Kunming hujumida 33 kishi öldi, 140 nechche kishi yarilandi

1 - Mart küni kunmingdiki poyiz istansisida yüz bergen xitay puqralirigha pichaqliq hujum qilish weqeside jem'iy 33 kishi ölgen we 140 nechche kishi yarilan'ghan.

Weqe heqqidiki eng yéngi xewerlerde bayan qilinishiche, hujumchilar Uyghur, 8 neper, ichide ikki nepiri ayal. Hujumchilardin tot nepiri étiwétilgen, 4 nepiri esir élin'ghan. Xitay weqeni térrorluq dep eyiblidi, amérika weqening bir zorwanliq herikiti ikenlikini bayan qildi. Dunya Uyghur qurultiyi weqedin xitay hökümitining ibret élishi kéreklikini we kishilerni zorawanliq yoligha mejburlimasliqi kéreklikini tekitlidi.

Töwende muxbirimiz shöhret hoshurning bu heqte teyyarlighan programmisini anglaysiler:

Melum bolushiche, uchisigha oxshash qara kéyim keygen, yüzige maska taqighan 8 neper Uyghur, shenbe küni yeni 1 - mart küni kunming poyiz istansisigha bésip kirgen we bélet sétish ornida üchirette turghan kishilerge hujum qilghan. Qollirigha pichaq we qingghiraq alghan hujumchilarning hujumi 4 sa'et dawam qilghan. Xitayning kunmingdiki K6 namliq téliwiziye qanilining xewer qilishiche, saqchilar hujumchilarni qorashawgha alghanda, ular saqchilarghimu hujum qilghan, saqchixana bashliqi jangning bir barmiqi késiwétilgen, yene bir saqchixana bashliqi béshidin zexmilinip doxturxanigha apirilghan. Xewerdin yene melum bolushiche, saqchilar bilen hujumchilar arisidiki toqunush poyiz istansining sirti yaki hoylisidimu dawam qilghan. Yuqiriqi téliwiziyening bayan qilishiche, saqchilar hujumchilarning bir qismini boysundurush üchün, hawagha qaritip oq atqan we hujumchilarni qolidiki pichaqni tashlashqa buyrighan, hujumchilar arqisigha chékinmigen we saqchilargha dawamliq halda hujum qilghan. Saqchilar hujumchilarning 4 nepirini étip öltürgen, bir neper ayal hujumchini yaridar halette esir alghan. Qalghan üch nepiri bügün yeni düshenbe küni esirge chüshken. Xitay merkizi téliwiziyesining xewer qilishiche, 8 kishilik bu hujumchilar guruppisining bashliqi abduréhim qurban. Ikki neper ayal hujumchidin biri saqchilar bilen toqunush dawamida öltürülgen. Xitay tereptin 29 kishi ölgen, 140 nechche kishi yarilan'ghan bu weqe heqqide xitay tashqi ishlar bayanatchisi chin gang bügün ipade bildürüp weqeni wehshi térrorluq weqesi dep eyiblidi we buni “Shinjang bölgünchilirining zorwanliq, térrorluq herikiti” dep atidi. Melum bolushiche, béyjingda bügün xitay memliketlik siyasiy kéngesh yighinida pütün wekiller ornidin turup weqede ölgen xitay puqralirigha teziye bildürgen. B d t bixeterlik kéngishimu tünügün weqege inkas qayturdi, b d t bayanatida weqeni térrorluq bilen eyiblesh bilen birlikte, sewebi néme bolsa bolsun, térrorluq herikitini aqlashqa bolmaydighanliqini tekitligen.

Tünügün amérikining béyjingdiki elchixansimu, tor bétide bayanat élan qilip, weqeni“Qorqunchluq we ehmiyetsiz zorawanliq herikiti” dep atighan. Amérika elchixanisining bu bayanatida weqe térrorluq weqesi dep atalmighanliqi üchün bir qisim xitay puqralirining naraziliqini qozghighan؛ tordiki inkaschilar, amérikining weqeni eyiblishining yéterlik derijide qattiq emeslikini tenqidlep, amérikini térrorluq mesiliside ikki xil ölchem qollandi dep eyibligen.

Dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat rishit bu heqte xelq'ara axbaratqa qilghan sözide, weqede jawabkar terepning xitay hökümiti ikenlikini eskertken we xitay hökümitini bu weqedin ibret élishqa chaqirip, Uyghurlargha yürgüzüwatqan basturush siyasitini derhal toxtitishqa chaqirghan. Shiwitsiyede pa'aliyet élip bériwatqan sherqi türkistan teshwiqat merkizimu bu heqte bayanat élan qilip, weqening aqiwitige xitay hökümiti jawabkar ikenlikini, chünki xitay terepning Uyghurlargha erkin pikir qilishla emes, nepes élish yeni yashash pursitimu bermeywatqanliqini eskertken.

Hörmetlik radiyo anglighuchular, hazirgha qeder muhajirettiki Uyghur siyasiy közetküchiler, xitay hökümiti basturushni toxtatmisa, téximu chong échinishliq weqelerning yüz bérighanliqini köp qétim otturigha qoyghan. Bulardin siyasiy közetküchi memet toxti ependi, ötken yili qaghiliq weqesi heqqide pikir bayan qilip, xitay peylini özgertmise bu tür qarshliq heriketlirining xitay ölkiridimu yüz bérish éhtimalliqini otturigha qoyghan idi.