1985-Yilidiki 12-dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti shahitlarning eslimiside (1)

1985-Yilidiki 12-dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining qatnashchiliridin biri nurmuhemmet musabay mezkur heriket heqqide eslime sözlimekte. 2015-Yili 19-dékabir, amérika.

1985-Yilidiki 12-dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining qatnashchiliridin biri memet toxti mezkur heriket heqqide eslime sözlimekte. 2015-Yili 19-dékabir, amérika.

1985-Yilidiki “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” Uyghur bügünki zaman tarixidiki kölimi zor, tesiri chongqur bolghan dewr bölgüch zor weqe hésablinidu.

Tarixshunaslar buningdin 30 yil burunqi Uyghur oqughuchilar namayishini “Medeniyet inqilabi” axirlashqandin kéyinki xitayda yüz bergen tunji oqughuchilar herikiti shundaqla 1980-yillardiki dunya kommunizm lagérida körülgen eng deslepki démokratik heriketlerning biri, dep hésablimaqta.

Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim 19-dékabir küni washin'gtonda ötküzülgen “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” ning 30 yilliqini xatirilesh pa'aliyitide söz qilip, mezkur weqening tarixiy ehmiyitini alahide tekitlidi.

Undaqta, 1985-yilidiki “12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti” ge 30 yil tolghan bügünki künde mezkur weqening muhajirette shahitliri néme deydu?

12-Dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining eyni chaghdiki yétekchiliridin biri, nöwette dunya Uyghur qurultiyining bash katipliq wezipisini ötewatqan nurmuhemmet musabay bu heqte anglarmenlerge öz eslimisini teqidim qildi. U öz eslimiside 1985-yili 12-dékabirdiki Uyghur oqughuchilar herikitining qozghilishigha seweb bolghan amillar we eyni chaghda oqughuchilar otturigha qoyghan telepler heqqide toxtaldi.

Nurmuhemmet musabay yene Uyghur oqughuchilar wekillirining eyni chaghda Uyghur aptonom rayonluq partkom we hökümetning eng aliy derijilik rehberliri bilen qandaq ehwalda söhbet üstilige kelgenliki heqqide chüshenche berdi.

1985-Yilidiki 12-dékabir Uyghur oqughuchilar herikitining eyni chaghdiki yene bir teshkilligüchisi, dunya Uyghur qurultiyining sabiq mu'awin re'isi memet toxti ependimu öz eslimisi arqiliq bu heqte toluqlima berdi.

Memet toxti munularni tekitlidi: “Buningdin 30 yil burunqi ‛12-dékabir Uyghur oqughuchilar herikiti‚ manju sulalisi 1885-yili 12-ayning 19-küni Uyghur élining namini ‛shinjang‚, yeni ‛yéngi chégra‚ yaki ‛yéngi térritoriye‚ dep özgertkenlikige 100 yil tolghan kün'ge toghra kelgen. Biz bügün bir yerge jem bolup, wetinimizge ‛shinjang‚ dégen ahanetlik nam téngilghanliqigha 130 yil bolghan künde Uyghur oqughuchilar herikitining 30 yilliq xatirisini eslewatimiz!...”

Eyni chaghdiki Uyghur oqughuchilar herikitining yene bir yétekchisi, bügün kanadada yashawatqan tursun nurdun ependimu chongqur hayajan ilkide köpchilikke öz eslimisidin ariye sundi. Arqidin amérikida yashawatqan shahitlardin abdullim ababekrimu özining buningdin 30 yil burun Uyghur oqughuchilar namayishigha qandaq qatnashqanliqi heqqidiki eslimisini teqdim qildi.

Shahitlarning 1985-yilidiki Uyghur oqughuchilar herikiti heqqidiki eslimiliridin chongqur tesirat alghan amérika Uyghur jem'iyitining hey'et azasi sajide xanim söz qildi. U barliq Uyghur anilar namidin buningdin 30 yil burunqi Uyghur oqughuchilar herikitige qatnashqan ot yürek oghul, qizlargha chongqur teshekkürini bildürdi.

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz. (Dawami bar)