Jenubiy sudan musteqil bolush yolini talliwaldi
2011.02.08
Jenubi sudan omumiy xelq bilet tashlash jeryanini bashqurush guruppisi1-ayning 9-künidin 15-künigiche sudanning jenubida ötküzülgen, omumiy xelq bilet tashlash jeryanining xulasisini élan qildi. 98.83% Jenubiy sudan xelqi jenubiy sudanning musteqilliqini qollap bilet tashlidi.
Xartum hökümiti qollaydighanliqini bildürüp: pütün dunya aldida jakarlaymizki, omumiy xelq bilet tashlashning netijisini qobul qilimiz؛ jenubiy sudan xelqning tallishini hörmet qilimiz؛ omumiy xelq bilet tashlashning netijisi hemmige ayan boldiki, jenubiy sudan, shimaliy sudandin ayrilip musteqil bolushning yolini tallap aldi... Biz eng axirqi netije we xulasige sadiq bolimiz..."Dep körsetti.
Tünügün resmiy xulase élan qilinishtin burunla sudanning prézidénti el beshir ependi ipade bildürüp: musteqilliq üchün bilet tashlashning axirqi netijisini qobul qilimen " dep körsetken.
Jenubiy sudan, shimaliy sudandin ayrilish üchün omumiy xelq bilet tashlighanda netije shu boldiki-musteqilliq!
Bek yéqimliq anglinidighan bu isim -musteqilliq, jenubiy sudan xelqi üchün ongaygha toxtimidi. Shimaliy sudan bilen jenubiy sudan top-toghra 20yil ichki urush qildi. Hésabsiz qan töküldi. Axirida bir waraq qeghez mesilini hel qildi.
Uyghurlar 1944-yili qoligha qoral élip yérim yilgha yetmigen waqit ichide qoralliq urush arqiliq musteqil dölet qurghan idi. Uyghurning döliti chong döletler otturisidiki siyasiy sodining qurbanigha aylinip, tarix sehnisidin ghayib boldi. Emma, xitaygha qarshi awwalqi we kéyinki chaghlarda musteqilliq telep qilghan tashqi mongghuliyining sabiq sowétlerdek igisi bolghachqa, tashqi mongghuliyining hazirqi halitini saqlaydighan we tashqi mongghuliyining musteqilliqini qollaydighan meydanda turup, 1945-yili tashqi mongghuliyining musteqilliq jakarlishining shertlirini hazirlaydighan omumi xelq bilet tashlash pa'aliyitini uyushturghan idi. Xuddi bügünki jenubiy sudan bilet tashlap musteqil bolushning yolini tallap alghandek, eyni chaghda tashqi mongghuliyimu omumiy xelq bilet tashlap musteqil bolushning yolini tallap alghan idi. Bu künler shu waqitlarda Uyghurlargha nésip bolmighan. Uyghurlarning péshanisige shundaq pütülgen bolghiymidi yaki bashqilar oynighan siyasiy oyunlar shundaq teshkillen'genmidi. Ish qilip Uyghurlargha shundaq künler nésip bolmighan idi.
Esli qa'ide boyiche éytqanda, bir tajawuzchi milletning, ikkinchi bir milletning wetinige tajawuz qilip kirip, shu xelqning musteqil bolushi, bolmasliqi toghrisida omumiy xelq bilet tashlash élip barimiz dégenliki yerlik milletning ghururi we exlaqigha qilin'ghan haqarettur. Künlerning biride bundaq haqaret Uyghur xelqining béshigha kélidighan bolsa, ishinimenki, Uyghur xelqi bundaq haqaretni ret qilidu. Biraq, omumiy xelq bilet tashlash mustemlike milletlerning musteqil bolush yaki bolmasliq boyiche iradisini ölcheydighan ölchem bolup qalidighan bolsa, birleshken döletler teshkilatining milliy mesililerni hel qilishining bir xil charisi bolup qalidighan bolsa, omumiy xelq bilet tashlash mustemlike Uyghuristanda Uyghur xelqining hoquqi da'irisidiki bir ish bolup qalidu. Peqet xelq küresh arqiliqla shundaq hoquqni qolgha keltüridu. Mustemlikilerde köchmenlerning bilet tashlash hoquqi bolmaydu.
Bu tupraq Uyghurlargha awwal alla hediye qilghan, andin tebi'et ata qilghan tupraqlardur.