Уйғур яшлириниң намайиши вә '5‏ - июл қирғинчилиқи' иқтисади мәсилигә бағлинип қалғанму ?

Мәсилән америкиниң бирләшмә агентлиқи язғучи чарлиз хотлериниң мақалисидин нәқил кәлтүрүп мундақ көрсәтти: иҗтимаи адаләтсизлик, киримгә еришишниң пәрқи,шинҗаңдики милли тоқунушни кәлтүрүп чиқарған имиш. Пиланлиқ туғут бойичә хитайлар, уйғурларға чәк қоюлмиди, хитайларға чәк қоюлди, дәп ағринар имиш. Уйғурлар һөкүмәт хизмитигә орунлишиш, мәктәпкә оқушқа кириш җәһәтләрдә запас сандин бәһирлинәр имиш, йәнә рази болмасмиш. юқириқилар хитайларниң тапа - тәнилири, вайсашлири имшс. Һәтта уйғурлар һөкүмәтниң меһрибанлиқини қубул қилмиған имиш.

"Йәр шари почтиси гезити" гә мақалә язған җош чин дегән адәмниң көрситишичә, иқтисад мәсилиси,дини мәсилигә қариғанда көпрәк уйғурлар билән хитайлар оттурисида милли тоқунуш кәлтүрүп чиқарған имиш. Адәттики хитайларниң инкасиға қариғанда, икки милләт оттурисидики тоқунушниң дин билән алақиси йоқ, иқтисадқа алақидар мәсилә имиш. Канзас шитатиниң профессори арни дәйвирниң язмисиға асасланғанда, иениргейә вә санаәт саһәсидә ақ яқилиқ хитайлар ишләп, уйғурлар чәткә қеқилғанлиқтин уйғурлар билән хитайлар оттурисида милли тоқунуш килип чиққан имиш.

Мәйли шәрқтә яки ғәрбтә болсун милләт мәсилисини, бир һөкүмранлиқ астида яшаватқан милләтләрниң миллий мунасивәтлири мәсилисини, аталмиш миллий сиясәт мәсилисини вә башқа мәсилиләрни тәтқиқ қилғанда һадисиләрдин һалқип мәсилиниң маһийитигә ичкириләп кирәлмәй етник милләтниң тәбиии тәләплирини замандин айрип, иҗтимаийлашқан миллий турмушни һоқуқ даирисидин йәниму илгирлигән һалда пәйда болуватқан һоқуқ тәләплиридин айрип, йүзәки тәтқиқ қилип, пәқәт иқтисади мәсилиләр яхшилансила миллий мәсилиләр һәл булуп кетиду дәйдиған қарашлар адәттики турмушта ахмақниң көз қариши, сиясәт саһәсидә муғәмбәрниң көз қариши, илим - пән, сиясәт пәлсәпәси саһәсидә дөтниң яки һарамзадиниң көз қаришидур.

Бермуда бир дөләт икән 67 миң нопуси бар икән, палав бир җумһурийәт икән, 20 миң нопуси бар икән. Хәлқниң армийиси болмиса хәлқниң һеч нәрсиси болмайду дегәндәк, охшашла милләтниң дөлити болмиса милләтниң һеч нәрсиси болмайду. Өзиниң әмәлийити арқилиқ уйғурлар бүгүн бу қаидини таза обдан чүшәнди.

Уйғурниң нопуси қанчә? 10 милйон деди хитай мустәмликичилири, 20 милйон деди вашингитон почтиси гезити, 30 - 40 милйон деди рәҗәп тайип әрдуған алийлири. Бир нәччә он милюнлуқ милләт уйғурниң миллий дөлити болмиса яки миллий дөлити қурулмиса, бу дуняниң рәңдар дуня болуши мумкинмиди? бу дуняниң әқли дуня, ақиланә дуня болалиши мумкинмиди? бу сөзни бировлар яки мән шундақ дәватқиним йоқ! тәбиәт әзәлдин тәкрар - тәкрар шундақ дәп кәлгән.

Бүйүк тәбиәт өзиниң қурулмисидин җәмийәткә әндизә берип тарихта уйғур миллитигә талай қетим, талай қетим дөләт қуруп бәргән. Бәзидә тәбиәт дөләт қуруш һоқуқини уйғурниң қолидин тартип алған. Шуңа хитай билән уйғур оттурисидики мәсилә қандақтур қосақ мәсилиси, етибар бериш яки ғәмхорлуқ қилиш мәсилиси яки диний етиқад мәсилиси әмәс, әсла ундақ әмәс! бәлки худди хи яфе ейтқандәк вә хитайниң алақидар тәрәплири етирап қилишқа мәҗбур болғандәк, уйғур тәләп қиливатқан мәсилә яки уйғурниң мәсилиси дөләт қуруш мәсилиси, яки тарихта қурулған уйғур дөлитини әслигә кәлтүрүш мәсилисидур яки қайтидин мустәқиллиқ җакарлаш мәсилисидур.

Бүгүнки уйғур яшлири тавар еңи билән қоралланған уйғүр яшлиридур. Бүгүнки уйғур яшлири миллий аң билән қоралланған уйғүр яшлиридур.

• Принт
• Һәмбәһр
• Әвәтиш

Барлиқ пикир - баянларни көрүш.

• Бүгүнки аңлитиш
• Илгирики аңлитишлар