" Xitay kommunistlirining irqiy yoqitish jinayitige nezer"

 Junggoda süt parashoki ichip chong bolidighan 10 minglighan narsidilerning hayati, salametliki intayin zor ziyankeshlikke uchridi. Bizning ewladlirimiz zeherlinishke duch keldi, biz qandaq heriket arqiliq kommunistik partiye bu yawuz teshkilatning irqiy yoqitish jinayitini tosap qalalaymiz? dep so'al qoydi taw jün ependi.

1930‏ - Yilliri bolshéwik partiyisi kolxoz tüzümi arqiliq qabahetlik acharchiliq peyda qilip adem öltürgende, bundaq öltürüshni okra'ina xelqi irqiy yoqitish jinayiti dep teripligen. Emma mustemlikichi xitay köchmenliri hakimiyiti 20‏ - esirning 60‏ - yillirida aqsu wilayitining bay nahiyiside 20 ming, shayar nahiyiside 4 ming Uyghurning achliqtin ölüshni keltürüp chiqarghanda héchkim héchnéme démigen. Shu ehwalni misalgha keltürüp öz irqini özi yoqitish dewrining junggogha yitip kelgenlikini körüp yetken taw jün ependi, süt parashoki arqiliq zeherlen'gen junggo ösmürlirige ich aghritqanda "irqiy yoqitish jinayiti" dep isim qoydi.

 Nöwette pütün junggo memlikitide 22 yürüsh süt parashoki ishlepchiqiridighan zawutta hemmiside dégidek parashukqa zeher arilashturidighan ehwal pash bolushqa bashlidi. Bu ehwalning éghirliq derijisini alla burun körüp yetken hökümet organliri, tekshürüp békitish organliri héchqandaq tedbir qollanmay, hetta ortaqliship jinayet sadir qilghanliqtin mes'uliyet hökümette. Hökümet bash jinayetchi, hökümetni küshkürtken kommunistik partiye bash jinayetchidur dep körsetti taw jun ependi.

Bu ishni bir terep qilish ehwaligha nezer salsaq, bu partiyining shermende, yüzsizlikini körüp alalaymiz, kimningdur emelini éliwétip, kimnidur partiyidin qoghlap chiqirip birterep qilghanda qaysi emeldar jinayi jawabkarliqqa tartildi? mes'uliyet kala béqip süt saqquchi déhqanlargha artip qoyulidu? zeherlinish ehwali mubada normal tertiplik bir dölette sadir bolghan bolsa, 22zawutning bashliqliri türmige tashlan'ghan bolatti, ölke bashliqliri qattiq jazagha tartilghan bolatti, bu döletning prézidént, wezirliri xizmettin istipa bergen bolatti deydu taw jün ependi.

Uyghurlargha kelsek néme deymiz? Uyghurlarni étnik tazilimaqchi depla toxtap qalmaymiz. Mulahizichiler hazir sherqiy türkistanda qayta ‏ - qayta élip bériliwatqan Uyghurlarni qanliq basturush heriketlirini nezerde tutup, xitay hökümiti pütün Uyghurni yoqitip atalmish shinjang dégen bu yerde yer ‏ - zéminni élip qalmaqchimu dep so'al qoyushti. 99‏ - Yilining axirida tömür yol qeshqerge yitip kelgende 2000‏ - yillardin bashlap Uyghur qizlirini ichkiri xitaygha yötkep kétishke bashlidi. Tömür yol ghulja shehirige yitip baridighanla bolsa, tömür yol xoten - ilchi shehirige yitip baridighanla bolsa, ghulja xelqini yötkimeydu ichkiri xitaygha, xoten xelqini yötkimeydu ichkiri xitaygha dep kim éytalaydu? shundaq bolghanda bu tazilash bolmay, bu irqiy yoqitish bolmay néme? xitay öz irqini özliri yoqitishqa ötkende Uyghurlarni, tibetlerni ayap qoyattimu?
 
Ikkinchi dunya urushi mezgilide gétlér juwishlarni gazda tunjuqturup öltürgen, maw zédung puqralarni acharchiliq bilen öltürgen, ding shiyawping qoralliq qirghin qilish bilen öltürgen,jang zémin ghulja sheher xelqini qoralliq qirghin qilish bilen öltürgen, emdilikte xu jintaw adem öltürgende qan chiqarmay öltürüsh usulini, belki zeherlen'gen parashuk sétip, pilanliq tughutni waste qilip omumyüzlük irqiy yoqitish arqiliq adem öltürüsh yolini tallap aldi. Qarshiliq körsetken juwishlar ikkinchi dunya urushida aman qélip sükütte turghan juwishlar qirilip tügigen. "Millet urushta tügimeydu, sükütte qirilip tügeydu," dégen gep ashu tarixtin qalghan idi.