Közetküchiler: xitay “Men shinjangdin keldim” namliq kitab arqiliq dunyani aldashqa urunuwatidu

Qurbanjan semetning stanford uniwérsitétida bergen “Men shinjangdin keldim” namliq léksiyesidin körünüsh

Melum bolushiche, “Men shinjangdin keldim” namliq kitabining aptori qurbanjan semet ezher uniwérsitétidiki nutqida xitayning milliy siyasitini yaqilap, mezkur mektepte élim tehsil qiliwatqan Uyghur oqughuchilarni “Wetenperwer” bolushqa dewet qilghan. Bu heqte toxtalghan chet'ellerdiki bir qisim ziyaliylar xitay hökümitining teshwiqat we bashqa wasitiler arqiliq dunyani jümlidin Uyghurlarni aldashqa tirishiwatqanliqi bildürdi we Uyghurlarni her da'im sezgür bolushqa chaqirdi.

Misirdiki xitay elchixanisi tor bétining 24-noyabirdiki xewiride körsitilishiche, 23-noyabir misirdiki xitay elchixanisi qahirediki ezher uniwérsitétining yighin zalida “Junggoni bayqash, shinjangni bayan qilish” namliq medeniyet léksiye sözlesh pa'aliyiti ötküzgen. Pa'aliyetke misirdiki xitay diplomatliri, qahirediki xitay medeniyet merkizining xadimliri, misir da'iriliridin we mezkur uniwérsitétta oquwatqan Uyghur oqughuchilardin bolup jem'iy ikki yüzge yéqin kishi ishtirak qilghan.

Tor bétide déyilishiche, ezher uniwérsitétida ötküzülgen mezkur pa'aliyette asasliqi “Men shinjangdin keldim” namliq kitabning aptori fotograf qurbanjan semet we sabiq xitay medeniyet ministiri, ataqliq yazghuchi wang ming doklat sözligen.

Erebistanning mekke shehiride yashawatqan Uyghur zhurnalist sirajidin ezizi xitayning “Men shinjangdin keldim” namliq kitab heqqide léksiye sözlesh pa'aliyitini élip bérishidiki tüp meqsiti heqqide toxtaldi. U, sözide xitayning bu xildiki pa'aliyetni misirda élip bérishidiki bezi sewebler heqqide özining qarashlirini bayan qilip ötti.

Xewerde bildürülüshiche, qurbanjan léksiyeside asasliqi Uyghur aptonom rayonning qurulush tereqqiyat tarixi, hazirqi qiyapiti shundaqla Uyghur rayonida hemme millet inaq-ittipaq qérindashlarche birlikte yashawatqanliqi qatarliqlarni bayan qilghan.

Xewerde éytilishiche, qurbanjan doklatida chet'ellerde oquwatqan Uyghur oqughuchilarning öz wetinige, yurtigha her waqit köngül bölüsh kéreklikini, hemme birdek özining emeliy herikiti arqiliq milletler ittipaqliqigha we junggoning tereqqiyatigha köprek küch qoshushini ümid qilidighanliqini bildürgen.

Bu heqte toxtalghan sirajidin ezizi xitay hökümiti misirda oquwatqan Uyghur oqughuchilargha wetenperwerlik teshwiqati élip bérish arqiliq kelgüside özlirige mayil bir türküm diniy zatlarni yétildürüp chéqishni meqset qilghanliqini ilgiri sürdi.

Misirdiki xitay elchixanisi tor bétining bu heqtiki xewiride peqetla ezher uniwérsitétida léksiye sözlesh pa'aliyiti élip bérilghanliqini tilgha alghan bolsimu, biraq shu kündiki pa'aliyette qurbanjan semetning “Men shinjangdin keldim” namliq kitabining erebche terjime nusxisining tarqitilghanliqini bildürmigen.

Sirajidin ezizi “Men shinjangdin keldim” namliq kitabning erebche nusxisini tarqitish murasimining misirda ötküzülgenliki heqqide özige uchur kelgenlikini ashkarilidi.

Qurbanjan semetning “Men shinjangdin keldim” namliq kitabi bilen tonush bolghan, xitaydiki milletler mesilisi musteqil tetqiqatchisi yurina mezkur kitabning yapon tiligha terjime qiliniwatqanliqi heqqide toxtilip: “Xitay hökümiti shinjangning burmilan'ghan bu tarixiy kitabining yaponche terjimisi bilen yaponiyede özining siyasiy teshwiqatini élip bérishqa teyyarliniwatidu” dédi.

Yaponiyede yashawatqan manju ayal yazghuchi méngsha xitay da'irilirining bu xildiki kitablarni chet'el tillirigha terjime qilip teshwiqat élip bériwatqanliqi heqqide toxtilip: “Junggo kompartiyesining qurulghan künidin bashlap hazirghiche yazghan barliq tarixining 90 pirsenti yalghan tarix. Shunga ularning bu xildiki kitablirigha hergiz ishenmeymiz. Junggo kompartiyesi öz qelimi bilen yazghan bu xil tarix bilen dunyani aldimaqchi boluwatidu” dédi.

Chet'eldiki bezi Uyghur közetküchilerning bildürüshiche, qurbanjan semet yéqinda amérikidiki bir qisim uniwérsitétlarda doklat sözligen bolup, misirdiki doklati uning chet'eldiki doklat sözlesh pa'aliyitidiki ikkinchi qétimliq pa'aliyiti hésablinidiken.