Shotlandiyelik naxshichi jo'é hamilton ilham toxtining tughulghan künini özgiche xatirilidi

25-Öktebir-yekshenbe küni Uyghurlarning qanuniy heq-hoquqlirini telep qilghini üchün, xitay da'iriliri teripidin “Bölgünchilik we milliy qutratquluq qilish” jinayiti artilip muddetsiz qamaq jazasigha höküm qilin'ghan Uyghur öktichisi ilham toxtining tughulghan küni. Dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlar, xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri, kishilik hoquq pa'aliyetchiliri ilham toxtigha atap tughulghan küni kartisi ewetish, xitay hökümitini ilham toxtini qoyup bérishke chaqiriq qilip bayanat élan qilish qatarliq usullar bilen türmidiki ilham toxtining tughulghan künini xatirilidi. Ilgiri ilham toxti we Uyghurlar üchün ijad qilghan naxshiliri we pa'aliyetliri bilen Uyghurlar arisida tonulghan shotlandiyelik naxshichi we kishilik hoquq pa'aliyetchisi Jo'é hamilton Ependimu özgiche usul bilen ilham toxtining tughulghan künini xatirilidi.

Shotlandiyelik muzikant we kishilik hoquq pa'aliyetchisi jo'é hamilton ependi ijtima'iy alaqe torliridin féysbok we yutubé torlirigha 26-öktebir düshenbe küni yollighan sin'alghu filimida, xitay hökümitidin Uyghurlarning qanuniy heq-hoquqlirini telep qilghini üchün xitay türmiside ömürlük jaza mudditini ötewatqan meshhur Uyghur ziyaliysi ilham toxtigha erkinlik we adalet telep qildi.

Jo'é hamilton ependi sin'alghu filimida, dunya jama'etchilikige muraji'et qilip, özining 25-öktebir yekshenbe tang seherdin kün patquchi piyade yürüsh arqiliq, xitay hökümiti teripidin erkinlikidin ömürlük mehrum qilin'ghan meshhur Uyghur öktichi ziyaliysi ilham toxtining tughulghan künini xatirileydighanliqini we ilham toxtigha heqqaniyet telep qilidighanliqini bildürdi.

Düshenbe küni radiyomizning ziyaritini qobul qilghan jo'é hamilton ependi 25-öktebirdiki bir künlük piyade yürüshining meqsiti heqqide toxtilip, “Méning tünügün bir kün waqtimni serp qilip piyade yürüsh qilishim,25-öktebirdiki ilham toxti ependining tughulghan künini xatirilesh üchündur. Méningche, biz erkin dunyadiki kishiler türmide barliq erkinlikidin mehrum bolghan shara'itta tughulghan künini ötküzüshke mejbur bolghan ilham toxtini eslishimiz kérek. Men tang seherdin kün patquche dawamlashturghan bir künlük yürüshümde Uyghurlarning heq-hoquqlirini telep chélish yolida pidakarliq körsetken bu qehrimanni eslidim. Bir dada bolush süpitim bilen baliliridin, ayalidin, illiq a'ilisidin ayriwétilip erkinlikidin menggülük mehrum qilin'ghan ilham toxtining gunahi néme? xitay hökümitining ilham toxtigha oxshash öz xelqining qanuniy heqliri üchün sözligen, démokratiye, erkinlik heq-adalet telep qilghan kishilerni türmilerge tashlishigha démokratiye we erkinlikni éghzidin chüshürmeydighan gherb démokratik döletliri néme üchün sükütte turidu? biz erkin kishiler, chet'ellerdiki kishilik hoquq pa'aliyetchiliri we teshkilatliri xitay hökümiti teripidin basturuluwatqan Uyghurlarning qanuniy heq-hoquqlirini telep qilghini üchün xitay hökümiti teripidin ömürlük qamaq jazasigha höküm qilin'ghan ilham toxti, xitayning démokratiye yoligha méngishini telep qilghini üchün türmige tashlan'ghan nobél tinchliq mukapat sahibi lyu shawbo qatarliq wijdan mehbusliri üchün némilerni qilishimiz kérek?.......Dégendek so'allargha jawab izdidim.” dédi.

