Gollandiyediki Uyghurlar barin weqesining 27 yilliqini xatirilidi

Ixtiyariy muxbirimiz pida'iy
2017.04.04
barin-inqilabi-xatire-dolqun-eysa-gollandiye.jpg “Barin weqesi” ning 27 yilliqini xatirilesh pa'aliyitide d u q bash katipi dolqun eysa ependi léksiye sözlimekte. 2017-Yili 2-aprél, gollandiye.
RFA/Pida’iy

2017-Yili 2-aprél gollandiyediki Uyghurlar yawropa sherqiy türkistan ma'arip jem'iyitining teshkillishide 1990-yili yüz bergen “Barin weqesi” ning 27 yilliqini xatirilidi.

Pa'aliyet gollandiyening zeyst shehirige jaylashqan “Yawropa sherqiy türkistan ma'arip jem'iyiti” ning zalida ötküzüldi. Pa'aliyetke gollandiye we bélgiyediki bir qisim Uyghurlardin bashqa yene dunya Uyghur qurultiyining bash katipi dolqun eysa ependimu qatnashti.

Pa'aliyet jem'iyet mes'ulliridin hüseyin tejelli ependining riyasetchilikide shu yer waqti chüshtin kéyin sa'et 2 de bashlandi.

Pa'aliyette 1990-yili 4-ayning 5-künidiki barin weqeside we uningdin kéyin hayatidin ayrilghan Uyghurlargha atap qur'an oquldi we du'a qilindi.

Arqidin yawropa sherqiy türkistan ma'arip jem'iyitining bashliqi obulqasim abdul'eziz ependi “Barin weqesi” ning yüz bérish seweb-amilliri, jeryanliri heqqide toxtilip؛ “Barin inqilabining tarixi jehettin Uyghurlar üchün qimmetlik ehmiyetke ige ikenliki” ni tekitlidi. U, eyni waqittiki “Barin inqilabining kichikkine bir yézidiki addiy heriket emeslikini, uning pütün Uyghur diyaridiki istratégiyelik heriket pilanlirining pewqul'addiliki we yiltizining chongqurluqi” ni ilgiri sürdi shuningdek 1997-yili, ghuljida yüz bergen 5-féwral ghulja weqesini “Barin inqilabining dawami” dep eskertti.

Pa'aliyetke alahide teklip bilen kelgen dunya Uyghur qurultiyining bash katipi dolqun eysa ependi “Barin inqilabi”ning Uyghur diyari we chet'ellerdiki tesiri, tarixiy ehmiyiti, Uyghur milliy dawasidiki roli we qimmiti qatarliq mezmunlarda tepsiliy toxtaldi.

Ziyaritimizni qobul qilghan “Yawropa sherqiy türkistan ma'arip jem'iyiti”ning mes'ulliridin biri hüseyin tejelli ependi yillardin béri dawam qiliwatqan mezkur jem'iyetning eslidiki ayliq söhbet pa'aliyitining bu ayliqini “Barin weqesi”ni xatirileshke béghishlashtiki meqsiti heqqide öz pikir-qarashlirini otturigha qoydi.

Chet'ellerdiki Uyghurlar teshkilatliri teripidin “Barin inqilabi herikiti” dep atilip kéliwatqan “Barin weqesi” 1990-yili 4-ayning 5-küni qeshqer shehiridin anche yiraq bolmighan aqtu nahiyisining barin yézisida yüz bergen bolup, tarixi matériyallargha qarighanda, zeydin yüsüp bashchiliqidiki bir qisim déhqanlar xitay hökümitining pilanliq tughut, dinsizlashturush, milliy kemsitish qatarliq siyasetlirige qarshi naraziliq bildürüp, teshkilat bolup uyushqan we 5-aprél küni teshkilat yétekchisi zeydin yüsüp bashchiliqidiki 200 din artuq adem barin yéziliq hökümet aldida naraziliq pa'aliyiti uyushturghan hem yéziliq hökümetni qorshap, özlirini basturushqa kelgen xitay qoralliq küchlirige taki 6-aprélghiche qarshiliq körsetken we axirida basturushqa uchrighan. Aman qalghan bir qisim kishiler barindin ayrilghan bolsimu, emma dawamliq qoghlap zerbe bérishke uchrighan. Weqedin kéyin da'iriler köp sanda kishini qolgha élip, bir qisimni köp yilliq türme jazalirigha höküm qilghan, yene bezilirige ölüm jazasi bergen. Barin weqeside qanchilik Uyghurning öltürülgenliki heqqide her xil uchurlar bar. Uyghurlar, xitay qoralliq küchlirining barin yézisida qirghinchiliq qilghanliqini éytishidu. Emma, xitay hökümet terep menbeliride cheklik sanliq melumatlar bérilidu.

Chet'ellerdiki Uyghur teshkilatliri her yili, 5-aprél küni barin weqesini xatirilep, özliri turushluq döletlerdiki xitay elchixana we konsulxaniliri aldida naraziliq namayishlirini öz ichige alghan her xil xatirilesh pa'aliyetlirini ötküzüp kelmekte.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.