Qebre izdigüchi ana we uning bash - panahsiz qalghan a'ilisi

“Bir qushqach ölsimu uning ölükini purap tapidighan müshük bolidu. Ming bir japada béqip chong qilghan, emdila 17 yashqa kirgende étiwétilgen oghlum abdulbasitning jesitining qeyerge kömiwétilgenlikini hazirghiche bilmidim…”

Qizil chiraqtin bösüp ötkenliki üchün xitay amanliq saqlash küchliri teripidin 8 ay ilgiri kelpinde étip tashlan'ghan merhum abdulbasitning anisi radiyomiz ziyaritini qobul qilghanda yoqiriqi sözlerni tekitlidi.

Melumki, ötken yili aprélning otturiliri yash abdulbasit naheq étip tashlan'ghandin kéyin, uning ölümi kelpin xelqining bir meydan naraziliq namayishigha seweb bolghan idi.

Namayish basturulghandin kéyin da'iriler herbiy, saqchilarni yötkep kélip kelpinde keng kölemde tutqun qilishni bashlighan. Abdulbasitning jesitini a'ilisidin tartip élip mexpiy halda kömiwetken.

Shuningdin kéyin abdulbasitning anisi aminem qan - yash ichide oghlining qeyerge kömiwétilgenlikini sürüshte qilghan. Halbuki, kelpin hökümet da'iriliri aridin 8 ay waqit ötken bolsimu abdulbasitning jesitining qeyerge kömiwétilgenlikini ashkara qilishni ret qilghan.

Rohiy we jismaniy jehettin qattiq charchighan aminem ziyaritimiz jeryanida munularni bildürdi:

“8 Aydin buyan kelpin teweside baralighan jaylarning hemmisige bardim. Kent kadirliridin taki nahiye hakimighiche sürüshte qildim. Héchkim manga oghlumning qeyerge kömülgenlikini dep bermidi. Aqsu sehiye idarisigha bashliq bolghan bir tughqimiz bar idi. U kishining bu ishtin xewiri bar iken dégen gepni anglap uningdin sürüshtürdüm, lékin u kishimu uqmaymen dep turuwaldi. Kishiler arisidiki gep - sözler we gumanlargha qarighanda mundaq üch türlük éhtimalliq bar iken: bezilerning déyishiche, oghlumning jesitini kéchide qeshqer tash yoli boyidiki mazarixém dégen jayning u yéqidiki taghning arisigha aprip kömüp tashlighanmish. Yene bezilerning déyishiche, hökümet balamning jesitini aqsuning qizil dégen jaydiki zaretgahliqqa apirip mexpiy kömgenmish. Undin bashqa, yene beziler oghlumni mazarixémdiki sayliqta hökümetke 7 ming somdin pul töleydighan qebristanliqqa kömüptumish deydu. Hazirgha qeder héchbir éniq uchur yoq. Bu jaylargha özüm bérip izdey désem, kirakeshler méni u yerlerge élip bérishtin qorqidu.”

Aminem yene mundaq dédi: “Buningdin 15 yil ilgiri yoldishim ikki hemrahi bilen oqush üchün pakistan arqiliq se'udi erebistanigha seper qilghanche qaytip kelmidi. Uning ikki hemrahi birqanche yildin kéyin hayat qaytip keldi. Ular yoldishimning késel bolup mekkide qaza qilghanliqini we u yerge depn qilin'ghanliqini dep keldi. Kéyin qéyni'atam hej bilen mekkige bérip yoldishimning qebrisini izdigen bolsimu, héch yerdin tapalmay qaytip keldi. 15 Yildin kéyin oghlum abdulbasit naheq étip tashlandi. Mana öz yurtimizda turup oghlumning miyitigimu ige bolalmiduq. Buningdin 15 yil awwal yoldishimning yaqa yurtlarda qaza qilip qeyerge depn qilin'ghanliqini bilmigen idim, mana hazir öz yurtimizda turupmu oghlumning qeyerge kömiwétilgenlikini bilmidim. 8 Aydin buyan izdewatimen, lékin héchqandaq xewiri yoq.”

U axirida munularni bildürdi: “Hökümet emeldarliri méning so'allirimgha jawab bérelmey axiri "balingiz dadamning qisasini alimen dep saqchilargha qarshiliq qildi" deydu. Men heyran boldum. Dadisi chet'elge mangghanda balam 3 yashqimu kirmigen tursa, dadisi toghriliq köp nerse bilmise, u qandaq qilip "dadamning qisasini alimen" deydu? bu ularning manga jawab bérelmigende dégen quruq gépi, xalas!”

“Yéqinda méni nahiye baziridiki töwen ijarilik öyümdin heydep chiqardi. Shunche yalwurghan bolsammu, lékin gépimge qulaq salmidi. Amalsiz yürchi yézisidiki kona öyimizge qaytip keldim. Kichik oghlum oqush üchün künde seher 6 - 7 kilométir yol yürüp nahiye baziridiki mektepke baridu. Sirttin bashqa herqandaq kishiler, hetta uruq - tughqan we qoshnilar öyümge kirsimu shuning soriqini qilidu. Shunche kishi pétip yashawatqan kelpin'ge méning a'ilem sighmidi. Bir allahtin bashqa héch yölenchükimiz yoq!...”