D u q re'isi dolqun eysa b d t da muhim uchrishishlar ötküzgen

Dolqun eysa ependining bu üch künlük pa'aliyetlirini xulasilep melumat bérishiche, u b d t kishilik hoquq aliy komissarliqida, b d t muhajirlar yüksek komissarliqida we bezi döletlerning b d t diki elchilikliride Uyghur diyarining nöwettiki weziyitini anglitish yüzisidin muhim uchrishishlarni ötküzgen.

Dolqun eysa ependining bildürüshiche, bu yil 10-ayda b d t da xitayning kishilik hoquq weziyitini omumyüzlük közdin köchürüsh yighini ötküzülidighan bolup, bu yighin xitayning Uyghur élidiki éghir basturush siyasetlirini pash qilishning yaxshi pursiti hésablinidiken. Buning üchün, ixtiyar qilghan dölet we teshkilatlarning 3-ayning 22-künigiche xitaydiki insan heqliri depsendichilikige a'it doklatlirini b d t kishilik hoquq komitétigha tapshurushi shert bolup, dolqun eysa ependi d u q ning bu heqte tepsiliy bir doklat teyyarlighanliqini tilgha aldi.

21-Féwral dolqun eysa ependi shiwétsariyening b d t da turushluq elchiliri bilen körüshkende, Uyghur diyarining künséri yamanlishiwatqan weziyitini anglatqan hemde bu yil 10-ayda ötküzülidighan xitayning kishilik hoquq weziyitini omumyüzlük közdin köchürüsh yighinida, shwétsariye wekillirining Uyghurlarning nöwettiki weziyitidin melumat bérishini we xitay hökümitige bésim ishlitishni telep qilghan.

Bir yérim sa'et dawamlashqan bu söhbet jeryanida, dolqun eysa ependi Uyghur élidiki “Yépiq terbiyilesh merkizi” toghrisida, Uyghurlarning étiqad erkinlikining depsende qilinish mesilisi we muhemmed salih damollamgha oxshash diniy ölimalar mesililirinimu tilgha élip ötken.

Dolqun eysa ependi 22-féwral küni b d t muhajirlar yüksek komissarliqida élip barghan söhbetliri jeryanida, nuqtiliq halda Uyghur musapirliri mesilini otturigha qoyup, türkiye, bulghariye, tayland we malayshiyadiki Uyghurlarni qutuldurush ishigha b d t ning jiddiy köngül bölüshni telep qilghan.

D u q re'isi dolqun eysa ependi b d t da élip barghan bu 3 künlük pa'aliyetliri jeryanida yene, bezi gherb démokratik döletlirining b d t diki elchiliri bilen ayrim-ayrim körüshken we Uyghurlarning omumiy weziyitidin etrapliq melumatlar bergen. D u q teripidin hazirlan'ghan Uyghurlarning nöwettiki weziyitige a'it arxip matériyallarni ulargha teqdim qilip, ünüm béridighan bir shekilde xitaygha bésim ishlitishni telep qilghan.

D u q programma yétekchisi pitér irwén ependi bu qétimqi pa'aliyetler heqqide toxtalghanda, d u q re'isi dolqun eysaning Uyghurlar mesilisini anglitish üchün b d t da köpligen ehmiyetlik uchrishishlarni ötküzgenlikini tilgha aldi. U mundaq dédi: “Dolqun eysa Uyghurlar mesilisini emeliy pakitliri bilen otturigha qoyup, köpligen kishilerning jiddiy diqqitini qozghidi. Elwette, xéli jiq uchrishishlar yépiq élip bérildi hem söhbet mezmunining ashkarilanmasliqi telep qilindi. Chünki, xitayning b d t diki lobi pa'aliyetliri küchlük bolup, Uyghurlar mesilisige intayin sezgür qaraydu. Bu seweblik, 3 künlük bu uchrishishlar heqqide tepsiliy toxtilish imkanimiz yoq. Emma yillardin buyan élip barghan pa'aliyetlirimizning ünümini körüwatimiz. Barghanséri köp kishiler Uyghurlar mesilisige qiziqiwatidu.”