'Һәқиқий җуңгони тонувалайли'

Вин җябав бу гәпләрни кимгә қаритип дәватиду? "һәқиқий җуңго дегән қандақ җуңго у? бу җуңгони кимләр тонувелиши керәк?

Җуңго 1950 - йили сабиқ советләргә беқинди дөләт, мустәмликә дөләт болуп қалған иди.

1950 - Йили мав зедуң билән сталин бир қоллуқ түзүп чиққан" алаһидә келишим"дә, бейҗиң, тйәнҗин, шаңхәй қатарлиқ 15шәһәрниң мәркизи қисимлирини совет иттипақ пуқралириниң туралғусиға айландурушни кеңишип бекиткән. Бошүн тор бетидикиләр әмәлийәттә бу шәһәрләрни сабиқ советләрниң мустәмликисигә айландурмақчи болған дәп, көрсәтти.

Сталин өлгәндин кейин, җуңго милләтчи көрәңликини ашкарилап, коммунизм лагериниң рәһбәрлик һоқуқини талишип, сабиқ советләргә дүмбисини қиливалди. Советләр җуңгоға атом қораллири билән һуҗум қилмақчи болғанда мав зедуң "ләхмини чуңқур колап, ашлиқни көп җуғлап, урушқа тәйярлиқ қилайли! йеңи чар падишаһни йоқитайли!" дәп шуар товлиған. Қорқуп кәткән мав зедуң аввал мустәмликә уйғуристанда бастурушни йолға қоюп, гунаһсиз, "гунаһкар" кишиләр болуп "хәлқ инқилаби партийиси"ниң рәһбәрликидә паалийәт елип бериватқан җәми67 миң нәпәр уйғурни қолға алди. (Җамаәт хәвпсизлики назаритиниң назири сайим әпәндиниң 1980 ‏ - йили үрүмчидә 8 қәвәтлик меһманханида бәргән доклатида шундақ қәйт қилинди) 1970 - йили 5 - айда "3кә зәрбә бериш " сияси һәрикитини қозғап қолға елинған юқириқи кишиләрниң ичидин нурғун кишиләргә өлүм җазаси берип, ахуноп, миҗитләрниң қораллиқ қозғилиңини бастуруп мав зедуң, "советләрниң шинҗаңдики сияси күчини йоқаттим" дәп җөйлиди.

Арқидинла мав зедуң 1972 - йили президент никсунни бейҗиңға тәклип қилип, америкиға майил болидиғанлиқи тоғрисида ипадә билдүрди.

Сабиқ советләр 1979 - йили афғанистанға таҗавуз қилди, пурсәттин пайдиланған хитай һөкүмити вейтнамға таҗавуз қилип, америкиға яхшичақ болимән дәп турушиға, сабиқ советләр вейтнам уруши тоғрисида бир парчә баянат елан қилиши биләнла, җуңгониң азадлиқ армийиси хенойдин чекинип, қәйәрдин кәлгән болса шу йәргә қайтип түшүгигә кирип кәтти.

1980 - Йили диң шявпиң вашингтонни зиярәт қилди. Америкилиқлар җуңгоға нормал содида етибар бериш сияситини тәқдим қилди.

Һәр йили бир қетим бу сиясәтни дөләт мәҗлисидә муһакимә қилғанда, хитайниң кишилик һоқуқ мәсилилиригә бирләштүрүп муһакимә қилатти. Кейинчә, сабиқ президент клинтон кишилик һоқуққа бирләштүрүп муһакимә қилишни әмәлдин қалдуруп, җуңгоға содида етибар беришни шәртсиз қоюветип, бүгүнки җуңгони 1 тирилйон доллардин артуқ провут записиға игә дөләткә, һәтта америкиниң деңиз армийиси очуқ деңизда һәрбий маневир елип барғанда, "кишиләр маңа чеқилса мәнму кишиләргә чеқилимән" дейәләйдиған дөләткә айландуруп қойди.

Вин җябав әпәнди"достлуққа етибар бериш", "принсипта чиң туруш" дегәнлик шундақ болаттиму? "дөләт байрими"да ху җинтав, ваң лечүәнни сол тәрипигә қоюп хатириләш мәйданида пәйда болди. Ваң лечүән қирғин қилған уйғурниң миллий қәһриманлириға қачан гүлчәмбирәк қойимиз вин җябав әпәнди!

"Һәқиқий җуңго дегән немә", юқириқидәк "һәқиқий җуңгони кимләр тонувелиши" керәк?