Даңлиқ нәшриятчи вә язғучи абдурахман әбәйниң тутқунда икәнлики дәлилләнди

Йеқинда вәзийәттин хәвәрдар кишиләрдин бири радийомизға учур йоллап, уйғур аптоном районида әдәбият-сәнәт саһәсидә тутқун қилинған 6 нәпәр тонулған шәхсниң хизмәт орни, турушлуқ йери вә алақидар кишилири һәққидә мәлумат йоллиған иди. Мухбиримизниң бу учурға асасән ениқлашлири давамида бу 6 кишидин шинҗаң хәлқ баш нәшриятиниң сабиқ башлиқи, тонулған язғучи абдурахман әбәйниң аталмиш “бөлгүнчилик вә диний әсәбийлик гумани” билән тутқун қилинғанлиқи вә тәкшүрүлүватқанлиқи шинҗаң яш-өсмүрләр нәшриятидики бир нөвәтчи хитай хадим тәрипидин дәлилләнди.

Һөрмәтлик радио аңлиғучилар, уйғур җәмийитидә кәң тонулған язғучи, нәшриятчи абдурахман әбәй һәққидә тор архиплирида сақланған материялларда көрситилишичә, у 1953‏-йили туғулған. 1977‏-Йилидин башлап нәшриятчилиқ билән шуғулланған. 1980‏-Йилларда “тарим ғунчилири” журнилиниң баш муһәррири, 1999‏-йили шинхуа китабханисиниң баш директори, 2005 ‏-йилидин 2015 ‏-йилиға қәдәр шинҗаң хәлқ баш нәшрияти партикоминиң муавин секретари, нәшрият башлиқи болуп вәзипә өтигән.

2011 ‏-Йили у хитай ахбарат ахбарат вастилирида “шинҗаңниң җушқун нәшриятчиси” дәп тонуштурулған. Абдурахман әбәйниң йезиқчилиқ кәспий сәвийиси, мәмури вә игилик башқуруш иқтидариға юқири баһа берилгән мәзкур мақалида абдурахман әбәйниң 2003‏-йилидин 2011‏-йилиға қәдәр нәшриятчилиқ саһәсидә һәр йили дегүдәк мәмликәт дәриҗилик мукапатларға еришкәнлики, бир қетимлиқта мәмликәт бойичә “илғар нәшрият әмәлдари” болуп баһаланған тилға елинған.

Вәзийәттин хәвәрдар бир кишиниң бу һәптә радийомизға инкас қилишичә, нәшриятчилиқ саһәсидә әнә шундақ хизмәт көрсәткән абдурахман әбәй бу йил 7‏-айда тутқун қилған. Әмма инкаста абдурахман әбәйниң қандақ бир гуман билән тутулғанлиқи вә делосиниң нөвәттики әһвали тилға елинмиған. Биз бу учурниң тоғра-хаталиқини айдиңлаштуруш үчүн шинҗаң уйғур аптоном районлуқ партком, интизам тәкшүрүш комитети, тәшкилат бөлүми, мәдәнийәт назарити вә шинҗаң хәлқ нәшрияти қатарлиқ орунларға телефон қилдуқ. Телефонимизни қобул қилған шинҗаң яшлар-өсмүрләр нәшриятиниң нөвәтчи бир нәпәр хадими абдурахман әбәйниң тутқун қилинғанлиқ хәвириниң тоғрилиқини дәлиллиди.

