Dalay lamaning siyasiy teshebbusi özgerdimu?

Bu xewerni en'gliyining qoghdash géziti tor biti téléwiziyisi, amérika simliq téléwiziyisi tor biti téléwiziyisi oxshashla köchürüp anglatti.

Dalay lama bash elchi romméir ependige:"men junggo we junggo xelqining ulughluqini étirap qilimen. Lékin, junggoning mustebitizmliq siyasiy tüzümi uzaqqa baralmaydu, junggoluqlarning idiyiwi qarashliri intayin tar, ular tibet xelqining özining medeniyiti we tilini saqlap qélish arzulirigha hessilep tehdit séliwatidu, dep körsetti.

Dalay lama, yawropa ittipaqi, en'gliye fédératsiyisi dölet shekillirini tibetler rayonining tinchliq, güllinish ishlirida nishan qilishqa bolidu, ötken ishlar tarixqa aylinip boldi. Hazir tibet xelqi bilen junggo xelqi "ortaq tonush we ortaq menpe'et "asasida yéngi bir ré'alliqni tesewwur qilishi lazim. Yawropa ittipaqi bilen en'gliye fédératsiyisi del mushundaq sewebler asasida birliship, "dölet bolup", eza döletler oxshashla öz dölitining alahidilikini dawamlashturup, milliy kimlikini ten élip kelmekte, dep körsetti.

Dalay lama :"eger junggo dunyawi zomigerlik ornigha ongushluq chiqidighanla bolsa, sabiq sowétlerni ölge qilip, gumanliq weqelerni yaritip, wehime arqiliq hökümranliq qilidu. Amérika rehberliri junggo rehberliri bilen uchrashqanda, junggoning qimmet qarashlirini oyliship, junggoni démokratik döletler qatarigha élip kirish üchün tirishchanliq körsitishliri lazim " dep körsetti.

Télégrammida : dalay lama junggo tereptin aktip signal chiqishini telep qildi hem özining emeliy söhbetke teyyarlinip qoyghanliqini qeyt qildi. Chünki, nöwette tibetlikler junggoning zorawanliq bilen basturushqa yüzlen'genlikini körüp yetti, dep körsitildi.
Dalay lama bash elchi romméir ependige mundaq dédi:xelq'ara jem'iyet tibetning kilimat özgirishige étibar bilen qarap, tibetning siyasiy mesilisini 5yil, 10yil kéchiktürüp tursimu bolidu.

Bash elchi romméir bu uchurlarni washin'gton'gha yetküzgende, dalay lama tarqatqan uchurlardin nahayiti keng istratégiyilik özgirishni "tibet mesilisi" dégen mesilidin " tibetning "ékologiyisi" dégen mesilini yasap chiqqanliqini körüwalghili bolidu, dep yetküzdi.

Dalay lama yene : junggo hökümiti tibet xelqining en'eniwi charwichiliq turmush sheklini buzuwetkenliki üchün tibet xelqige tölem tölishi kérek dep, körsetti. Hazir dunyada 3xil érish yüz bermekte. Shimaliy qutup, jenubiy qutup muzluqliri érimekte, jumulangma muzluqlirimu érimekte...

Tibet mesilisini nöwette tibetning ékologiyilik mesilisige özgertkenlikini dalay lamaning siyasiy teshebbusini özgertkenliki déyishke bolmaydu. Tibetning siyasiy mesilisimu, tibetning ékologiyisi mesilisimu oxshashla emeliyette bir nersining ikki teripidur. Yeni bu milletning hoquqi mesilisidur. Milletning hoquqi qoligha kélidighanla bolsa, ékologiye mesilisimu tibetning siyasiy mesilisimu biraqla hel bolidu. Dalay lama bu yerde peqet tertipni almashturuwatidu xalas.

Dalay lama, bash elchi romméirgha söhbet bayan qilghanda, söhbetning bizni qiziqturghan mezmuni shu boldiki, tibette güllinishni, tinchliqni qolgha keltürüshning birdin- bir nishani en'gliye fédératsiyisi sheklide, yawropa ittipaqi sheklide dölet qurup, ittipaq we fédératsiyige eza bolghan her qaysi dölet we her qaysi milletlerning alahidilikini saqlap, milliy kimlikini ten élish -junggoni en'gliye fédératsiyisi boyiche fédératsiyeleshtürüsh, junggoni yawropa ittipaqi boyiche ittipaqdash döletlerge aylandurush teshebbusi ‏- mana bu heqiqiy menidiki siyasiy teshebbustur. Bu siyasiy teshebbusni bash elchining télégramma arqiliq washin'gton'gha yollishi kishini téximu qiziqturidighan bir mesilidur.

Uzun zamanlardin béri, kishiler dalay lama a ptonomiye telep qildi, dalay lamani dorashqa bolmaydu déyishken idi. Qamchining destisi bilen dümbisini qashlaydighan bu kishilerge siyaset bar yerde néme ish bar idikin, tang!