Uyghurlar amstérdamda namayish ötküzüp, xitaygha naraziliq bildürdi

Amstérdamda ötküzülgen xitaygha qarshi namayishtin körünüsh. 2017-Yili 17-dékabir, gollandiye.

2017-Yili 12-ayning 17-küni, yeni yekshenbe küni gollandiye waqti sa'et 12 din sa'et 2 giche gollandiyening paytexti amstérdam shehiride, gollandiyede yashaydighan Uyghur jama'itidin we gollandiye yashliridin teshkillen'gen 100 kishilik namayish ötküzüldi.

Bu namayish xitay kommunistlirining Uyghur élide yürgüzüwatqan bésim siyasitige, assimilatsiyesige naraziliq bildürüsh üchün élip bérildi. Bu namayish amstérdamdiki gollandiyelik dostlar we dunyaning her qaysi jayliridin gollandiyege sayahetke kelgen sayahetchi ammining we her sahe kishilirining diqqitini tartti hem ular bu namayishqa élip kélin'gen xitay kommunistlirining Uyghurlargha qarita élip bériwatqan zulumliri teswirlen'gen resimlerni bir birlep körüp chiqishti.

Biz bu namayishni teshkilligüchilerning biri bolghan aktip pa'aliyetchi hüseyin tejelli ependini bu namayish toghsisida sözlep bérishke teklip qilduq. Hüseyin tejelli ependi öz köz qarishini bayan qilip mundaq dédi :“Biz gollandiyede dawamliq namayish élip bériwatimiz, lékin namayishqa kelgenlerning sani bek az, andin namayishchilarning keypiyati bekla sus bolatti. Shuning üchün biz namayishni janliq élip bérish üchün gollandiyelik Uyghur yashliridin bir qanchimiz teshkillinip 100 kishilik namayish élip bérishni qarar qilduq, shundaqla gollandiyediki köp sanliq yashlarning aktip awaz qoshushi bilen bügün bu yerde közligen meqsetke yettuq”.

Ziyaritimiz dawamida yene bügünki namayishni teshkilligüchilerdin biri bolghan aktip pa'aliyetchi abdusalam ependi: “Bizning bu namayishni teshkilleshtiki meqsitimiz xitay kommunistlirining Uyghurlargha séliwatqan zulumini, erkin döletlerde yashawatqan yawropa xelqige tepsiliy anglitish” dédi.

Biz yene namayishqa jasaret körsitip, bu namayishqa bashlamchiliq qiliwatqan ilshat ependini ziyaritimizge teklip qilduq. Ilshat ependi mundaq dédi: “Wetinimizdiki xitay kommunistlirining Uyghurlargha séliwatqan zulumi küchiyip, uruq tughqanlirimiz bilen téléfondimu paranglishalmaywatimiz, normal bir a'ilidimu bir ikki kishi xitay kommunistliri teripidin tutulup kétiliwatidu, biz muhajirettiki Uyghurlar xitay kommunistlirining Uyghurlargha séliwatqan bu zulumlirigha süküt qilip turmaydighanliqimizni xitay kommunistlirigha bildürüp qoyush üchün bu namayishni teshkilliduq”.

Ziyaritimizning axirida gollandiyede yashawatqan aktip pa'aliyetchi abdughéni sabit ependi ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: “Men özüm bir sherqiy türkistanliq bolush süpitim bilen xitay kommunist tajawuzchilirining sherqiy türkistan xelqige séliwatqan zulumlirining chektin éship ketkenliki, Uyghur xelqining bolsa yashash yolining qalmighanliqi shuning üchün biz muhajirette yashawatqan Uyghurlarning qolimizdin kélishiche sherqiy türkistan xelqining awazini dunyagha anglitish we xitay kommunistlirigha qarita biz Uyghurlarning qilche qorqup qalmaydighanliqimizni bildürüp qoyush üchün bu namayishqa qatnashtim”.

Yawropa sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining melumat bérishiche gollandiyediki Uyghurlarning sani texminen 2000 etrapida bolup, 6-7 yüz a'ililik Uyghur yashaydiken. Gollandiyediki aktip pa'aliyetchilerdin hüseyin tejelli, abdusalam, we ilshat ependiler bir ay waqit serp qilip taratqularda alahide teshwiqat élip bérip, gollandiyediki yashlarning alahide qollap quwwetlishi bilen bu 100 kishilik namayish teshkillen'gen. Gollandiyediki aktip pa'aliyetchi eysa qari ependining xatirilishiche, bu 100 kishilik namayish gollandiyede ötküzülgen 5-iyul ürümchi weqesi namayishidin kéyinki eng chong kölemlik namayish bolup hésablinidiken.