Tyenjindiki partlash qozghighan bes-munaziriler

Tyenjindiki partlash xitay ichi-sirtida uchurning qamal qilinishi, heqiqetning yoshurulushi, hökümetning mes'uliyetsizliki qatarliq jehetlerde küchlük bes-munaziriler qozghimaqta.

Xitay hökümiti 16-awghust ötküzgen axbarat élan qilish yighinida, tyenjindiki partlashta ölgüchiler sanining 112 kishige yetkenlikini bildürdi. Xelq géziti 17-awghusttiki xewiride bolsa, ölgüchiler sanini 114 kishi, ghayiblarni 70 kishi dep élan qildi. Biraq bezi taratqular tyenjindiki xitay qoralliq saqchi qismining melumatini asas qilip, ölgüchiler sanining 1400 din artuq ikenlikini ilgiri sürdi.

Xitay hökümiti her küni bir qétim axbarat élan qilish yighini échiwatidu, gerche tyenjindiki partlashta zeherlik ximiyiwi maddilar we radi'atsiyilik maddilarning barliqi toghrisida melumat bermigen bolsimu, xitayning pen-téxnika géziti 15-awghusttiki xewiride yadro qorallirigha ishlitilidighan, éksport üchün hazirlan'ghan 700 tonna natriy syand barliqini ashkarilap qoydi. Buning bilen, tyenjindiki partlashqa da'ir bes-munaziriler téximu ewji aldi.

Munazirilerde, xitaydiki tor betliride uchurning qamal qilinishi, élan qilin'ghan sin'alghu, ünalghu we foto süretlerning öchürüp tashlan'ghanliqi, xitay hökümitining ölgüchi we yarilan'ghuchilarning heqiqiy sanini yoshurushi, partlashning natriy syandqa oxshash zeherlik maddilarni öz ichige alghanliqini ashkarilimasliqi, ot öchürüsh etritini hésabqa almighanda, taki 15-awghustqiche apet rayonida jiddiy qutquzush ishlirining bashlanmighanliqi, aqirip ketken jesetlerning yene qandaqtur zeherlik maddilar bilen munasiwetlik ikenliki qatarliq keng mezmunlar téma qilin'ghan.

“Frankfurt mejmu'e géziti” 15-awghusttiki xewiride, bu qétimqi partlashning mes'uliyitini xitay hökümitige artti. Ularning déyishiche, biri, bu xildiki partlashlar chet'ellerdimu yüz bérishi mumkin, emma ölüm-yétim bu qeder éghir bolmaydu. Chünki, chet'ellikler héch bolmighanda zeherlik ximiyiwi maddilarni a'ililer olturaq rayonida saqlimaydu. Ikkinchisi, ziyanni yoshurush, xewerni qamal qilish toghra yol emes. Bu xewer tunji qétim ijtima'iy taratqularda élan qilindi, xitayning resmiy axbarat qanalliri peqetla shinxu'a agéntliqining xewirini asas qilish buyruqini chüshürüp pikirde birlikke kélip bolghuche, xewer dunya metbu'atliridin orun élip boldi. Arqidinla ijtima'iy taratqulardiki xewerler öchürüp tashlandi we hökümet qanallirida emeliyetke uyghun bolmighan xewerler élan qilindi. Buninggha héchkim ishenmidi.

“Gérmaniye dolqunliri”ning 15-16-awghusttiki xewerliride, partlash rayonining etrapidiki muhit we suning bulghunushigha da'ir ishlarda hökümet terepning hazirgha qeder éniq tekshürüsh netijisini élan qilip, xelqni eminlikke érishtürelmigenliki, iz-déreksiz ghayib bolghanlarning a'ile-tewabi'atliri we öy-makanliridin ayrilghan minglarche kishining endishisini tügütüshke sel qarawatqanliqi, xitay merkizidin taki 16-awghustqiche ne re'is, ne ministirning kelmigenliki, ili kéchangning 16-awghust neq meydanni ziyaret qilghan bolsimu, ziyan'gha uchrighanlarning kélechiki üchün dölet mes'ul bolidighan birer yolyoruqni körsitelmigenliki, partlashning sewebi toghrisida hala hazirghiche héch gep yoqluqi otturigha qoyuldi. Xitayning heqiqetni yoshurushidiki seweb heqqide toxtalghan d u q ning yawropa parlaméntidiki wekili enwerjan ependi, sabiq sowétlar ittipaqi dewridimu oxshash hadisining yüz bergenlikini tilgha aldi.