Абдурахман әбәйниң тутқун қилинғанлиқини юқири дәриҗилик идарә-органлардики һәммә кишиниң билидиғанлиқини ипадилигән бу хадим униң бир “бөлгүнчилик вә диний әсәбийлик” делосиға четилип қалғанлиқини баян қилди. У абдурахман әбәйниң тәкшүрүлүш үчүн хели бурунла тутқун қилинғанлиқини билдүрди. Бу хадим йәнә абдурахман әбәйниң мәзкур “хаталиқ” ни яшлар-өсмүрләр нәшриятида ишләватқан вақтида әмәс, бәлки хәлқ нәшриятида ишләш җәрянида өткүзгәнликини илгири сүрди. У йәнә абдурахман әбәйниң тутуп турулуп тәкшүрүлүватқанлиқи һәққидә ички җәһәттә бир уқтуруш тарқитилғанлиқини ашкарилиди.
Бу хадим гәрчә абдурахман әбәйниң делосидин тәпсилий хәвири барлиқини ипадилигән вә бу һәқтә толуқ мәлумат беришкә интилгән болсиму, әмма телефон сөһбитимиз намәлум техникилиқ тосалғу сәвәбидин давам қилалмиди. Икки қетим бағланған, һәр икки қетими бир минуттин артуқ сүрәлмигән телефон бағлинишимиз үзүлүп кәткәндин кейин, охшаш номурға қайта-қайта урған болсақму, телефон қайта бағланмиди.

Биз абдурахман әбәйниң әң йеқинқи әһвалини ениқлаш үчүн хитайчә тор архиплирини тәкшүрүп көрдуқ. “бәйду учур амбири” да баян қилинишичә, у 2015‏-йили 1‏-айда шинҗаң хәлқ нәшриятиниң башлиқлиқ вәзиписидин қалдурулуп, уйғур аптоном районлуқ сиясий кеңәш тарих материяллирини тәтқиқ қилиш ишханисиниң мудирлиқиға тәйинләнгән, 2017‏-йили 1‏-айда бу вәзиписидинму қалдурулған. Вәзийәттин хәвәрдар киши радийомизға йәткүзгән учурида абдурахман әбәйниң 2015‏-йилдин башлапла хитайниң нәзиридә “гуманлиқ шәхс” кә айланғанлиқи вә алақидар органлар тәрипидин пат-пат сораққа тартилип турғанлиқи әскәртилгән 

Тордики үн-син архиплирини тәкшүргинимиздә абдурахман әбәйниң муқимлиқ һәққидә қилған сөзлиридин төвәндики җүмлиләр мәлум болди. 

“. . . Шинҗаңниң муқимлиқи вә тәрәққияти үчүн милләтләр иттипақлиқиға аит китаблар көпрәк нәшр қилиниши, қанунға аит материяллар көпрәк нәшр қилиниши, деһқанларниң турмушиға пайдилиқ материяллар көпрәк нәшр қилиниши керәк. . .”

Хитай торлирида елан қилинған “шинҗаңниң җушқун нәшриятчиси” мавзулуқ мақалида нәқил елинишичә, шу йили 59 яшқа киргән абдурахман әбәй өзиниң көңүл сөзлирини баян қилип пакиз иш қилишни, пак адәм болушни вә буниң нәтиҗисидә раһәт пенсийигә чиқишни арзу қилидиғанлиқини билдүргән. Әмма бүгүнки дәлилләшләрдин мәлум болушичә, бир өмүр нәшриятчилиқ саһәсидә тәр төккән язғучи, нәшриятчи абдурахман әбәй бу йил 65 йешида қолиға койза селинип вә бәлким бешиға қара халтиму кийдүрүлүп “тәкшүрүш” кә елип кетилгән. Униң нөвәттә нәдә тутуп турулуватқанлиқи яки делосиниң қайси басқучта икәнлики мәлум әмәс. 

Һөрмәтлик радио аңлиғучилар, вәзийәттин хәвәрдар кишиниң абдурахман әбәй һәққидә радийомизға йәткүзгән учурида “җаллат хеним”, “баһадирнамә” қатарлиқ надир тарихий романларниң аптори ясинҗан садиқ чоғлан, шинҗаң сәнәт институтиниң профессори қеюм муһәммәд, шинҗаң телевизийә истансисиниң режиссори, шаир мухтәр буғра, хәлқ ичидә тонулған заманиви нахша чолпанлиридин һәзритиәли мәмтили вә шинҗаң телевизийә истансисиниң риясәтчилиридин зулпиқар күрәш бу йилниң бешидин һазирға қәдәр охшимиған вақитларда тутқун қилинғанлиқини илгири сүрүлгән.