Köchüp kirish we maslishish

Ürümchi wogzalining statistikisigha asaslan'ghanda, 2-ayning 20-künidin bashlap, chettin kélidighan ishlemchilerning merkezlik shinjanggha kirishige egiship, ürümchi wogzalida yoluchilar éqimi üzlüksiz yuqiri kötürülüp, 40ming kishidin 43ming kishige köpiyip, rékort yaratti déyildi.

Shundaq, xitay köchmenliri “Shinjang” dégen bu zémin'gha köchüp kiriwatidu. Bir künde 40ming neper köchmen xitay köchüp kirgen bolsa, 10 künde 400ming köchmen xitay köchüp kirgen bolidu. Bir ayda 1milyon200ming köchmen xitay köchüp kirgen bolidu. Bu köchmen xitaylar qeyerge orunlishidu. 20-Esirning 50-60-yilliri köchüp kirgen xitay köchmenliri taghlarni talqan, chöllerni bostan qilidu, déyiletti. Emeliyette bostanliqlarni Uyghurdin tartip élip, yéshil taghlarni Uyghur, qazaqtin tartip élip, alliqachan Uyghuristan dégen bu zéminning xojayinigha aylandi.

Fé'odalliq yer igidarchiliqi tüzümi-yer igisi bilen ijarikesh déhqan, yallanma déhqan otturisidiki ékspilatatsiye, zulum-sitem munasiwetliri. Mustemlike yer igidarchiliq tüzümi yeni yer mesilisi yerni igiliwélish tégi-tektidin éytqanda, déhqanlarning mesilisi, hayatliq, yashash mesilisi bolup qaldi. Yerdin ayrilghan insan némige tayinip jan baqidu démeydikina jem'iyet!

Bir ayda 1milyon 200ming xitay köchmen...Yéshil yaylaq, taghlarni tartip élish, boghda kölining bashqurush hoquqini tartip élip sayahet rayonigha aylandurush, qanas kölini tartip élip sayahet meydanigha, künes-narat yayliqini tartip élip, herbiy baza qurush, köchmen xitaylarni charwichiliqigha köndüridighan sinaq meydanigha aylandurush, boz yer échip tarim toghraqlirini qomurup tashlap, ékologiyini nabut qilish, tartinmasliq, eymenmeslik, pütün dunyadin qorqmasliq ؛xitay hökümiti özini chaghlimayla qaldighu?

Bir ayda 1milyon 200ming neper xitay köchmen “Shinjang” gha köchüp kiridu. Qaranglar! Uyghurning pütün nahiyiliride, hetta qeshqerdek qedimiy sheherde öyler chéqiliwatidu. Aqsu shehiri chéqilip Uyghurlar sheher sirtigha chiqiriwétildi. Yéngi turalghu öyler séliniwatidu, kimler kirip olturidikina bu öylerde? öy séliwatqan pul nahiyilerning maliyisidin kéliwatidu, bu maliyini kim toluqlaydu, kim qépinduridu, Uyghurlar désenglarchu?!

“Bu yil bügür nahiyiside kapalet xaraktérlik turalghu öy sélindi. Erzan ijarilik öy 1000yürüsh, kölimi 50ming kwadrat métir, sélin'ghan meblegh 60milyon, ammiwi ijarilik öy 320 yürüshlük” 2-ayning 23-küni tengritagh tor biti shundaq xewer élan qildi. Bu öylerde kim olturidu, dengla?! yuqiriqi köchmenler olturmamdu. Ürümchi wogzaligha her küni xitay köchmenliri kirip turidu, bügür nahiyisi we cherchen nahiyisi qatarliq nahiyiler her küni öy sélip turidu. Bu bir maslishish. Siyasiy kéngeshning yilliq yighinida, xelqning turmushi toghrisida hedep sözligen jya chinglin ependi, xelqning turmushini shu shekilde orunlashturush-öy sélip xitay köchmenlirini orunlashturush, Uyghurlarning qolidin yer-zéminni tartip élish. Mushumidi, xelqning turmushini yaxshilash dégen? halqima tereqqiyat dégenning mezmuni shundaq bolamdighandu?

Shimaliy afriqidiki kichik dölet liwiyige köchüp kirgen xitay köchmenliri 36ming neper iken. Yuqiri téxnika, yuqiri derijilik meblegh, yuqiri sewiyilik köchmenler, nahayiti yuqiri sewiyide qurulghan shirket... Liwiye xelqi qoligha qoral élip qoralliq qozghilang kötürüwédi, xitay hökümiti bu köchmenlerge herbiy ayropilan, paraxot ewetip qayturup keldi. Xitay köchmenlirini mustemlike Uyghuristandin qachan qayturup kétidu?

Her nersining bir küni bar dostum, her nersining bir peyti kélidu wetendishim!