Jo'é hamilton ependi ilham toxti, 2009-yildiki 5-iyul ürümchi qirghinchiliqida xitay hökümiti teripidin türmige tashlan'ghan we ghayib qiliwétilgen Uyghurlar, xitay hökümitidin mejburi ghayib qiliwétilgen oghlining dérikini bérishni telep qilghan Uyghur ana patigül ghulam qatarliqlargha atap yazghan naxshiliri bilenmu muhajirettiki Uyghurlar arisida tonulghan naxshichi we kishilik hoquq pa'aliyetchisi. Jo'é hamilton ependi 25-öktebirdiki ilham toxti üchün élip barghan bir künlük piyade yürüshide yene özining 2014-yil 25-aprél ilham toxti üchün ijad qilghan “Sen öyge qaytquche” namliq naxshisini gitarda orunlap, dunya jama'etchilikini xitay hökümitidin ilham toxti ependige erkinlik bérishni telep qilishqa chaqirghan.

Izdiding biz üchün yéngi bir hayat.
Igilimes rohung hem gheyriting bilen,
Érishting el'ara cheksiz hörmetke,
Adalet,muhebbet hem sewring bilen.

Muptila boldungsen qiyin -qistaqqa,
Insan ishen'güsiz azab qismetke,
Séning pak wijdaning, semimiy rohung,
Bezi namertlerni saldi hesetke.

Ishikni keng échip kirip kélisen,
Shundaq bir künler kélidu haman,
Ümidte, ishenchte kütimiz séni,
Rohimiz, oyimiz sende her zaman.

Nur chachti etrapqa pak muhebbiting,
Chiragh, sham yaqimiz kündüz we kéche.
Namingni yad étip yazimiz kökke,
Taki sen hör bolup öyge kelgüche...

Jo'é hamiltonning ilham toxtining 25-öktebir tughulghan künidiki bir künlük piyade yürüshi we uning ilham toxtining tughulghan künige atap gitar bilen orunlighan naxshisi féysboktiki Uyghur tordashlirining qarshi élishigha érishken, nurghunlighan tordashlar inkas yézip ilham toxti we Uyghurni qollighan jo'é hamilton ependige rehmitini bildürgen.

Jo'é hamilton ependi, féysbok torigha yollan'ghan inkaslardin tesirlen'gini we téximu jiq kishilerning ilham ependi üchün sözlishi, xitay hökümitidin ilham toxtigha oxshash wijdan mehbuslirigha adalet telep qilishi kéreklikini bildürüp,“Uyghur tordashlarning méni qollishidin intayin tesirlendim. Men peqet özüm qilalaydighan ishnila qildim. Amérika indi'ana uniwérsitétidiki tibet tetqiqatchisi rofésor élli'ot spérling, tibet ayal yazghuchisi wo'isér qatarliq xelq'arada tonulghan kishilik hoquq pa'aliyetchiliri méning yéqin dostlirim shundaqla ilham toxtining dostliri, qollighuchiliri. Men ular arqiliq ilham toxtini bildim, xelq'ara metbu'atlarda élan qilin'ghan xewer-maqalilerdin ilham ependining qilghan ishliri bilen tonushtum. Uyghurlarning qanuniy heq-hoquqliri üchün qelimi bilen küresh qilghan, rast sözliri bilen xitay hökümitining Uyghurlarni basturuwatqanliqini dunyagha anglatqan bu qehrimanni xatirilesh, uning üchün adalet telep qilish méningche, azraq heqqaniyet tuyghusi bolghan her bir insanning qilishqa tégishlik ishi we mejburiyiti dep bilimen. Men dunya jama'etchilikini we erkinlik, démokratiyini teshebbus qilidighan barliq dölet we teshkilatlarni ilham toxtining baldurraq erkinlikke chiqishi üchün tirishchanliq körsitishini muraji'et qilimen” dédi.