Абдувәли аюп: “мән ата-бовилиримиз бизгә қалдурған ана тилимизни әвладлиримизға өз пети қалдуралисақ дәймән” (11)

Абдувәли аюп әң ахирқи қетим вәтинидин айрилишқа мәҗбур болған, өзи туғулуп өскән ашу әзим тупрақта өз ғайисини реаллаштурушниң һечқандақ имканийити қалмиған ашу минутларда чәксиз азаблиниду.

У истанбулниң сәфакөй районидики өйидә туруп радиомиз зияритини қобул қилғинида: “мән тириштим, пүткүл имканийәтлирим билән тириштим. Әпсуски, вәтәндики мәвҗут реаллиқниң маңа шундақла маңа охшаш чүшни чүшәватқан кишиләрниң ғайисигә әсла мумкинчилик бәрмәйдиғанлиқини чоңқур һес қилдим. Мән әслидә аләмни астин-үстүн қиливетидиған, вәтәндики реаллиққа тоғра кәлмәйдиған ғайиви чүшни чүшимигән идим. Мениң чүшлирим уйғур хәлқиниң инсан болуш сүпити билән тәләп қилидиған әң әқәллий арзулириниң бири иди. Йәни мән ата-бовилиримиз бизгә қалдурған ана тилимизни кейинки әвладлиримизға өз рәңги, гүзәллики, пасаһити вә һаятий күчи билән қайтуруп бәрсәк, дегән арзуда идим. Худди әҗдадлиримиз уйғур тилимизни ана сүтимиз билән бизгә һәдийә қилғинидәк, бизниңму уни кейинки әвладлиримизға өз пети өткүзүп бериши қәрзимиз бар иди. Әпсус, миң әпсус, бизниң бу әң әқәллий арзуйимизни өз туприқимизда реаллаштуришимизға имкан болмиди.”

Абдувәли аюп ахирида йәнә мунуларни тәкитлиди: “мениң вәтәндә мени талай қетим ‛чай ичиш‚ кә тәклип қилған сақчиларға яки дөләт хәвпсизлик хадимлириға шуни дегүм келиду. Биздә чай тутуш әнәниси мәвҗут. Чай бир пиялә суюқлуқла әмәс, бәлки бир көңүлниң символи. Мән сақчиларниң ‛чай‚ лирини көп ичтим. Әгәрдә мумкин болса, мәнму уларға чай тутсам дәймән. Йәни уйғур мәдәнийитини чайға охшатсақ, улар билән бир ширәдә биллә олтуруп чай ичип бақсақ, бу қәдимий мәдәнийәткә игә милләтниң чайға дүмләнгән ички дунясини уларму тетип бақса дәймән. Чүнки уйғур мәдәнийити вә уйғур тили зәһәр әмәс. У шу қәдәр бир хушпурақ бир чайки, буни сиз ичсиңизму, мән ичсәмму, хәнзу ичсиму яки орус ичсиму болиду. Һәммимиз баравәр олтуруп ичсәк, әгәр уйғурлардин яки уйғурларниң бизгә охшаш кишилиридин хаталиқ өткән болса қарши тәрәп буни чүшинишкә тиришса, бизму уни тоғра чүшәндүрүшкә тиришсақ дәймән. Җуңгодики уйғурларға тохтимай ‛чай ичүрүлүш‚ тин ибарәт бу сиясий оюн яки сиясий дүшмән яритиштин ибарәт бу рәзиллик уйғур әнәнисидики чай ичиш адити арқилиқ оттуриға қоюлса, йәни мәсилиниң зади қәйәрдә икәнлики айдиңлаштурулса дәймән. Бигунаһ хәлқимиз хорланмиса, уларниң әң әқәллий арзулири дәпсәндә болмиса дәймән!...”

Тәпсилатини аваз улиништин аңлиғайсиз.

(Түгиди)