Яш шаир абдулҗан азнибақийеф вә униң “түн лирикиси”

Яш шаир абдулҗан азнибақийеф әпәнди.

Абдулҗан азнибақийеф 1986-йили алмута вилайити әмгәкчиқазақ наһийәсиниң ғәйрәт йезисида дуняға кәлгән. Шу йезидики исмайил саттароф намидики оттура мәктәпни тамамлиғандин кейин, алмута шәһиридә орунлашқан абай намидики қазақ миллий педагогика университетиниң филологийә факултетида оқуған.

Абдулҗан азнибақийеф мәктәптә оқуп йүргән чағлирида шеир йезишқа қизиқип, униң әсәрлири дәсләптә мәктәп там гезитидә, шундақла уйғур балилириға беғишланған “яш әвлад” гезитидә йоруқ көрүшкә башлиған. Униң уйғур шаир-язғучилири әң көп җайлашқан алмута шәһиригә көчүп келиши яш шаирниң иҗадий һаятида бурулуш һасил қилған. Бу вақитта һәвәскар шаирға дәсләп талантлиқ шаир һәм язғучи әхмәтҗан исрапилоф алаһидә көңүл бөлүп, униң иҗадийәт даирисиниң кеңийишигә сәвәбчи болған.

Униң нәтиҗисидә, абдулҗан азнибақийефниң “қәлбим баһари” намлиқ тунҗи шеирлар топлими 2008-йили йоруқ көриду. Андин униң “мәңгүлүк әңгүштәр”, “яшлиқ лирикилири”, “йүрәк албоми” нәзмий вә нәсрий әсәрләрдин ибарәт китаб вә шеирлар топламлири нәшир қилиниду.

Абдулҗан азнибақийеф җумһурийәтлик “уйғур авази” гезитиниң ихтиярий мухбири, “асия бүгүн” гезитиниң сабиқ тилчиси сүпитидә муһим мәсилиләргә беғишланған бир қатар мақалә-очеркларни елан қилиду. Һазир у балиларға беғишланған “ғунчә” журналиниң муһәррири, “варис” әдәбий-иҗадий бирләшмисиниң, қазақистан мәдәнийәт вә тәнһәрикәт министирлиқи қармиқидики яш шаир-язғучилар бирләшмисиниң әзаси.

Униң иҗадийити мунасип баһалинип, җумһурийәтлик уйғур мәдәнийәт мәркизи тәсис қилған “илия бәхтия” намидики медалға сазавәр болған. Шундақла шаирниң “йүрәк албоми” китаби алмута шәһәрлик уйғур мәдәнийәт мәркизиниң “йүсүп хас һаҗип” намидики баш мукапатиға еришкән. Буниңдин башқа абдулҗан азнибақийеф “тинчлиқ дуняси” қазақ иҗадий бирләшмиси, “уйғур авази” гезити уюштурған мусабиқиләрниң, алмута вилайәтлик ассамблейә уюштурған муқағали мақатайеф намидики мушаирәниң саһиби.

У йәнә “пәрваз” уйғур иҗрачилар бирләшмисиниң әзаси сүпитидә бир түркүм аммибаб нахша текистлириниң апторидур.

Абдулҗан азнибақийеф тәрҗимә иҗадийити билән җиддий шуғуллинип келиватқан яшларниң бири. У бир қисим даңлиқ қазақ шаирлириниң әсәрлирини уйғур тилиға тәрҗимә қилған вә елан қилған. Өз нөвитидә абдулҗан азнибақийефниң шеирлири қазақ, рус, татар, түрк, украин, қирғиз, өзбәк тиллириға тәрҗимә қилинип, давамлиқ елан қилинип кәлмәктә.

Түн лирикиси

Йәр-көк түнни сүмүрүвелип,

Айни қойди деризә тәкчисигә.

Күндүзи түгимигән тирикчилик

Әмди чүш-хиялниң әнчисидә.

