Xudson aqillar merkizide Uyghurlar mesilisi boyiche muhakime yighini échildi

Muxbirimiz eziz
2019.02.06
Xudson-merkizi-uyghur-mesilisi-dolqun-eysa.jpg Washin'gton shehiridiki eng chong aqillar ambirining biri bolghan xudson merkizide Uyghurlar jem'iyiti nöwette duch kéliwatqan mesililer hemde buning dunya üchün némilerdin dérek bérishi heqqide échilghan mexsus muhakime yighinidin körünüsh. 2019-Yili 6-féwral.
RFA/Eziz

6-Féwral küni washin'gton shehiridiki eng chong aqillar ambirining biri bolghan xudson merkizide Uyghurlar jem'iyiti nöwette duch kéliwatqan mesililer hemde buning dunya üchün némilerdin dérek bérishi heqqide mexsus muhakime yighini échildi.

Muhakime yighini nuqtiliq halda xitay hökümitining Uyghurlar diyarini ismi-jismigha layiq saqchi dölitige aylandurup bolghanliqi, mezkur saqchi dölitining hazir az dégendimu bir milyondin artuq Uyghurni “Siyasiy jehettin qayta terbiyelesh” lagérlirigha qamiwalghanliqidek ré'alliqni arqa körünüsh qilghan halda bu mesilige dunyaning qandaq inkasta bolushi lazimliqini tepsiliy muhakime qildi.

Bu qétimqi muhakime yighinigha amérika kéngesh palata ezaliridin tom katton échilish nutqi sözleshke teklip qilin'ghan bolup, Uyghurlar mesilisidin yaxshi xewiri bolghan mushundaq bir siyasiy erbabning bu yighin'gha ishtirak qilishi mezkur muhakimining qimmitini téximu ashurghan idi. Tom katton nuqtiliq qilip Uyghurlar diyarida hazir ijra boluwatqan basturush siyasiti hemde buning Uyghurlarning milliy mewjutluqi üchün qaysiy derijide éghir tehdit peyda qiliwatqanliqini tepsiliy bayan qildi.

U nöwette xitay hökümitining basturush obyéktigha aylinip qalghan Uyghurlarning emeliyette xitayning eng chong énérgiye bazisi we yer asti bayliq makani bolghan bir rayonda yashawatqanliqini, nöwette zor küch bilen ijra qiliwatqan “Bir belwagh bir yol” qurulushining mutleq bixeterlikini oylashqan shi jinping hakimiyitining emdilikte Uyghurlarni pütkül millet boyiche teqib astigha alghanliqini sözlep ötti. U sözining axirida mushundaq hakimmutleqliqni dölet küchige tayinip ijra qiliwatqan bir hakimiyetning nöwette dunyagha kéngiyishke urunuwatqanliqini tekitlep, “Amérika hökümiti, shuningdek dunya jama'iti xitayning bu xildiki hakimmutleqliq herikitini cheklesh üchün emili tedbir qollinidighan waqit yétip keldi” dédi.

Bu qétimqi muhakime yighinigha söz qilishqa teklip qilin'ghan mutexessislerdin d u q ning re'isi dolqun eysa, en'gliyediki nottingxam uniwérsitétining dotsénti rayan sam, amérikining b d t da turushluq iqtisad we ijtima'iy ishlar wekili kélléy kurriy qatarliqlar ayrim-ayrim halda söz qildi. Ular öz bayanlirida Uyghurlar mesilisining hazirqi tereqqiyati we buning tarixiy arqa körünüshi, lagérlar mesilisining Uyghur jem'iyitige körsitiwatqan tesiri, dunyani Uyghurlargha ige chiqish mesiliside qandaq qilip emili heriketke qozghash qatarliq mesililer heqqidiki közqarashlirini otturigha qoyup, yighin ehlidin bu mesililerge estayidil mu'amile qilishni muraji'et qildi.

Yighin axirida yighin'gha kelgen her sahe kishiliri Uyghurlar duch kéliwatqan basturushlar heqqide bes-beste so'al soridi. Yighinning so'al-jawab böliki arqiliq yene bir qisim ehwallargha chüshenche bérilip, yighin ishtirakchilirining Uyghurlar heqqidiki bezi müjmel qarashliri aydinglashturuldi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.