Buningdin bashqa yene ötken esirning 60-80-yillirida élip bérilghan xitayning Uyghur élidiki atom bombisi sinaqliri we mezkur sinaqlarning Uyghurlarning ten-saghlamliqigha qaldurghan selbiy tesirliri heqqidiki inkaslarni anglaysiler.
Gégél issaqof qazaqistanda tughulup, shu yerde ösüp yétilip, Uyghur tarixi tetqiqati saheside sabiq sowét ittipaqi we kéyinki qazaqistanda közge körüngen alimlarning birige aylan'ghan shexs idi. Gégél issaqof ömür boyi Uyghurlarning étnik menbesi we 19-esirlerdiki étnografiyisi we bashqa mesililer heqqide tetqiqat élip bérip köpligen ilmiy maqalilar hem kitablarni yézip neshir qildurghan idi. U, qazaqistan penler akadémiyisining Uyghurshunasliq inistitutida we kéyinki Uyghurshunasliq merkizide xizmet qilip, 2008-yili wapat bolghan idi.
Xitay 1964-yili tunji atom bombisini lopnor rayonida sinaq qilghandin tartip dunyadiki yadro qorallirigha ige memliket qatarigha qoshuldi. Bu heqte oyghanning uchurlirini anglang.
Xitayning 1964-ylidin taki 90-yillarghiche élip barghan atom sinaqlirining tarim wadisi ahalisigha éghir jismaniy tesirlerni élip kelgenliki alimlar teripidin yekünlinip bolun'ghan qarashtur. 1970- Yillarda turpan etrapida doxturluq qilghan, hazir türkiyide tibbiy sahede ishlewatqan Uyghur doxtur nurmuhemmed ependi özining eshu yadro sinaqlirining tesirige uchrash mesililer heqqide özining körgen we hés qilghanlirini otturigha qoydi. Bu heqte arslanning melumatlirini anglanglar.
- Mehmud qeshqeri qatarliq 3 neper meshhur shexsning Uyghur diyaridiki heykelliri éliwétilgen
- Hindonoziye türmisidiki exmet boz'oghlan: "Soraqta qéyin-qistaqqa uchriduq, özimiz chüshenmigen qeghezlerge qol qoyduq"
- Shungqar boldung, shungqardek yashap
- "Lagér" din qachqan peyzulla utuqning tutulghan emes, étiwétilgenlik xewiri chiqti
- Uyghur tébabet doxturxanisigha ornitilghan ghazibayning heykili éliwétilgen
