كۆزەتكۈچىلەر: خىتاي «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق كىتاب ئارقىلىق دۇنيانى ئالداشقا ئۇرۇنۇۋاتىدۇ

قۇربانجان سەمەتنىڭ «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق لېكسىيەسىنىڭ خىتاي ئورۇنلاشتۇرۇپ بەرگەن كۈن-تەرتىپى.

قۇربانجان سەمەتنىڭ «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق كىتابىنىڭ سۈرەتكە تارتىلغان مۇقاۋىسى.

مەلۇم بولۇشىچە، «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق كىتابىنىڭ ئاپتورى قۇربانجان سەمەت ئەزھەر ئۇنىۋېرسىتېتىدىكى نۇتقىدا خىتاينىڭ مىللىي سىياسىتىنى ياقىلاپ، مەزكۇر مەكتەپتە ئېلىم تەھسىل قىلىۋاتقان ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارنى «ۋەتەنپەرۋەر» بولۇشقا دەۋەت قىلغان. بۇ ھەقتە توختالغان چەتئەللەردىكى بىر قىسىم زىيالىيلار خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ تەشۋىقات ۋە باشقا ۋاسىتىلەر ئارقىلىق دۇنيانى جۈملىدىن ئۇيغۇرلارنى ئالداشقا تىرىشىۋاتقانلىقى بىلدۈردى ۋە ئۇيغۇرلارنى ھەر دائىم سەزگۈر بولۇشقا چاقىردى.

مىسىردىكى خىتاي ئەلچىخانىسى تور بېتىنىڭ 24-نويابىردىكى خەۋىرىدە كۆرسىتىلىشىچە، 23-نويابىر مىسىردىكى خىتاي ئەلچىخانىسى قاھىرەدىكى ئەزھەر ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ يىغىن زالىدا «جۇڭگونى بايقاش، شىنجاڭنى بايان قىلىش» ناملىق مەدەنىيەت لېكسىيە سۆزلەش پائالىيىتى ئۆتكۈزگەن. پائالىيەتكە مىسىردىكى خىتاي دىپلوماتلىرى، قاھىرەدىكى خىتاي مەدەنىيەت مەركىزىنىڭ خادىملىرى، مىسىر دائىرىلىرىدىن ۋە مەزكۇر ئۇنىۋېرسىتېتتا ئوقۇۋاتقان ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلاردىن بولۇپ جەمئىي ئىككى يۈزگە يېقىن كىشى ئىشتىراك قىلغان.

تور بېتىدە دېيىلىشىچە، ئەزھەر ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئۆتكۈزۈلگەن مەزكۇر پائالىيەتتە ئاساسلىقى «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق كىتابنىڭ ئاپتورى فوتوگراف قۇربانجان سەمەت ۋە سابىق خىتاي مەدەنىيەت مىنىستىرى، ئاتاقلىق يازغۇچى ۋاڭ مىڭ دوكلات سۆزلىگەن.

ئەرەبىستاننىڭ مەككە شەھىرىدە ياشاۋاتقان ئۇيغۇر ژۇرنالىست سىراجىدىن ئەزىزى خىتاينىڭ «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق كىتاب ھەققىدە لېكسىيە سۆزلەش پائالىيىتىنى ئېلىپ بېرىشىدىكى تۈپ مەقسىتى ھەققىدە توختالدى. ئۇ، سۆزىدە خىتاينىڭ بۇ خىلدىكى پائالىيەتنى مىسىردا ئېلىپ بېرىشىدىكى بەزى سەۋەبلەر ھەققىدە ئۆزىنىڭ قاراشلىرىنى بايان قىلىپ ئۆتتى.

خەۋەردە بىلدۈرۈلۈشىچە، قۇربانجان لېكسىيەسىدە ئاساسلىقى ئۇيغۇر ئاپتونوم رايوننىڭ قۇرۇلۇش تەرەققىيات تارىخى، ھازىرقى قىياپىتى شۇنداقلا ئۇيغۇر رايونىدا ھەممە مىللەت ئىناق-ئىتتىپاق قېرىنداشلارچە بىرلىكتە ياشاۋاتقانلىقى قاتارلىقلارنى بايان قىلغان.

