Nensi pélosining teywen ziyaritining Uyghurlar bilen néme alaqisi bar?

Ixtiyariy muxbirimiz ekrem
2022.08.03
Nensi pélosining teywen ziyaritining Uyghurlar bilen néme alaqisi bar? Amérika awam palatasining re'isi nensiy pélosi xanim d u q ning “Démokratiye mukapati” alghanliqini tebriklidi. 2019-Yili 4-iyun, washin'gton.
RFA/Ekrem

Amérika awam palatasining re'isi nensi pélosi xanimning 2-awghust bashlan'ghan teywen ziyariti bügün dunya axbarat sahesining eng qiziq we eng muhim témiliridin birige aylandi. Xitay hökümiti nensi pélosi xanim teywen ziyaritini bashlashtin ilgirila amérika hökümitige bésim ishlitip: “Ot bilen oynashmasliq” ni, nensi pélosi xanim teywenni ziyaret qilsa “Intayin yaman aqiwet peyda qilidu” ghanliqini, xitay azatliq armiyesining “Qarap turmaydu” ghanliqini éytip tehdit salghan. Xitay yene teywen boghuzi etrapini qamal qilip, heywetlik manéwirlarni ötküzüp, goya teywenni birqanche sa'et ichidila bésiwalidighandek yaki nensi pélosi xanim teywen ziyaritini bikar qilmisa, amérikagha qarshi jeng élan qilidighandek tére taraqshitqan, xitay dölet taratqulirining bu xususta tarqatqan sin körünüshliri heqiqetenmu bir meydan urushning shepisini körsetken.

Biraq nensi pélosi xanim xitayning bu tehditlirige biperwa halda teywenni ziyaret qilghandin kéyin, pütkül axbarat wastiliri xitayning körsetken heywiliri bilen amérikaning körsetken jasaritini sélishturup, shi jinping hökümranliqidiki xitayning bu qétim nahayiti mesxirilik bir halgha chüshüp qalghanliqini bayan qilishqan. Xitay bolsa teywen etrapidiki 6 rayonda manéwirni dawam qilip, hazirche “Amérika bu xataliqi üchün éghir bedel töleydu” déyish bilen cheklen'gendek.

Dunya parlamént ezalirining 8-qétimliq tibet yighinida (ongdin) d u q re'isi dolqun eysa, awam palatasining re'isi nensi pélosi(Nancy Pelosi), “Uyghur herikiti” teshkilatining bashliqi roshen abbas xanim we UHRP ning diréktori ömer qanat ependi.
Dunya parlamént ezalirining 8-qétimliq tibet yighinida (ongdin) d u q re'isi dolqun eysa, awam palatasining re'isi nensi pélosi(Nancy Pelosi), “Uyghur herikiti” teshkilatining bashliqi roshen abbas xanim we UHRP ning diréktori ömer qanat ependi.

Bu hal xitayning ichkiy qismida yashawatqan milletchi xitay puqralirighimu tesir körsetken. Ijtima'iy taratqularni bügün bezi xitaylarning öz hökümitini eyibligen, özlirini kachatlighan, yighlighan, zarlighan körünüshliri qaplap ketken. Buning eksiche, nensi pélosi xanimning teywen ziyariti Uyghurlarningmu küchlük diqqitini qozghighan, xitayni osal ehwalgha chüshürüp qoyghan bu weziyet muhajirettiki Uyghurlarni söyündürgen. Uyghurlar “Shi jinpingning yüzige urulghan shapilaq” toghrisida ijtima'iy taratqularda bes-beste pikirler bayan qilishni dawamlashturghan. Shi jinpingning obrazigha munasiwetlik herxil hejiwiy resimlerni élan qilip, özlirining xushalliqlirini namayen qilishqan.

Nensi pélosi xanimning teywen ziyaritining Uyghurlar bilen néme alaqisi bar? Uyghurlarning buqeder xushal bolushidiki seweb néme?

Ijtima'iy taratqulardiki uchurlarda tilgha élinishiche, nensi pélosi xanim teywen ziyariti arqiliq birinchidin, xitay dölitining heywisini qattiq yerge urghan, ikkinchidin, milyonlighan qérindashlirini jaza lagérlirigha we türmilerge soliwalghan “Mustebit xitayning yüzige urulghan bu shapilaq” Uyghurlarning öchini élip bergendek bolghan, üchinchidin, bu ziyaret teywen musteqilliqining deslepki qedimi bolup, kélichektiki sherqiy türkistanning musteqilliqi üchünmu paydiliq iken.

D u q re'isi dolqun eysa ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qilghanda, nensi pélosi xanimning teywen ziyaritining Uyghurlarghimu ümid béghishlaydighan, Uyghurlarnimu jasaretlendüridighan bir heriket bolghanliqini tilgha aldi.

2-Awghust küni Uyghur herikiti teshkilati nensi pélosi xanimning teywen ziyaritini qollap bayanat élan qilghan bolup, mezkur teshkilatning re'isi rushen abbas xanim 29-iyul nensi pélosi xanim bilen körüshüp, Uyghurlar mesilisi toghrisida söhbet élip barghan idi. U bügün bu heqte ziyaritimizni qobul qilghanda, nensi xanimning teywen ziyaritining birqanche chong netijisini tilgha élip ötti.

Uyghurlar mesilisige izchil köngül bölüp kelgen we Uyghurlarning nezeride yaxshi obraz yaratqan nensi pélosi xanimning teywen ziyaritide Uyghurlar mesilisini tilgha élishni untup qalmighanliqini ilgiri sürgen d u q mu'awin re'isi perhat muhemmidi ependi, amérikaning Uyghurlar toghrisidiki qanunlarni maqullishida nensi pélosi xanimning töhpisining zor bolghanliqini tekitlidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.