Meryemgül ablimit turpandiki a'ile-tawabi'atliri duch kelgen qismetlerni anglatti

Meryemgül ablimitning yoldishi exmet abdurehim we 12 yashliq qizi.

Meryemgül ablimitning hazir turpan shehiridiki jaza lagéridiki yoldishi exmet abdurehim.

Meryemgül ablimitning türkiyege kelgendin kéyin tughqan 2 yashliq qizi.

Xitayning Uyghur diyarda yürgüziwatqan milliy we irqiy basturushliri dawamida milyunlighan Uyghurlarning a'ililiri xaniweyran bolup, uruq-tughqanliri türlük sewebler tepeyli chet'ellerge chiqip ketken kishilerning lagérlargha solan'ghanliqi melum bolmaqta. Ikki yildin buyan 2 balisi bilen türkiyede sersan bolup yürgen meryemgül ablimitning a'ilisi del mushundaq Uyghur a'ililirining biridur.

Ziyaritimizni qobul qilghan meryemgül ablimit özining ikki yildin buyan istanbulda ige-chaqisiz qalghanliqini, turpanda qalghan yoldishining lagérgha élip kétilgenlikini, dadisi bilen bille turpanda qalghan 12 yashliq qizining hazirqi ehwalidin pütünley xewersiz ikenlikini bildürdi. 

Meryemgul ablimitning bayan qilishiche, u 2016-yili 2-ayning 3-küni perzentlirini oqutush üchün türkiyige kelgen iken. U türkiyige éghir'ayaq halda kelgen bolup, türkiyide tughulghan qizi hazir ikki yashqa kirgen iken. U özining 2016-yili 10-ayda turpan shehiri singgim yézisining jayghojam mehelliside olturushluq éri bilen téléfonda axiriqi qétim sözleshkenlikini, yoldishi téléfonda uninggha özining saqchidin uqturush tapshuriwalghanliqini, pat arida özining lagérgha élip kétilidighanliqini sözlep bergenlikini bildürdi. U yene saqchilarning yoldishini “Xotun-baliliriningni némishqa chet'elge chiqiriwétisen” dep qistighanliqini bayan qildi. Meryemgul ablitimning bildürüshiche, uning yoldishi bilen bolghan téléfon alaqisi toluq üzülüp alte aydin kéyin, uning 83 yashliq anisi küyö'oghli exmet abduréhimni qamighan lagérgha nechche qétim barghan iken, biraq da'iriler bu yashan'ghan momayni küyö'oghli bilen körüshtürmeptu. 

Meryemgül abdurhim yene yoldishi exmet abduréhimningmu eyni waqitta türkiyige kélish üchün pasport béjirgenlikini, emma 12 yashliq qizining pasportining chiqishini kütüp turghanda yoldishining pasporti tartiwélinip, 2017-yili 4-ayda lagérgha élip kétilgenlikini bayan qildi. 

Meryemgul ablitimning bildürüshiche, uning 83 yashliq anisimu her küni 3 sa'et lagérgha bérip xitayche öginishke mejburlan'ghanmatiken. Unu'idin bashqa uning yoldishining ikki achisining qizlirimu légérgha élip kétilgen iken. 

Meryemgul ablimitning hazir pütün xiyali turpanda ige-chaqisiz qalghan 12 yashliq qizida bolup, uning hazir qeyerde turuwatqanliqini bilmeydiken. Ziyaritimiz jeryanida meryemgül mundaq dédi: “Men qarap turup érimdin ayrilip qaldim. Men qattiq rohi zerbige uchridim, yénimdiki ballirimmu dadisidin ayrilip qélip, éghir rohi zerbige uchridi. Ular bizning a'ilini mushundaq xniweyran qiliwetti.” 

Meryemgel ablimitning hazir türkiyede oquwatqan qizimu ziyaritimizni qobul qilip, a'ilisi duch kelgen ehwallardin melumat berdi.

Meryemgul ablimit bu yil 47 yashqa kirgen yoldishi exmet abduréhim we yoldishigha oxshash lagérgha sulan'ghan pütün Uyghurlarni qutuldurush üchün dunya jama'etchilikige chaqriq qilip, mundaq dédi: “Xitay hökimiti teripidin tutup kitilip, iz-dériki bolmaywatqan irimning xewirini bérishini we uni derhal qoyup bérishini telep qilimen. Xitay hökümitining bu yolsizliqlarni, basturushlarni derhal toxtitishini telep qilimen. Démokratik eller we kishlik hoqoq teshkilatlirining xitay hökimitige bésim ishlitip, xitayning Uyghurlargha qaratqan ighir depsendichiliklirini toxtitishqa yardem qilishini telep qilimen. Bir milletni yoqitiwitish üchün dunyaning köz aldida ochuq-ashkara élip biriliwatqan bu qebih qilmish biz Uyghurlarnila emes, belki pütün dunyaning kishilik hoquq we qimmet ölchemlirige xiris élip kélidu. Buning üchün dunya buninggha inkas qayturishi kirek dep qaraymen. Xelq'ara qanun we kélishimlerdiki munasiwetlik belgilimilerge asasan xitay hökimitining a'ilem bilen jem bolushqa tosqunluq qilmasliqini, bigunah érimning derhal azatliqqa chiqirlishini, hemde munasiwetlik dölet we organlarning biz bir a'ile kishilirining jem bolishigha yardem qilishini soraymen.”

Merkizi istanbuldiki sherqiy türkistan ma'arip jem'iyitining re'isi hidayetulla oghuzxan bu heqte pikir bayan qilip, balilirini oqutush yaki bashqa sewebler bilen türkiyede turuwatqan Uyghurlarning yurtliridiki uruq-tughqanlirining köp qismining lagérlargha solan'ghanliqini, türkiyede ige-chaqisiz qalghan ana-balilarning éghir qiyinchiliq ichide kün köchüriwatqanliqini bayan qildi.