Awstiraliyening 3 chong shehiride Uyghurlarning xitaygha qarshi namayishi ötküzüldi

Xitayning Uyghur diyarida yürgüzüwatqan bésim siyasetlirige qarshi ötküzülgen namayishtin körünüsh. 2019-Yili 8-féwral, awstraliye.

Xitayning Uyghur diyarida yürgüzüwatqan bésim siyasetlirige qarshi ötküzülgen namayishtin körünüsh. 2019-Yili 8-féwral, awstraliye.

8‏-Féwral, yeni jüme küni awstiraliyediki Uyghurlar xitayning Uyghur diyarida yürgüzüwatqan bésim siyasetlirige qarshi awstiraliyening 3 chong shehiride oxshash waqitta namayish ötküzdi.

Namayishqa yene nurghun yerlik awstiraliyelikler we awstiraliyede yashawatqan türkler bolup köp sanda kishi qatnashti. Bu namayish toghrisida radiyomiz ziyaritini qobul qilghan awstraliye sherqiy türksitan jem'iyitining re'isi nurmuhemmed türkistaniy ependi awstiraliyening adilayd, sédniy we mélborun qatarliq üch chong shehiridiki Uyghurlar oxshash waqitta xitaygha qarshi namayish uyushturghanliqini bildürdi. U mundaq dédi: “Awstraliye sherqiy türkistan jem'iyitining uyushturushi bilen adilayd shehiride 2‏-ayning 8‏-küni namayish orunlashturuldi. Adélaydtiki namayishimizning kölimiz bir qeder chong bolup, buninggha 400 etrapida kishi qatnashti we awstraliye parlaménttin bir qisim erbablarmu namayishqa qatnashti. Oxshash waqitta yéte milborun shehiridiki Uyghurlar türk qérindashlarning qollap-quwwetlishi bilen 150 etrapida kishi qatnashqan namayish ötküzdi. Milborundiki emir sultan jameside yene “5‏-Féwral ghulja wejesi” ning 22 yilliqi munasiwiti bilen milborundiki bir qisim türk qérindashlar bilen birge shéhitlerni xatirilesh murasimi ötküzüldi. Sidnéyda awstraliye Uyghur jem'iyitining uyushturushi bilen xitay konsolxanisi aldida namayish élip bérildi bu namayishta bir qisim Uyghurlar xitay jaza lagérlirigha qamalghan uruq-tughqanlirining resimlirini kötürüp chiqti.”

Nurmuhemmed ependi bu qétimqi namayishta Uyghurlarning weziyiti tonushturulghanliqini we Uyghur mesilisi toghrisida bayanatlar otturigha qoyulghanliqini tekitlep ötti.

Mélborun shehiridimu namayish ötküzülgen bolup, xitay konsolxanisi aldida ötküzülgen namayishta xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan bésim siyasetlirige xatime bérilishi lazimliqi telep qilin'ghan. Namayishchilar birdek, “Sherqiy türkistan'gha erkinlik”, “Xitay sherqiy türkistandin chiqip ket!”, “Uyghurlarni öltürüshni toxtat!”, “Erkinlik telep qilimiz!” dégendek sho'arlar towlighan.

Mélborun shehiridiki namayish toghrisida namayishqa qatnashqan tash haji bizge melumat berdi. U mélborundiki namayishqa 150 etrapida Uyghurlar we türkler shundaqla bir qisim awstiraliyelik tetqiqatchilarning qatnashqanliqini bildürdi.

Namayishqa qatnashqan awstiraliyelik türklerdin seyfi séyit ependi mundaq dédi: “Yer sharida yashawatqan pütkül insanlar xitayning Uyghurlargha qarshi yürgüzüwatqan zulumlirigha qarshi turushi kérek, xitay dunyaning eng chong iqtisadiy küchi boldi. Her kim xitaydin qorquwatidu, biraq biz xitaydin qorqmastin, allahtin qorqushimiz kérek. Allah raziliqi üchün her bir musulman, her bir türk bir ish qilishi lazim. Eng addiysi xitay mallirigha émbargo yürgüzüsh kérek.”

Namayishqa qatnashqan nuran mulayim xanimmu Uyghurlar heqqide pikir bayan qilip mundaq dédi: “Xitay nechche yildin buyan bu xil zulumni dawam qilduruwatidu, 21‏-esirge kelgendimu zulum qilishni dawam qiliwatidu. Biz türk we musulman bolush süpitimiz bilen hemmimiz birliship ‛bu zulumni toxtat‚! déyishimiz kérek.”

Tash hajining bildürüshiche, mélborun shehiride yene Uyghurlar jem bolup, “5‏-Féwral ghulja weqesi” we bu weqede shéhit bolghan Uyghurlarni xatirilesh we du'a qilish murasimi ötküzülgen.

Awstraliye Uyghur jem'iyitining uyushturushi bilen 8‏-féwral küni sidnéy shehiride ötküzülgen namayishqa “Uyghur döliti” namliq kitab yazghan awstiraliyelik Uyghur tarixi tetqiqatchisi déywid broféy ependimu qatnashqan we namayishta söz qilghan. U sözide Uyghur mesilisining hazir xelq'araliq chong bir mesile bolup otturigha chiqiwatqanliqini, xitaygha bésim qilish üchün awstiraliyediki Uyghurlarning tirishchanliq körsitishining zörürlükini tekitligen.

U sözide awstiraliyediki Uyghurlarning hazirqi waqitta awstraliye xelqini omumyüzlük heriketke keltürüshining bek qiyin ikenlikini, biraq Uyghur rayonidiki xitayning bésim siyasetliri, kishilik hoquq depsendichiliklirini delil-ispatliq halda anglitish arqiliq kishilerni bu mesilige qiziqturush we qayil qilishqa tamamen mumkin bolidighanliqini ipadiligen. U yene awstiraliyediki Uyghurlarning birlishishi, hemkarlishishi we ortaq heriket qilishi kéreklikini tekitligen.