Istanbul beyazit meydanida xitayning bésim siyasitige qarshi chong namayish ötküzüldi

23-Féwral shenbe küni merkizi istanbulgha jaylashqan sherqiy türkistan teshkilatlar birlikining uyushturushi bilen istanbulning beyazit meydanida chong kölemlik namayish we muxbirlargha bayanat élan qilish pa'aliyiti élip bérildi.

Er-ayal Uyghur, türklerdin terkib tapqan nechche ming kishilik namayishchilar qollirida ay yultuzluq kök bayraq we türk bayraqlirini kötürgen halda beyazit jamesi aldidiki chong meydan'gha jem boldi. Namayishchilar qollirida yene xitayning jaza lagérlirigha qamalghan uruq-tughqanlirining resimliri chüshürülgen wiwiska we taxtilarni kötürgen bolup, bezi namayishchilar “Menmu Uyghur, menmu sherqiy türkistanliq” dégen xetler yézilghan taxtilarni kötürgen bolsa, yene bezi namayishchilarning qolliridiki resim astigha “Akam qeyerde?! , dadam qeyerde? ayalim qeyerde ?” dégendek xetler yézilghan. Namayishchilar asasliqi, xitayning jaza lagérliridiki ata-aniliri, aka-iniliri we hede-singilliri qatarliq pütkül uruq-tughqanlirini sürüshte qilip so'al qoyghan.

Namayish bashlan'ghanda hawa qattiq soghuq bolup, shamal chiqip, qar arilash yamghur yaghqan idi. Namayish jeryanida xitayning jaza lagérlirini taqash, lagér we türmilerdiki Uyghurlarning azadliqqa chiqishi toghrisidiki bayanat oqup ötüldi. Bayanatni sherqiy türkistan teshkilatlar birlikige wakaliten sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan oqup ötti.

Namayish jeryanida yene dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi doktor erkin ekrem, sabiq türkiye parlamént ezasi proféssor jalal erbay, xelq'araliq türkistanliqlar hemkarliq jem'iyitining re'isi borhan kawunji qatarliq kishiler söz qilip, xitayning Uyghurlar üstidin yürgüzüwatqan teqiblesh siyasitini tenqid qildi we xitayni zulumni toxtitishqa chaqiriq qildi.

Hidayetulla oghuzxan sözide Uyghurlar üstidiki zulumning chékidin éship kétiwatqanliqini bildürdi we pütün dunya jama'itini bu mesilige köngül bölüshke chaqiriq qilip mundaq dédi: “Bügün bu yerde her kim étnik kimlikliri, dini étiqadi, qimmet qarashliri, mezhipi néme bolushtin qet'iynezer bir insan bolush süpiti bilen üstidiki mes'uliyet we mejburiyetni ada qilishqa chaqiriq qilish üchün toplanduq. Bügün türklükning, musulmanliqning we insanperwerlikning sinaq künidur. Her kimning, menmu Uyghur menmu sherqiy türkistanliq, déyishini, zulumgha qarshi turushni telep qilish üchün bu yerge toplanduq”.

Namayish jeryanida söz qilghan dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi doktor erkin ekrem mundaq dédi: “Bu dunyada hazir bir nerse kemchil, u bolsimu adalet, adalet bolmighan yerde zulum bolidu, bügünki künde xitay zulum qiliwatidu. Emma bu zulumgha biz hemmimiz birlikte qarshi chiqimiz. Zulum qilghuchilarning qollirini sundurimiz, eger sherqiy türkistanliqlar erkin bolalmisa xitaymu erkin bolalmaydu, sherqiy türkistanliqlar musteqil bolalmisa xitaymu muqimliqni saqliyalmaydu. Bu jehette biz zulumgha qarshi tursaq adalet berpa bolidu, adalet biz türklerning biz musulmanlarning eng qimmet-qarashliridin biridur”.

Hidayetulla oghuzxan sözide yene “Abduréhim héyt a'ilisi we adwokati bilen uchrashturulmaydiken we erkin halda sözliyelmeydiken uning heqqidiki bayanatlar qobul qilinmaydu” dédi.

Hidayetulla oghuzxan sözide yene “Türkiye, b d t, ereb birliki, xelq'araliq kishilik hoquq teshkilatliri we sherqiy türkistan di'asporisining wekilliridin terkib tapqan bir musteqil bir teptish hey'itining tekshürüsh élip bérishini we ziyaret jeryanida xitay da'irilirining mudaxile qilmasliqini telep qilimiz”, dédi.

Istanbulning beyazit meydanida ötküzülgen namayish toghrisida pikir-qarashlirini élish üchün namayishqa qatnashqan Uyghur pa'aliyetchi adil ishan ependi bilen söhbet élip barduq.

Adil ishan ependi, hawa soghuq we qar arilash yamghur yéghip qattiq soghuq bolup ketsimu namayishchilarning janliq halda sho'ar towlap namayish qilghanliqidin qattiq tesirlen'genlikini bildürdi.

23-Féwral küni yene istanbulning taksim meydanida muxbirlarni kütüwélish yighini we xitayning jaza lagérlirini taqash toghrisida imza toplash pa'aliyiti élip bérildi.

Bu pa'aliyet, türk ojaqliri teshkilati istanbul shöbisi teripidin uyushturulghan bolup, dunya Uyghur qurultiyi, sherqiy türkistan wexpi we eysa yüsüp aliptékin wexpi qatarliq köp sanda teshkilatlar qollap-quwwetlidi.

Muxbirlarni kütüwélish yighinida, türk ojaqliri teshkilati istanbul shöbisi mes'uli jezmi bayram ependi, xitay da'irilirining Uyghur diyarida insanlargha éghir derijide bésim we zulum siyasiti yürgüzüwatqanliqini tenqid qildi.