Америка-хитай мунасивити вә уйғур мәсилиси дегән темида йиғин өткүзүлди

Һаҗәтәпә университети оқутқучиси доктор әркин әкрәм “америка-хитай мунасивити вә уйғур мәсилиси” темидики йиғинда лексийә бәрмәктә. 2015-Йили 9-өктәбир, түркийә.

Мәркизи истанбулға җайлашқан шәрқи түркистан маарип вә һәмкарлиқ җәмийитиниң уюштуруши билән җәмийәт йиғин залида, америка-хитай мунасивити вә уйғур мәсилиси дегән темида йиғин өткүзүлди. Бу йиғинда һаҗәтәпә университети оқутқучиси доктор әркин әкрәм тәклип билән қатнишип, америка-хитай мунасивити вә уйғур мәсилиси тоғрисида лексийә бәрди.

9-Өктәбир җүмә күни җәмийәт йиғин залида өткүзүлгән йиғин қуран кәрим тилавәт қилиш билән башланди. Йиғинда доктор әркин әкрәм, алди билән америка хитай оттурисидики сиясий, иқтисади, һәрбий вә тор һуҗуми тоғрисидики мунасивәтләр вә икки дөләт келишәлмигән мәсилиләр тоғрисида тохталди.

Доктор әркин әкрәм америка билән хитай оттурисидики сода-тиҗарәт мунасивәт тоғрисида тохтилип, икки дөләт оттурисида 2014-йилидики тиҗарәттә импорт-експорт миқдариниң 555 милярд доллар икәнликини, буниңда америка үчүн 237 милярд доллар тәңпуңсизлиқ барлиқини билдүрди вә хитай омумий мәһсулатниң үчтә бирини америкиға експорт қилидиғанлиқини билдүрди.

Доктор әркин әкрәм сөзидә, америка билән хитай оттурисида җәнубий хитай деңизидики арал талишиш мәсилисиниң һәл болмай келиватқан муһим мәсилә икәнликини билдүрди. У, хитайниң тәйвән, тибәт вә шәрқий түркистандики бесим сиясәтлирини шундақла асия тинч окян районлирида чегра кеңәймичилик сияситини давам қилидиған болса қошна дөләтләр билән болған зиддийәтниң күчийидиғанлиқини, у дөләтләр билән зиддийәтлишишниң америка билән зиддийәтләшкәнлик болидиғанлиқини, америка билән хитай оттурисида кишилик һоқуқ қиммәт қаришиниң охшашмайдиғанлиқини, әгәр икки дөләт оттурисида бу қиммәт қараш мәсилиси һәл болмиса, икки дөләт мунасивәтлириниң түзәлмәйдиғанлиқини ипадилиди.

Доктор әркин әкрәм уйғур мәсилисиниң америка билән хитай оттурисида, хитай билән японийә оттурисида, хитай билән канада вә һиндистан оттурисидики муһим мәсилигә айлинидиғанлиқини, уйғур мәсилиси кәлгүсидә чоң дөләтләрниң хитай билән болған мунасивәттә оттуриға чиқидиған муһим мәсилә икәнликини илгири сүрди.

Биз бу йиғин тоғрисида пикир қарашлирини елиш үчүн уйғур идиқут әпәнди билән сөһбәт елип бардуқ.