Misir inqilabi xitayni yétilep kétishi mumkinmu?

2-Ereb elliride kishiler omumyüzlük din'gha ishinidu...Din'gha étiqad qilish, mushundaq chaghda heq-naheqni ölcheydighan ölchem bolup qalidu... Muxbir ziyaret qilghan bir neper misirliq :" men meydan'gha keldim, qaytip kétidighan niyitim yoq. Hayat-mamatliqqa we étiqadqa munasiwetlik bu ishqa axirghiche qatnishimen" dédi. Xitayda mundaq déyeleydighan kim bar deydu, ‏- sözligüchi.

Munaziride sözligüchi démekchi boldiki, ereblerning diniy étiqadi bar, heq-naheqni ölchiyeleydu. Xitayning diniy étiqadi yoq. Heq-naheqqe duch kelgende néme ölchem bilen bahalaydu?

Bu söz heqiqeten del jayida sözlen'gen söz boldi. Démisimu, ademlerde tashqi dunyagha özimu shuning ichide baha béridighan, payda-ziyan menpe'et mesililirini perqlendüreleydighan, bir ölchem bolushi bu ölchem mu'eyyen diniy étiqadni asas qilishi lazim bolidu.

Ademler özidin tashqiri dunyagha baha bergende, manga paydiliqmu, manga ziyanliqmu dep ölcheydighan firagmatizimliq-suyi'istémalchiliq bilen baha bérishke adetlen'gendin bashqa, jahan ishlirigha maddiy dunyadiki maddiy munasiwetlerning alahide inkasi, alahide shekli hésablan'ghan siyasetke exlaqi we güzellik, yaxshiliq, izgülük ölchemliri boyiche mu'amile qilishqa adetlen'gen. Mushu xil ölchemlerning asasi diniy étiqadni we siyasiy exlaqi étiqadni asas qilip kelgen. Mushula bolghachqa misir xelqi ornidin qozghaldi.

Xitay puqralirigha kelsek, ya diniy étiqadi bolmisa, buddizimliq diniy étiqadinimu 61 yildin béri xitay hökümiti chekligen tursa yaki xitay puqralirining siyasiy ishlargha baha béreleydighan ölchemleshken idé'ologiyisi bolmisa, bügün xitay puqraliri néme ölchemge asaslinip jem'iyettiki heqsizliqlargha baha béreleydu? eyni chaghdiki tyen'enmin weqesini tilgha alsaq, u démokratiye üchün kötürülgen inqilab emes. Hökümetke qarshi kötürülgen inqilabmu emes, peqet parixor emeldarlargha qarshi turidighan, xitayning inqilab en'enisini tekrarlighan inqilab idi xalas.

Xitayda puqralar ikki qutupqa ayrilip boldimu deyluq. Bu qutupta ach qalghan kishiler bilen u qutupta toqluqqa shoxluq qilip yürgenlerning néme chatiqi bar? anglishimizche, xitayda 3 yüz milyon kishi milyonérgha, 2 yüz neperdin artuq kishi milyardérgha aylinip boptimish. Sumurgh téléwiziyisining munazirichiliri 2-küni chaghan bayrimida bir kishining 380ming yüen xejlep méhman chaqirghanliqini munazire qiliship toghra dep xulase chiqirishti. Mustemlike Uyghuristanda künide ikki dollar xejliyelmeydighan kishilerning halu-derdini toghra yaki xata dep bahaliyalaydighan Uyghur bar. Chünki Uyghurning diniy étiqadi bar. Misirda inqilabqa qatnashqan kishilerning köpchiliki künide ikki dollar xejliyelmeydighan kishiler idi.

Buning xata yaki toghra ikenlikini ölchep béridighan diniy étiqadi bar idi... Bu qétim dunyada ikkila dölet se'udi erebistani bilen xitay hökümiti tor betlirini taqiwaldi... Misir toghrisidiki uchurlarni cheklidi.

Xitayda mesile chiqip qalsa, xitay puqralirining heqiqetni tonughanliqidin, jungnenxeyde beglerning aqilane bolup qalghanliqidin körgili bolmaydu. Eger, xitayning iqtisadi qurulma sistémisini gherblikler bérip bashqurup bermeydighanla bolsa, xitayda mesile chiqsa bashquralmaywatqan iqtisad saheside chiqishi mumkin. Bu chaqqa yetkende, hadise hökümetning kontrolluqidin, puqralarning kütken yéridin halqip ketken bolidu. Bir dölette yüz bergen inqilabning ikkinchi döletke tesir qilishini chetke qaqqili bolmaydu. Lékin, inqilab özi yashawatqan jem'iyetni chüshinidighan xelqning qolidin kélidighan hadisidur.