Сүйиқәстму яки әмәлийәтму ?

Хәвәрдә көрситилишичә : бу йил нобел тинчлиқ мукапати омумйүзлүк талаш- тартиш қозғиди, нурғунлиған дөләтләр нобел тинчлиқ мукапати тарқитиш мурасимиға қатнашмайдиғанлиқини ипадә қилди, русийә мутәхәссислири ғәрб дуняси йәнила соғуқ мунасивәтләр уруши тәпәккур йолини бойлап, чарә-тәдбир издәп, җуңгониң баш көтүрүшини чәкләп, җуңгони сабиқ советләрни ағдурғандәк ағдуруп ташлимақчи болуватиду, лекин уларниң бу суйиқәсти әмәлгә ашмайду"дегәнимиш.

Пеқир обзорчи русийә мутәхәссислирини толиму әқиллиқ мутәхәссисләр дәп чағлайттим. Мутәхәссисләрниң есидә барду бәлким, сабиқ президент йилитсин һаят вақтида иордан дәрясиға чөмүлүп қирғаққа чиқип, "русийиниң йимирилиши тәқдирниң орунлаштурушидур " дәп көрсәткән. Бәндә сәвәб қилиши мумкин, лекин тарихниң өзгиришидә биринчи сәвәбниң ролиму зор болиду. Русийиниң йимирилишидә йилитсинниң көрсәткән дәлили бәлки аләмниң һәрикәт мизаниға уйғун болса керәк.

Бирақ, сабиқ советлар һөкүмити билән ғәрб дунясиниң соғуқ мунасивәтләр уруши дәвридә һәр қайси сәпләр бойичә мурәссәсиз елишқанлиқи инкар қилғили болмайдиған тарихтур. Бу чағларда җаһанниң қудрәтлик күчлири капитализм лагери, сотсиялизм лагери яки америка башчилиқидики ғәрб дуняси, сабиқ советлар башчилиқидики шәрқи явропа коммунизм лагери дәп атилатти. Һәрбий җәһәттә дуня нату вә варшава шәртнамиси дәйдиған икки чоң һәрбий лагерға бөлүнгән.

Икки лагер оттурисида йүз бәргән күрәшләргә яки ғәрб дунясиниң һәр қайси сәпләр бойичә сотсиялизм лагериға зәрбә беришлиригә бәрдашлиқ берәлмәй, сабиқ советләрниң сиясий системиси гумран болған болса, сөзсизки, бу бәр һәқтур. Шундақ әһвалда сабиқ советләрниң сиясий системиси гумран болған икәну, немишқа бүгүнки әһвалда хитайниң сиясий системиси гумран болмиғудәк? сабиқ советләрниң гумран болушида, "9 баһа " йезип, сабиқ советләрниң ривизонестлиқ һакимийәт қурулмисини тәнқидлигән хитай коммунистлириниңму қоли бар идиғу?

Әмди нөвәт хитайда коммунизм системиси йимирилиш дәвригә йитип кәлгәндә, русийә мутәхәссислири "суйиқәст әмәлгә ашмайду" дегәндин көрә, әмәлий иш қилип русийиликләр җуңгоға қуруп бәргән коммунизмлиқ һакимийәт системисини ағдурушқа һәссә қошуп, бу қетим әмди демократик җуңго қуруп чиқишқа ярдәм қилиши тамамән мумкин идиғу? сталинниң дости мав зедуң " советләрниң бүгүни бизниң әтимиз " дәп көрсәткән. Түнүгүн киримил қизил империйиси йимирилди, бүгүн әмди җуңгониң қизил империйиси йимирилсә болмамдикән?