Türkiyening newshehir haji bektash uniwérsitétida Uyghurshunasliq tetqiqati künsayin küchlinip barmaqta

Hörmetlik radi'o anglighuchilar, yéqinqi yillardin buyan türkiyening herqaysi uniwérsitétlirida Uyghur tili we Uyghur edebiyati mexsus ders programmigha kirgüzülgendin kéyin bu sahe boyiche nurghun aspirant we doktorantlar terbiyilinip chiqqan idi. Bu kishiler hazir herqaysi uniwérsitétlarda Uyghur tili we edebiyati boyiche téximu köp mutexessislerning yétiship chiqishi, Uyghurshunasliq ilmining üzlüksiz rawajlinishi, Uyghur medeniyitining dunyagha tonulushi üchün tirishchanliq körsetmekte. Bu kishilerning biri newshehir hajibektash uniwérsitétining oqutquchisi dotsént doktor adem öger ependidur. Adem öger ependi ege uniwérsitéti türk dunyasi tetqiqat İnstitutida Uyghur folklori boyiche doktorluq ilmiy unwanigha érishkendin kéyin bir qanche yildin béri newshehir haji bektash uniwérsitétida ishlewatqan idi. Biz uning yéqinqi mezgildiki tetqiqat pa'aliyetliri heqqide melumat élish üchün özini ziyaret qilduq. Adem öger ependi aldi bilen newshehir uniwérsitétini tonushturdi.

Adem öger ependining tetqiqat sahesi Uyghur folklori bolup, u bu sahede bir körünerlik netijilerni qolgha keltürgen. Adem öger ependi özining yéqinqi ilmiy pa'aliyetlirini tonushturdi.

Dotsént doktor adem öger ependining asasliq tetqiqat sahesi Uyghur folklori bolsimu, u buning bilen birlikte Uyghur klassik edebiyati üstidimu tetqiqat élip barmaqta iken. U bu sahediki tetqiqat netijiliri heqqide mundaq melumat berdi.

Hörmetlik anglighuchilar, adem öger ependining éytishiche, newshehir hajibektash uniwérsitétida Uyghur tili we edebiyat sahesi boyiche tetqiqat élip bériwatqan bashqa Uyghurshunaslarmu bar iken.

Adem öger ependi yéqin kelgüsidiki tetqiqat pilani heqqide toxtaldi.

Qedirlik anglighuchilar, newshehir uniwérsitétida dotsént doktor adem ögerdin bashqa yene yash Uyghurshunaslardin doktor neshe erenoghlu xanim bar. Neshe erenoglu xanimmu ege uniwérsitéti türk dunyasi tetqiqat İnstitutida Uyghur tilining sentaksliq qurulush alahidiliki heqqide sélishturmiliq tetqiqat élip bérip doktorluq unwani alghan. Neshe erenoghlu xanim hazir newshehir hajibektash uniwérsitéti edebiyat pakultétida hazirqi zaman Uyghur tili dersi bériwatidu. U özining tetqiqat sahesi heqqide melumat bérip mundaq dédi:

“Méning tetqiqat saham yeni Uyghur tili, yeni Uyghur tili tetqiqati. Doktorluq ilmiy tetqiqatim türkiye türkchisi bilen hazirqi zaman Uyghur türkchisining sentaksliq qurulushi heqqide sélishturmiliq tetqiqat boldi. Hazir türkiye türkchesi bilen Uyghur türkchisining morfologiyilik qurulushi heqqide tetqiqat élip bériwatimen.”

Neshe erenoghlu xanim özining kelgüsi tetqiqat pilani heqqide toxtilip mundaq dédi:

“Türkiyede hazirqi zaman Uyghur türkchisi bilen munasiwetlik bir lughet bar. Lékin bu lughet yéterlik emes. Türkiyede yéngi Uyghur türkchisi üstide tetqiqat élip bériwatqan tetqiqatchilar üchün qollanma we menbe xaraktérliq bir lughetke éhtiyaj bar. Hazir newshehir hajibektash uniwérsitéti we ege uniwérsitétidiki munasiwetlik mu'ellimler bilen birlikte téximu chong bir lughet tüzeshke kirishtuq. Buningdin bashqa men dotséntliq ilmiy maqalisi üchün hazirqi zaman Uyghur edebiyatining muhim namayendilirining biri bolghan nimshehitning shé'irliri we bu shé'irlarning tili üstide tetqiqat élip barmaqchimen.”