Ijtima'iy penler akadémiyesi til institutining mu'awin bashliqi gheyret abduraxmanning tutqunda ikenliki delillendi

Muxbirimiz shöhret hoshur
2018.11.08
gheyret-abduraxman.jpg Ijtima'iy penler akadémiyesi til institutining mu'awin bashliqi gheyret abduraxman ependi.
RFA/Shöhret Hoshur

Muxbirimizning Uyghur aptonom rayonluq ijtima'iy penler akadémiyesige téléfon qilip tutulghanlar heqqide élip barghan éniqlashliri dawamida, mezkur akadémiyege qarashliq til tetqiqat institutining mu'awin bashliqi gheyret abduraxmanning tutqun qilin'ghanliqi ilgiri sürülgen bolsimu, emma delillenmigen idi. Muxbirimizning izchil élip barghan éniqlashliri dawamida gheyret abduraxmanning tutqun qilin'ghanliqi delillendi we uning “Otxor jemet” namliq terjime kitabi seweblik tutqun qilin'ghanliqi melum boldi.

Uyghur aptonom rayonluq ijtima'iy penler akadémiyesidin jem'iy 5 kishining tutqun qilin'ghanliqi heqqidiki xewirimiz tarqalghandin kéyin anglighuchilirimizdin biri radiyomizgha élxet yollap, mezkur akadémiyening til tetqiqat institutining mu'awin bashliqi gheyret abduraxmanning bu yil 3‏-ayda tutqun qilin'ghanliqi, uning tutulushigha “Otxor jemet” namliq terjime kitabining seweb bolghanliqini melum qildi.

Tor arxiplirini axturghinimizda “Otxor jemet” ning bir terjime roman ikenliki, eslide nobél edebiyat mukapatigha érishken xitay yazghuchi mo yen teripidin yézilghan “Otxor jemet” namliq bu romanning gheyret abduraxman teripidin terjime qilin'ghanliqi, 2013‏-yili qeshqer Uyghur neshriyati teripidin neshr qilin'ghanliqi we shu yili mezkur neshriyat teripidin “Munewwer terjiman” bolup bahalan'ghanliqi melum boldi.

Biz gheyret abduraxmanning tutqun qilinish ehwali heqqide ijtima'iy penler akadémiyesige qayta téléfon qilduq. Biz téléfonimizni qobul qilghan xadimdin “Gheyret abduraxmanning bu yil 3‏-ayda tutulghanliqi toghrimu?” dep sorighinimizda u “Toghra” dep jawab berdi. Emma u gheyret abduraxmanning tutulush sewebi heqqidiki so'alimizgha alaqidar rehbiriy xadimlardin éniqlap jawab béridighanliqini éytti.

Xitayda chiqidighan “Xelq tori” ning Uyghurche bétide tonushturulushiche, tetqiqatchi gheyret abduraxman 1966‏-yili bortalada tughulghan. 1991‏-Yili merkizi milletler institutini püttürgendin kéyin, Uyghur aptonom rayonluq ijtima'iy penler akadémiyesige teqsimlen'gen. Uning hazirgha qeder herqaysi gézit-zhurnallarda 70 tin artuq ilmiy maqalisi élan qilin'ghan. U eng yéqinda “Uyghur tilining tereqqiyat tarixi” namliq bir dölet derijilik ilmiy tetqiqat témisini tamamlighan. Biz aldinqi küni ziyaret qilghan qeshqerdiki bir siyasiy qanun xadimi qeshqer Uyghur neshriyatida 600 din artuq kitabning “Mesililik kitab” dep békitilgenlikini ashkarilighan idi. Biz uningdin “Mesililik kitab” lar arisida “Otxor jemet” dégen terjime romanning bar-yoqluqini sorighinimizda u bu so'alni jawabsiz qaldurghan idi.

Yene tor arxipliridin melum bolushiche, gheyret abduraxman 2016‏-yili béyjingda échilghan “Türkiy tillar tetqiqat yighini” gha qatnashqan. Yighin jeryanida “Xelq tori” ning Uyghur bölümi teripidin mexsus ziyaret qilin'ghan. Gheyret abduraxman heqqide radiyomizgha kelgen inkasta uning “Til medeniyiti tarixidin jawahirlar” namliq bir kitabiningmu barliqi, bu kitabidinmu “Chataq” tépilghanliqi toghriliq jem'iyette uchurlar barliqi yézilghan. Ijtima'iy penler akadémiyesidiki xadimlardin biri gheyret abduraxmanning qaysi kitabi seweblik tutqun qilin'ghanliqidin xewiri barliqini, emma alaqidar rehberlerdin ruxset almay turup bu heqte melumat bérelmeydighanliqini éytti. Ijtima'iy penler akadémiyesining emeldarlardin biri mezkur akadémiyedin yéqinqi ikki yil ichide tutqun qilin'ghan 5 kishining ichide gheyret abduraxmanning bar -yoqluqini sorighinimizda “Bar” dep jawab berdi.

“Xelq tori” da tonushturulushiche, gheyret abduraxman, “Ottura asiyaning omumiy tarixi”, “Shinjangning yerlik tarixi”, “Medeniylik” qatarliq kitablarning terjime ishlirigha qatnashqan iken. U eng yéqinda “Uyghur tilining tereqqiyat tarixi” namliq bir dölet derijilik ilmiy tetqiqat témisini tamamlighan. Aldinqi heptidiki éniqlashlirimiz dawamida ijtima'iy penler akadémiyesining tetqiqatchiliridin küresh tahir bilen esqer yunusningmu tutqun qilin'ghanliqi delillen'gen we akadémiyening sabiq mu'awin bashliqi abdurazaq sayim bilen qatqanda mezkur akadémiyedin jem'iy besh kishining qamaqta ikenliki aydinglashqan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.