“Diktatorluqning bash kötürishi we ‛ötkür küch‚ ning kéngiyishi” témisida muhakime yighini échildi

Yéqinqi yillarda xitay we rusiyening axbarat sahesi, ilmiy tetqiqat dunyasi hemde medeniyet sahesige ghayet zor miqdarda meblegh ajritip xelq'araning özliri heqqidiki obrazini özgertishke urunup kéliwatqanliqi, shuningdek bu jehette belgilik netijilergimu érishiwatqanliqi melum. Herbiy küchler we iqtisadiy qudretke nisbeten “Yumshaq” dep qariliwatqan bu yüzlinishning hazirqi ehwaligha qarap chiqish meqsitide washin'gton shehiridiki “Démokratiyeni ilgiri sürüsh fondi” 6-dékabir küni bir meydan muhakime yighini ötküzdi.

Aldi bilen mezkur organning re'isi karl gérshmen échilish nutqi sözlep, xitay we rusiyening nöwette tashqi dunyagha kéngiyiwatqan diktatoriliq we hakimmutleqliq xahishining démokratiye keng ewj alghan gherb dunyasi üchün qanchilik bir xeterlik hal ikenlikini qisqiche eslitip ötti.

Shuningdin kéyin chüshtin awwalqi muhakimining riyasetchisi, “Démokratiyeni ilgiri sürüsh fondi” ning xizmetchisi shanti kalatil söz élip, nöwettiki diktatora hakimiyetlerning öz tesirini kéngeytish urunushlirining ilgiriki waqitlardin tartip “Yumshaq küch” dep atilip kéliwatqanliqini, emma hazir dunyagha yamrawatqan bu küchning emeliyette unche “Yumshaq” emes, belki “Ötkür” shekilde dunyaning démokratiyesige we yashlar topigha ichkirilep kiriwatqanliqi hemde ulargha zor derijide tesir körsitiwatqanliqini bayan qildi.

Shuningdin kéyin bügünki muhakimige teklip qilin'ghan mutexessislerdin jéssika ludwig nuqtiliq qilip xelq'ara jama'et xitay we rosiyeni dunyadiki asasliq siyasiy küchlerdin dep qarawatqan ehwalda bu memliketlerning özining xelq'araliq “Chong küch” yaki “Iqtisadiy qudret sahibi” deydighan obrazigha tesir yetküzüp qoyush éhtimali bolghan heriketlerning aldini éliwatqanliqi, shuningdek özining “Yüzini töküwétidighan” herqandaq intilishni shepqetsizlerche basturuwatqanliqini, bolupmu xitayning bu jehette pütün küchi bilen puqralarning mushu xildiki “Döletning obrazigha tesir yetküzidighan” ishlarni sadir qilishini tosuwatqanliqini, buning bilen insan heqlirining asanla payxan boluwatqanliqini tekitlep ötti.

Arqidin xelq'aradiki dangliq yazghuchi, ispaniyediki “Dunya” we “Iqtisadshunaslar” qatarliq chong gézitlerning xitayda da'imiy turushluq sabiq muxbiri xu'an kardénal söz aldi. U nuqtiliq qilip xitay hökümitining ghayet zor meblegh serp qilish bedilige chet'ellerde türlük axbarat qanallirini tesir qiliwatqanliqini, bolupmu merkiziy téléwiziye istansisining herqaysi memliketlerdiki tarqitilish kölimini ashuruwatqanliqini, shuning bilen birge xitay hökümitining chet'ellerdiki asasliq axbarat organlirini meblegh bilen teminlesh arqiliq bu axbarat wasitilirini xitayning teshwiqat qoraligha aylandurushqa urunuwatqanliqini sherhlidi.

Bügünki muhakime yighinida söz qilghuchilar arisida amérikidiki “Erkinlik sariyi” ning xadimi sarah kuk xanimmu bar idi. U özining tetqiqat netijilirige asasen nuqtiliq qilip xitay hökümitining özining iqtisadiy quwwitige tayinip chet'ellerdiki ilmiy sahede mushtumzorluq qiliwatqanliqini, bolupmu bu organlarning xitayni “Xapa qilidighan” herqandaq ilmiy pa'aliyetni teshkillishige jan-jehli bilen qarshi turuwatqanliqini, özliri burundin yardem bérip kéliwatqan organlarni bolsa “Gep anglimighan haman derhal edeplep kéliwatqanliqini” chüshendürüp ötti.

Pa'aliyet axirida xu'an kardénal ziyaritimizni qobul qildi. Biz uningdin nöwette xitayda bash kötiriwatqan diktatoriliqning xitay dölitining ichide qandaq aqiwetlerni peyda qilishi mumkinlikini sorighinimizda u buning héchqanche yéngiliq emeslikini, maw zédongning diktatoriliqi höküm sürgen waqitlarda milyonlighan kishiler buning qurbanigha aylinip ketkenlikini, gerche hazir zaman özgergen bolsimu xitaygha hökümranliq qiliwatqan kommunistik partiyening xaraktéride héchqandaq özgirish yüz bermigenliki üchün bu xil diktatoriliqning dawamliq halda sansiz kishilerning jénigha zamin bolushi mumkinlikini tekitlidi.

Yighin'gha washin'gton shehiridiki aliy mektep oqughuchiliri, her sahe kishiliri we alaqidar organlarning wekilliri qatnashti.