Yalghan beribir yalghan

Yalghanni üch qétim tekrarlisa rastqa aylinidu, deydighan gep bar iken. Bu gepni gitlérning teshwiqat ministiri giplis shundaq éytqan iken. Biraq, yalghanni üch qétim tekrarlisa yawropada rastqa aylan'ghan bilen, asiyada bolupmu junggoda yalghanni ming qétim tekrarlisimu rastqa aylanmaydu.
Obzorchimiz sidiq haji rozi
2011.09.27

Mesilen, xitay mustemlikichiliri, 57 yil burun Uyghurlargha özini bashquridighan rayon qurup bergen idi. Lékin taki hazirghiche, Uyghurlar bir künmu özini özi bashqurup baqqini yoq. Yalghanni üch qétim tekrarlisa rastqa aylinidu, dégen söz boyiche pikir qilsaq, xitay yalghanni 57 yil tekrarlighan bolsimu, Uyghurlarning özini özi bashqurushi téxiche rastqa aylanmidi.

Emeliyette éghizdin chiqqan her qandaq bir söz yoshurun yaki ashkara meqsetni ishqa ashurushni nishan qilidu. Tengritagh tori 9‏-ayning 25‏-küni “Shinjang qeshqerde nahayiti zor kölemde su menbesi bayqaldi” mawzuluq xewer élan qildi. Bu xewer rastmu yaki yalghanmu? “Milyon kishilerni su bilen teminleshke bolidu... Bu su deslepki qedemde bayqalghan imish...Shinjanggha yardem qilish pilani yolgha qoyulghandin kéyin, qeshqer alahide memuri rayon qilinip testiqlan'ghan imish...Bayqalghan su menbi'i her küni 3 yüz 10ming 410 küp métir su bilen ahalilerni teminler imish...Wehakaza.” hemmisi yalghan.

Yer asti süyi! yer astida köl barmikine?! Uyghurning ata-bowiliri bu kölni némishqa bayqimighan bolghidi. Eger bir ahale, bir xelq su kemchil bolup yer astidin su tartishqa baghlinip qalidighan bolsa, bu xelq qaysi kün'ge qalghan bolidu. Eger xitaydek bir hökümran millet ahale köchürüsh éhtiyaji tüpeyli, qedimiy xelq Uyghurlar olturaqlashqan Uyghuristanning qeshqer yurtigha ahale köchürüsh niyitide, yer astidin köp menbelik su chiqti dep, yalghan sözleydighan bolsa, bu yalghanni üch kün sözlisimu, üch ay sözlisimu rastqa aylanduralmaydu. Undaqta xitay milliy hökümranliri yene néme quwluq-shumluqni yolgha sélishi mumkin?! qeshqerge xitay köchürüsh, Uyghurning qedimiy we seltenetlik medeniyitini yoqitish, qeshqer arqiliq tajikistan'gha, afghanistan'gha asta-asta singip kirish we ottura asiya tüzlenglikini tesir da'irisige éliwélish üchünla, xitay mustemlikichiliri qeshqerge ahale köchürmekchi. Eyni chaghda stalinning yardimi arqiliq Uyghuristanni boysundurghan xitay mustemlikichiliri, emdilikte Uyghuristanning qeshqer ölkisini medeniyet jehette boysundurmaqchi boldi.

Qérindashlirimiz bilishi kérek idiki, xitay mustemlikichiliri ghuljini baza qilip qazaqistan'gha, qeshqerni baza qilip tajikistan'gha, özbékistan'gha singip kirmekchi boluwatidu we singip kirdi. Xitayning qeshqerdin su tépildi dégen teshwiqati qeshqerge xitay köchmenlirini milyonlap köchürüshni meqset qilidu. Qeshqer arqiliq ottura asiyagha kéngiyish-bu siyaset, xitay köchmenlirining axirqi nishanidur.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.