خەۋەردە ئېيتىلىشىچە، قۇربانجان دوكلاتىدا چەتئەللەردە ئوقۇۋاتقان ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۆز ۋەتىنىگە، يۇرتىغا ھەر ۋاقىت كۆڭۈل بۆلۈش كېرەكلىكىنى، ھەممە بىردەك ئۆزىنىڭ ئەمەلىي ھەرىكىتى ئارقىلىق مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىغا ۋە جۇڭگونىڭ تەرەققىياتىغا كۆپرەك كۈچ قوشۇشىنى ئۈمىد قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن.

بۇ ھەقتە توختالغان سىراجىدىن ئەزىزى خىتاي ھۆكۈمىتى مىسىردا ئوقۇۋاتقان ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارغا ۋەتەنپەرۋەرلىك تەشۋىقاتى ئېلىپ بېرىش ئارقىلىق كەلگۈسىدە ئۆزلىرىگە مايىل بىر تۈركۈم دىنىي زاتلارنى يېتىلدۈرۈپ چېقىشنى مەقسەت قىلغانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.

مىسىردىكى خىتاي ئەلچىخانىسى تور بېتىنىڭ بۇ ھەقتىكى خەۋىرىدە پەقەتلا ئەزھەر ئۇنىۋېرسىتېتىدا لېكسىيە سۆزلەش پائالىيىتى ئېلىپ بېرىلغانلىقىنى تىلغا ئالغان بولسىمۇ، بىراق شۇ كۈندىكى پائالىيەتتە قۇربانجان سەمەتنىڭ «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق كىتابىنىڭ ئەرەبچە تەرجىمە نۇسخىسىنىڭ تارقىتىلغانلىقىنى بىلدۈرمىگەن.

سىراجىدىن ئەزىزى «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق كىتابنىڭ ئەرەبچە نۇسخىسىنى تارقىتىش مۇراسىمىنىڭ مىسىردا ئۆتكۈزۈلگەنلىكى ھەققىدە ئۆزىگە ئۇچۇر كەلگەنلىكىنى ئاشكارىلىدى.

قۇربانجان سەمەتنىڭ «مەن شىنجاڭدىن كەلدىم» ناملىق كىتابى بىلەن تونۇش بولغان، خىتايدىكى مىللەتلەر مەسىلىسى مۇستەقىل تەتقىقاتچىسى يۇرىنا مەزكۇر كىتابنىڭ ياپون تىلىغا تەرجىمە قىلىنىۋاتقانلىقى ھەققىدە توختىلىپ: «خىتاي ھۆكۈمىتى شىنجاڭنىڭ بۇرمىلانغان بۇ تارىخىي كىتابىنىڭ ياپونچە تەرجىمىسى بىلەن ياپونىيەدە ئۆزىنىڭ سىياسىي تەشۋىقاتىنى ئېلىپ بېرىشقا تەييارلىنىۋاتىدۇ» دېدى.

ياپونىيەدە ياشاۋاتقان مانجۇ ئايال يازغۇچى مېڭشا خىتاي دائىرىلىرىنىڭ بۇ خىلدىكى كىتابلارنى چەتئەل تىللىرىغا تەرجىمە قىلىپ تەشۋىقات ئېلىپ بېرىۋاتقانلىقى ھەققىدە توختىلىپ: «جۇڭگو كومپارتىيەسىنىڭ قۇرۇلغان كۈنىدىن باشلاپ ھازىرغىچە يازغان بارلىق تارىخىنىڭ 90 پىرسەنتى يالغان تارىخ. شۇڭا ئۇلارنىڭ بۇ خىلدىكى كىتابلىرىغا ھەرگىز ئىشەنمەيمىز. جۇڭگو كومپارتىيەسى ئۆز قەلىمى بىلەن يازغان بۇ خىل تارىخ بىلەن دۇنيانى ئالدىماقچى بولۇۋاتىدۇ» دېدى.

چەتئەلدىكى بەزى ئۇيغۇر كۆزەتكۈچىلەرنىڭ بىلدۈرۈشىچە، قۇربانجان سەمەت يېقىندا ئامېرىكىدىكى بىر قىسىم ئۇنىۋېرسىتېتلاردا دوكلات سۆزلىگەن بولۇپ، مىسىردىكى دوكلاتى ئۇنىڭ چەتئەلدىكى دوكلات سۆزلەش پائالىيىتىدىكى ئىككىنچى قېتىملىق پائالىيىتى ھېسابلىنىدىكەن.