Tokyoda 4-iyun weqesini xatirilesh pa'aliyitide Uyghur mesilisi alahide anglitildi

2-Iyun küni yaponiyede pa'aliyet élip bériwatqan xitay démokratlar birliki teshkilatining uyushturushi bilen tokyodiki bunkyo merkizide ötküzülgen 1989-yilidiki 4-iyun tyen'enmén oqughuchilar herikitining 28 yilliqini xatirilesh pa'aliyitide Uyghur mesilisi alahide tilgha élinip anglitilghan.

Pa'aliyet shu küni kech sa'et alte yérimdin sekkiz yérimgha qeder dawam qilghan bolup, pa'aliyetke yaponiyediki her sahe kishiliridin texminen 150 yéqin kishi qatnashqan.

Neq meydan'gha téléfon qilip igilishimizche, yighinda sözge teklip qilin'ghan xitay öktichiliri 4-iyun tyen'enmén oqughuchilar herikitidin kéyinki xitaydiki kishilik hoquq mesililiri heqqide toxtilish bilen birge, nöwettiki Uyghur élining kündin-kün'ge nacharlishiwatqan siyasiy weziyiti toghrisida toxtalghan.

Bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan yaponiyediki xitay démokratlar birliki teshkilatining re'isi wang dey Uyghur élining hazirqi weziyiti heqqide toxtilip:“ Xitay kompartiyesining Uyghur élida yürgüzüwatqan xata siyasiti xitaylar bilen yerlik millet bolghan Uyghurlar arisidiki iqtisadiy we siyasiy jehettiki perqlerni keltürüp chiqirip, Uyghurlarning öz yurtlirida xorlinishigha sewebchi boluwatidu. Xitay kompartiyesi ikki millet arisidiki ziddiyetni üzlüksiz kücheytiwatidu. Uyghurlarning xitay kompartiyisige bolghan naraziliq heriketliri xitay hakimiyiti teripidin qattiq basturulup, Uyghurlar bigunah qurban qiliniwatidu. Buning sewebchisi elwette xitay kompartiyesi” dédi.

Tokyoda ötküzülgen tyen'enmén oqughuchilar herikitining 28 yilliqini xatirilesh pa'aliyitide sözge teklip qilin'ghan yaponiyediki dunya Uyghur qurultiyining wekili nurmuhemmet hashim sözide, xitay kompartiyesining qirghinchiliqigha uchrighan namayishchilar yalghuz 4-iyun tyen'enmén oqughuchilirila bolup qalmastin, belki 2009-yilidiki 5-iyul ürümchi weqesidimu köpligen Uyghur yashlirining xitay qoralliq eskerlirining qirghinchiliqigha uchrap, iz ‏- déreksiz ghayib bolup ketkenlikini bayan qilghan.

Pa'aliyettin kéyin téléfon ziyaritimizni qobul qilghan turmuhemmet hashim bu heqte toxtaldi.

Dunya Uyghur qurultiyining yaponiyediki wekili turmuhemmet hashimning bildürüshiche, u tyen'enmén oqughuchilar herikitining 28 yilliqini xatirilesh pa'aliyitide yaponiyediki tibet,Uyghur, mongghul we xitay öktichi teshkilatlirining birlikte hemkarliship ish élip bérishi toghrisida bir qanche türlük tekliplerni otturigha qoyghan bolup, bu teklipler yighin ehlining qizghin alqishigha érishken.

Axirida, ziyaritimizni qobul qilghan yaponiyediki Uyghur kishilik hoquq pa'aliyetlirini qollighuchilardin takashi sato pa'aliyet heqqide toxtilip:“ Tyen'enmén oqughuchilar herikitining 28 yilliqini xatirilesh pa'aliyitide xitay démokratchiliri aldi bilen bu weqe heqqide toxtaldi. Xitayning weziyitidin doklat berdi shundaqla tibet, Uyghur, mongghul rayonlirida xitay kompartiyesining yürgüzüwatqan xata siyasetlirini eyiblidi” dédi.

Yaponiyede pa'aliyet élip bériwatqan xitay démokratlar birliki teshkilatidin igilishimizche, tokyoda 8-ayda yaponiyediki tibet, Uyghur, jenubiy mongghul we xitay démokratik teshkilati birlikte öz-ara hemkarliq teshkilati qurghanliqini jakarlaydiken.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.