Хитай мустәмликичилириниң сәкраттики ғалҗирлиқи
Обзорчимиз сидиқһаҗи рози
2010.07.30
2010.07.30
"5 - Июл үрүмчи қирғинчилиқи" миллий етник қирғинчилиқ, башқуруш кризиси, әхлақ кризиси, шәнч кризиси қатарлиқ иҗтимаи вә сияси кризисларға петип қелип сәкратқа чүшкән хитай мустәмликичилириниң уйғүрларға қаратқан йәнә бир қетимлиқ қирғинчилиқи иди.
Шуниңдин кейин, хитай көчмәнлири һакимийити қәшқәр кона шәһәрни чеқип түзләшни җиддийләштүрди. Үрүмчи ташбулақ уйғур мәһәллисини чеқип түзливәтти. Өзиниң әмгики билән җан беқиватқан 2миңдин артуқ уйғурни қарамай шәһиридин қоғливәтти. Кәйнидинла ғулҗа шәһирини чеқип түзләш буйруқини елан қилди. Пәйзиават наһийисини хитай өлкилиригә адәм йөткәш бойичә "илғар наһийә" қилип баһалиди."Мубарәк болсун пәйзиаватлиқ!"
Йәнә: "милярд сом пул аҗритип 2015 - йилиғичә йәсли вә башланғуч мәктәпләрдә хитай тилида дәрс өтүшни омумлаштуримиз " дейишти.
Иқтисадни тәрәққи қилдуруш байриқини көтүрүп елип, мустәмликә уйғүристанниң байлиқини булаң - талаң қилишни җиддийләштүрүп, охшашла вақитта мустәмликә уйғуристанда йәр игилигән, су мәнбәлирини игилигән, кан районлири, нефит вә газ елиш районлирини игилигән хитай ширкәтлиригә әмгәк кучи йәткүзүп бериш баһанисидә хитай көчмәнлирини мустәмликә уйғуристанға җиддий көчүрүшкә башлиди.
Аләмгә мәлум болған вәзийәт яки саңа, яки маңа мәлум болмиған вәзийәт, чоң дөләтләр ара һәрхил мәзмунлуқ дипломатик мунасивәтләр,тәсир даирә айривелиш мәсилиси яки асияда милләтләр олтурақлашқан районлар яки иқтисади қиммити бар районлар йәнә бир қетим чоң дөләтләр ара талаш - тартиш қилишниң пилтисигә айлинип, вәзийәт хитай мустәмликичилирини қистап қойдиму - қандақ?
Хитай тилида "шинҗаң мәсилиси" дегән мәсилиниң оттуриға чиқиши вә йеқинда америка дөләт мәҗлисидә "5 - июл қирғинчилиқи" дин кейинки "шинҗаң вәзийити" тоғрисида ечилған йиғин... Афғанистан тәрәптин ваһан каридориға ясиливатқан таш йол... Хитайни алдиритип қойдиму, тәмтиритип қойдиму,"шинҗаң мәсилиси" бойичә хитайни җиддийләштүрүп қойдиму? ундақ болмиғанда, хитай һөкүмранлири немишқа уйғур зиялийлириға шу дәриҗидә еғир қол салди?
1 - Мустәмликә уйғүристанда иқтисади булаң - талаң қилишни җиддийләштүрүш 2 - һәрбий вә мәмури, сақчи кучидин пайдилинип бастурушни җиддийләштүрүш 3 - тошуп кетиш, йөткәп кетиш, нефит вә тәбиий газни еқитип кетишни җиддийләштуруш, 4 - уйғүрларни
Йәслидин башлап ана тилидин айриветишни җиддийләштүрүш 5 - ғүлҗиға төмүр йол берип болди, қәшқәргә төмүр йол берип болди, хотәнгичә төмүр йол тартип, мустәмликә уйғуристанға һәрбий қошун йөткәш йоллирини раванлаштуруш, "уйғүр әмгәк кучлири"ни йөткәп кетишни җиддийләштүрүш қатарлиқ вәйран қилиш характерлик сиясәтни йолға қоюватқан хитай көчмәнлири һакимийитиниң уйғурларға қалдуруп қойған әң ахирқи һаятлиқ йоли немә?
Сөз - мәтбуат һоқуқи берилди дегән қануниң бар, лекин, уйғурлар тор битидә техи гәп қилғини йо қ, пәқәт, тор бити ачқанлиқи үчүн юқириқидәк һөкүм елан қилидиған болсаң, уйғурлар әң ахирқи қетим зади немә иш қилиши керәк?!
юқиридики улиништин бу прогирамминиң тәпсилатини аңлиғайсиләр.