3 Yashliq Uyghur balisining bazar bashqurush xadimlirigha qarshiliqi munazire qozghidi

Yéqinda 3 Yashliq bir Uyghur balisining öz yaymisini buzushqa kelgen xitay ölkisining melum shehiridiki bazar bashqurush xadimlirigha ghezeplik qarshiliq körsetkenliki, singlisi we anisini baturluq bilen qoghdighanliqi heqqidiki sin'alghu filimi ashkarilan'ghandin kéyin, mezkur filim tordashlar arisida her xil munazirilerge seweb boldi. Chet'ellerdiki xitay démokratlirining tor béketliridimu bu sin'alghu filimi heqqide mexsus xewer we analizlar bérildi.

Mezkur filim kishining qelbide ixtiyarsiz halda ayighi emdila chiqqan bir balidiki bu qeder ghezep we jasaretning menbesi nede? xitay ölkiliridiki Uyghurlarning paji'eliri, güzel baliliq hayatini yashashqa tégishlik bolghan shu xildiki Uyghur yash ewladlirigha qandaq psixologiyilik tesirlerni körsitishi mumkin? dégen so'allarni peyda qilatti.

Yayma achqan anisining tijaritini qoghdash üchün, xitayning bazar bashqurush xadimlirigha étilip, hetta qoligha toqmaq élip élip qarshiliq körsetken 3 yashliq Uyghur balisi heqqidiki mezkur filimning körüsh qétim sani torgha chaplinip uzun ötmey nechche yüzmingdin ashti.

Tordashlarning beziliri bu balining qarshiliqini “Xitay hökümitining wezipe ijrachilirining yolsizliqigha qarshi baturluq rohining ipadisi” dep maxtisa, bezi xitay tordashliri filimdiki Uyghur balisining qarshiliq rohining “Bir milyard 300 milyon xitay xelqige ülge bolushi, hökümetning türlük basturush siyasitige qarshi yaq déyeleydighan heqqaniyet tuyghusi bolushi kérek” likini bildürdi.

Yene beziler bu sin'alghudin “Xitay ölkiliride tirikchilik ghémide tirmishiwatqan Uyghurlar uchrawatqan ré'alliqni körüwélish mumkin” déyishti, mutleq köp qisim körürmenler bolsa 3 yashliq gödekning baliliqtiki shadliqidin mehrum qilin'ghan halitidin échinidighanliqini ipadilidi.

Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan weziyet analizchiliri we muhajirettiki Uyghur pa'aliyetchiliri mezkur filim heqqidiki qarashlirini otturigha qoydi.

Amérika meriylen shtatidiki frostburg uniwérsitétining proféssori maxeyyün ependi,

Aldi bilen özining eynen mushu balidek gödek yashtiki ikki balining dadisi bolush süpiti bilen, filimni körgendin kéyin baliliq xushalliqliridin mehrum bolghan bu baligha qattiq échin'ghanliqini, köngli yérim bolghanliqini bildürdi.

Ma xeyyün ependi filimning tesiri heqqide toxtilip: “Filim méni qattiq oylandurdi. Birinchisi, filimda xitay hökümiti ijrachiliridin bolghan bazar bashqurush xadimlirining wezipe ijra qilish jeryanidiki ré'alliq we xelqning qarshiliq keypiyati eks ettürülgen. Ikkinchisi, bu filim Uyghurlarning pütkül millet boyiche éziliwatqan paji'elik hayatining eynen ipadisi. Esli 3 yashliq bala ata - anining himayiside yashishi, ata - ana öz balisini qoghdishi kérek idi, emma sin'alghuda 3 yashliq gödek bazar bashqurghuchilargha qarshi tayaq kötürüp qarshiliq körsetken. Uyghurlarning xitay hökümet xadimlirigha bolghan herqandaq qarshiliqi ‛térrorluq‚ dégen qalpaq kiydürülüp basturuluwatqan shara'itta 3 yashliq gödek erkeklerche otturigha chiqip apisi we singlisini qoghdash mes'uliyitini üstige alghan. Mana bu, bizni Uyghurlar weziyitide qattiq oylandurushi kérek bolghan jiddiy mesile” dédi.

Ilgiri ürümchi sheherlik 14 - ottura mektepte uzun yil oqutquchiliq qilghan, gérmaniyediki abduweli tursun ependi 3 yashliq gödekning bu qeder ghezeplinishige seweb bolghan amil heqqide toxtilip, Uyghurlarning eng eqelliy tirikchilik yolimu étiliwatqan, 3 yashliq gödekning baliliq shadliqidinmu mehrum qilinip, kichikidinla öz a'ilisi duch kéliwatqan bu xil kemsitish, basturush weziyitide yürikide öchmenlik tuyghusi bilen chong boluwatqan Uyghur balilirining weziyiti kishilerni échindurush bilen bille, bu filimning xitay hökümitining Uyghurlargha qarita yürgüzüwatqan nöwettiki basturush siyasitige bolghan bir xil qarshiliq rohi ikenlikini bildürdi.

Abduweli ependi yene gherb dunyasidiki erkin, bextlik ösüwatqan balilar bilen xitay ölkiliride tirikchilik ghémidiki ata - anisining yaymiliri bilen bazar bashqurush xadimlirining qopal mu'amilisi, wezipe ijra qilish jeryanidiki zomigerlikliri arisida ösüp yétiliwatqan Uyghur balisining qarshiliq héssiyatini peqet shu hayatni öz béshidin kechürgen kishiningla hés qilalaydighanliqini bildürdi.

Maxeyyün ependi axirida xitay hökümitini agahlandurup Uyghurlargha qaratqan basturush siyasitini derhal toxtitishqa chaqiridi.

U mundaq dédi: “Méni qattiq oylandurghan yene bir mesile shu boldiki, aldi bilen xitay hökümiti nöwette Uyghurlargha qaritiwatqan ‛muqimliqni qoghdash, térrorluqqa zerbe bérish‚ nami astida pütkül Uyghur millitini özige düshmen qiliwalidighan basturush siyasitini texirsiz toxtitishi kérek, chünki qattiq basturush siyasiti qarshiliqni barliqqa keltüridighan eng asasiy amil. Eger Uyghurlargha qaritilghan siyaset mushu teriqide dawamlashsa buning aqiwitini tesewwur qilish tes.”

Dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit ependimu, bu filimni xitay ölkiliride kemsitishke uchrawatqan, pütkül millet süpitide basturuluwatqan Uyghurlarning ré'al hayatining eng janliq delili ikenlikini bildürdi we gherb démokratik döletlirini Uyghurlar duch kéliwatqan basturush siyasitige jiddiy qarashqa, Uyghurlargha köngül bölüshke dewet qildi.

https://www.facebook.com/icablenews/videos/498083347050405/