“Boshün” torining 15- 16- 17-awghusttiki xewerliri we munaziriliride téximu bashqiche pikirler otturigha qoyuldi. Beziler, ghayib bolghanlar 70 kishi, 700 kishi doxturxanida dése, yene beziler, bu sanliq melumatlarning hemmisi xitay ichidiki taratqularda tilgha élin'ghan éniqsiz melumatlar, partlash derijisi hem etrap muhitning weyran qilinish ehwalini közde tutqanda hemde 700 tonna natriy syandttin bashqa nurghunlighan ximiyiwi maddilarning teng partlighanliqini nezerge alghanda, ziyan hazir tilgha élin'ghandin nechche barawer éghir bölishi mumkin déyishken.

Beziler bu qétimqi partlashni shi jinpinggha bérilgen tunji signal, dep atighan. Ularning qarishiche, shi jinping chiriklikke qarshi turimen dep, özi yaqturmighan nurghunlighan siyasiy, herbiy erbablarni qolgha aldi yaki nezerbend qildi, ilgiriki dölet bashliqliri teripidin qanat astigha élin'ghan yene nurghunlighan baylarning chishigha tegdi. Bu qétimqi partlash bir qétimliq öch élish herikiti shundaqla shi jinping üchün tunji tehdit. Dep yézilghan

Bu xil qarashni otturigha qoyghuchilar, meyli bügünki xitay hakimiyet béshidikiler bolsun yaki ilgirikiliri bolsun, hemmisiningla goruhliship jinayet sadir qiliwatqan qara küchler ikenliki, bu qara küchlerge qarshi jem'iyettimu türlük qaragoruhlarning barliqi, bolupmu shi jinpingning zerbe nishanigha aylan'ghan kona hoquqdarlar hem baylarning bundin kéyin shi hökümitini éghir zerbilerge uchritidighanliqini ilgiri sürgen.

Yene beziler partlash merkizidiki aqirip ketken jesetlerni misal élip, partlash merkizi témpératurisining deslepte 400-1000 gradusqa qeder ariliqta bolghanliqini, adette 80 gradusluq témpératurida adem bedinining érishke bashlaydighanliqi, nurghunlighan kishining we ot öchürüsh xadimlirining jesitining hazirgha qeder tépilmasliqidiki seweb, yuqiri témpératurining ularni külge aylanduruwetken bölishi mumkinlikini, nechche kilométir da'iridiki métal boyumlarningmu köyüp ketkenlikini, démekki, bu yerde partlighan buyumlar ichide ximiyiwi maddilardin sirt, yadro qoralliri xam eshyasiningmu barliqini ilgiri sürgen.

Hemmidinmu köprek munazire témisi boluwatqanliqini, partlighan zeherlik maddilarning tesiri mesilisi bolmaqta. Beziler tyenjinde yene 300 yilghiche giyah ünmesliki mumkin déyishse, yene beziler, 100 yilghiche bu da'iride adem yashash mumkin emes, déyishmekte. Bu qarashlarning qanchilikining rastliqi melum emes. Emma hökümet taratqulirida hawada hazir zeherlik terkipler yoqluqi ilgiri sürülgen bolsimu, tupraq we suning zeherlinish derijisi heqqide éniq melumat bérilmidi. Öy-makanliridin ayrilghan xitay xelqi yenila endishe ichide. Partlash gerche 12-awghust yüz bergen bolsimu, hazirgha qeder tuyuqsiz peyda boluwatqan kichik tiptiki qalduq partlash yaki yan'ghinlarning ayighi üzülmigen. Is-tütek téxi toluq tügimigen.