Toqquzaqtiki zerbe bérishte 6 yilliq qamaqqa élin'ghan er-ayalning késel balisi igisiz qalghan

Bu yil kirgendin buyan Uyghur aptonom rayon da'iriliri qozghighan “Qattiq zerbe” bérish dolqunida jenubiy Uyghur diyaridiki wilayet nahiyilerde tutqun qilin'ghan Uyghurlar heqqidiki paji'eler chet'ellerde muhajirette yashawatqan Uyghurlar teripidin inkas qilinmaqta. Bir anglighuchimizning bildürüshiche qeshqer wilayitige qarashliq toqquzaq nahiyiside déhqanchiliq bilen yashawatqan bir jüp er-ayal diniy radikalliq bilen eyiblinip awwal terbiyilesh merkizige yollan'ghan, kéyin 6 yilliq qamaqqa höküm qilin'ghan. Ularning késel qizi igisiz qalghan.

Muhajirette yashawatqan Uyghurlardin radi'omizgha ehwal inkas qilghuchilarning bildürüshiche, qeshqer toqquzaq nahiyiside dawamlishiwatqan zerbe bérish herikiti da'irisi keng we shiddetlik ijra qiliniwatqan bolup, bu xil ehwal toqquzaqtiki nurghun a'ililerde ata-aniliri tutqun qilin'ghanliq sewebidin baliliri igisiz qalidighan paji'elerni keltürüp chiqarghan.

Öz kimlikini ashkarilimasliq sherti bilen ziyaritimizni qobul qilghan bir jüp er-ayal anglighuchimizning bildürüshiche, ularning qeshqer toqquzaq nahiyeside yashaydighan bir shirem tughqinining ayali uzun könglek kiyip yaghliq artqanliqi seweblik, er-ayal ikkiylen birnechche ay ilgiri terbiyilesh merkizige ewetilish qismitige duch kelgen. Ular yéqinda yurttiki uruq-tughqanliridin tutqun qilin'ghan urayim axun we ayali hawa musayim ikkiylenning birla waqitta 6 yilliq qamaqqa höküm qilin'ghanliqini, ularning tutqaqliq késili bar 10 yashliq késel qizining igisiz qalghanliqini anglighan.

Ularning tutqun qilinish sewebi heqqide toxtalghan er anglighuchimizning bildürüshiche, u ilgiri Uyghur diyaridiki chaghda, bu a'ilidin hawam musayim xanim tutqaqliq késili bar 10 yashliq qizini dawalitish üchün, her qétim bu qizini élip ürümchige kelginide da'im ularning ata-anisining öyige chüshidighan bolup, déhqanchiliq bilen turmushini qamdap kéliwatqan urayim axun adette namaz oqush üchün meschitkimu barmaydighan kishi iken. Emma bu qétimqi dolqunda 50 yashtin ashqan bu bir jüp er-ayalning tutqun qilinishigha ayali hawa musayimning uzun könglek kiyip yaghliq artishi we bu xil kiyinishni özgertishke naraziliq bildürüshi seweb bolghan bölishi mumkin iken.
Biz urayim axun we uning ayali hawa musayimning tutqun qilinish sewebi heqqide qeshqer toqquzaq nahiyelik jama'et xewpsizlik idarisi qatarliq hökümet orunlirigha téléfon qilip ehwal igileshke tirishqan bolsaqmu emma téléfonimiz ulanmidi.

Radi'omiz ziyaritini qobul qilghan anglighuchimiz yene Uyghur diyarida uchur qamal qiliniwatqan ehwalda qeshqer toqquzaqta tutqun qilin'ghan bu bir jüp-er-ayal heqqidiki uchurni radi'omizgha yetküzüshini özining bir Uyghurluq burchi dep bilgenlikini eskertip, nöwette Uyghur rayonida dawamlishiwatqan qattiq zerbe bérish herikitide yüz bériwatqan paji'elerni dunyagha anglitishning muhajirette yashawatqan Uyghurlarning eqelliy burchi ikenlikini bildürdi.

Melum bolushiche, Uyghur diyarida dawamlishiwatqan qattiq zerbe bérishte Uyghurlarning her bahanilerde tutqun qilinish ehwali yéqinqi birnechche aydin buyan barghanche éghirlashqan. Bu yil 9-ay mezgilide qeshqer qaghiliq nahiyesidin radi'omiz ziyaritini qobul qilghan bir xitay sodigerning bildürüshiche, bu yil kirgendin buyan qeshqer, xoten qatarliq jenubiy Uyghur rayonidiki nahiyilerde Uyghur déhqanliri her xil bahanilerde tutqun qilinip, atalmish terbiyilesh merkezlirige ewetilish adettiki ishqa aylan'ghan. Uning bildürüshiche shirkitide ishlewatqan Uyghur xizmetchiliridin töt ishchi atalmish öginish merkezlirige ewetilgendin kéyin iz-dériki bolmighan.

Eyni chaghda radiyomiz mezkur weqeni éniqlash üchün qaghiliq nahiyilik saqchi orginigha téléfon qilip ehwal igiliginimizde téléfonimizni alghan saqchi xadimliri bu Uyghurlarning ehwalidin xewersiz ikenlikini bildürüp, terbiyilesh merkezliri we bu yerdiki Uyghurlarning qamaq jazasigha höküm qilinishi qatarliq ehwallar heqqide melumat bérishni ret qilghan idi.