Jang chünshyen wu eyyingdin néme telep qildi?

Shunga Uyghur özining menpe'iti üchün midirlighan haman jinayetchi bolup qalidu.

Qanun aldida hemme adem barawer deydighan hékmetni saxtilashturghan xitay mustemlikichiliri jinayetchi dep qolgha élin'ghan Uyghurlarning sot aldida özining ana tili bilen sotlinishighimu yol qoymidi.

Atalmish jinayetchi bolup qalghan Uyghurlar xitayning atalmish qanuni aldida Uyghur tilida soraq qilinmaydighan, Uyghur tilida jinayet békitilmeydighan, Uyghur tilida höküm élan qilinmaydighan, peqet xitay sotchilar jinayetke jaza békitkende Uyghur tiligha terjime qilip oqup béridighan sot qilish shekli, shekli sot qilish dep, atilidu. Chünki, qanun ishlitiwatqan til Uyghurning tili emes. Xitayning qanuni aldida jinayetchi bolup qalghan Uyghur özining ana tili-Uyghur tili bilen özini aqliyalmaydu.

2009‏-Yili 5‏-iyul ürümchide qanliq qirghinchiliq yüz ber gende, qolgha élin'ghan Uyghurlarni sot qilish üchün ichkiri xitaydin sot kollégiyisi chaqirip kélip, qara chapanliq xitay saqchilarni soraq qildurup, Uyghurlar xitay tilida sotlinidighan haqaretke duchar bolghan idi.

Uyghurum yene biliwal! séning wetiningge tajawuz qilip kirgen bir millet xitay, séni jinayetchi dep sotlawatidu. Sotlighandimu xitay tilida sotlawatidu. Esli kim jinayetchi, tajawuzchi xitaymu yaki wetenning igisi Uyghurmu? jinayetchi ayrilip qamap qoyulghan Uyghurning sanining köplükidin, mustemlike Uyghuristanda sot qilishqa sodiye yétishmey, ichkiri xitaydin sot qilishqa sot kollégiyisi teklip qilish nöwetchi rehber jang chünshyenning kündilik xizmiti bolup qaldi.

Tengritagh tor biti 8-ayning 11‏-küni xewer tarqitip, jang chünshyen memliketlik edliye ministirliqining mu'awin ministiri wu eyyingni, shinjanggha chaqirtip, edliye sahesi boyiche shinjanggha köplep yardem bérishni telep qildi, dep körsetti.

Xitayning 19 ölkisimu mustemlikichi xitay hakimiyitining mustemlike kalonigha aylinip, shinjanggha kirishige egiship, xitayning merkizi edliye ministirliqimu edliye sistémisining shinjanggha yardem bérish xizmitini teshkilligen idi.

Jang chünshyen, mu'awin ministir wu eyyinggha teklip bérip:edliye memuri xizmiti boyiche tedrijiy shinjanggha yardem qilishini ümid qildi. Bu dégenlik Uyghurlarni neq meydanda étip tashlisaqmu bu jahanning igisi yoq, emma yenila Uyghurlarni qolgha élishqimu toghra kélidu. Qolgha alghanda so'al-soraq qilimiz, shunga ichkiri xitaydin sodiye yötkep kélimiz dégenlikmu?

Jang chünshyen Uyghurlarni basturush siyasitinimu ichkiri xitaydin yötkep kélidighan bolsa, Uyghurlarni basturidighan alahide herbiy qisimlarnimu ichkiri xitaydin yötkep kélidighan bolsa, Uyghurlarni sot qilidighan sot kollégiyisinimu ichkiri xitaydin yötkep kélidighan bolsa, Uyghurlarning nopus terkibini özgertish üchün köchmenlernimu ichkiri xitaydin yötkep kélidighan bolsa, undaqta jang chünshyen janabliri, Uyghurlar zadi néme qilishi kérek, Uyghurlarning chiqish yoli zadi nede? chiqish yolining qeyerdilikini nöwette Uyghurlar özliri biliwaldi.