Түндә келиду нә бир ой гадирмаш,

Вақит-риқабәт, тәқдир-пешанәм.

Вақит мениң гезиким, алдираш,

Тәқдирни ким бар толуқ чүшәнгән!

Үмид-мәқсәтләр ойда аян,

Җаһанни арилап кезиветипту.

Қанчә арман қилип, шеир язмай,

Уни тәқдир пешанәмгә аллиқачан йезиветипту.

. . . ялғуз әмәс, түн бар йенимда,

Сеғиниш билән өкүнүшни

Әсир қилған оюмға.

Бәзидә униңға

Өткүзгән бир күнниң

Һесабатини беримиз

Бурчум бардәк бойимда.

. . . Түн қарақчиси

Қарғуяпилақ әмәсмән.

Арам бәр маңа, қараңғу.

Күндүзи қолидин кәлмигән-осалғу,

Кечидики шуниң һарам ишиға бол тосалғу.

Хияллар деңизиға чөктүрүп әтәй,

Андин қичқирисән талада.

Ай шолиси чүшкән йоруқта

Гезикимни көримән шуан мубада.

Уму һарғин, қийсайған,

Иккимиз амалсиз, сән азадә.

Юлтузларла саңа амрақ пәзада.

Бир чағда, аву қошнамниң тамакиси

Әтрапни сеситти.

Иси һәҗәп қутрайду,

Йоқ иссиқи, бирақ пурайду.

Еһтимал көмүри начар.

Музлидим, кирәй өйгә,

Йоқ болғачқа һеч немә

Көңүл ачар.

Түн,

Мени ойға салма,

Көзүмни хиял киносидин айривәт.

Мени күтүп турар,

Анам салған орун, каривәт.

Ойнима, қийнима,

Чидамим чеқилса, мушт атармән.

Йоруқ мениң һәмраһим,

Йоруққа-һөрлүккә хуштармән.

Мәвҗудатта йоқ җан сөзләйду

Хушаллиқ дегән қайғуму,

Қайғу дегән хушаллиқму?

Мән бу дуняда йоқ-

Туғулмиғанмиш,

Өлмигәнмиш һәм,

Тәләйсизмиш:

Мени яратмиған,

Мән яратмиған,

Әвлатсизмиш, әлләйсизмиш.

Арманда,

Һәм армансиз өтимән.

. . . Бир тәвлүк буйриған чивинниң

Өмрини зәп күтмәймән.

Үмидлик яш

Ана йүрики сусиз чөлдәрәп,

Көзидин кәтти арман тәшналиқ.

Тәндә гөш йоқ, очуқ төрт тәрәп,

Йүткән көңлидә һәвәс-әшналиқ.

Қәлбини басқан қумлар һәйвәтлик,

Өтмүши қамқақ, һәрян учиду.

Бир тамча суҗанға ләззәтлик,

Өлмәсниң күни-көңүл хушидур.

Йүрәк нәпәси тенидин чиқип,

Төмүр пәчләрдә күлдәк соланған.

Көздин адаққи бир тамча еқип,

Пүткәндәк аңа бу өмүр-ялған.

Әшу тамча яш муздәк шу қәдәр,

Отқа пүркәнгән пәчни өчирәр.

Қуяш хиҗаләт шу бир сәһәр,

Йерип чиққанда йәрдин үнчиләр. . .

Яшайду адәм. . .

Яшайду адәм:

Бирдә оңда-

Шадлиқ билән қайғуси тәң йүридиған,

Бирдә ойда-

Баш-учи йоқ хам хиялни сүридиған.

Яшайду адәм:

Өз чүшидә-

Өз-өзини беқиндуруп қойидиған,

Өкүнүштә-

Пушман билән өз гөшин йәп тойидиған.

Яшайду адәм:

Бу дуняда-

Һалал-һарам мәнсәп-байлиқ уйидиған.

У дуняда-

Гуналирин мәңгүлүккә юйидиған.