Kelpinde merhum abdulbasitning naheq ölümige chidimay namayish qilghan Uyghur déhqanlirigha yépiq sot échilghan

Qizil chiraghdin bösüp ötkenliki üchün saqchilar teripidin etip öltürülgen Uyghur yashning méyitini kötürüp nahiye bazirigha yürüsh qilghan Uyghur jama'et. 2014-Yili 13-aprél, kelpin.

Igilishimizche, yéqinda kelpin nahiyiside 17 neper Uyghur tutqun'gha yépiq sot échilip, ulargha 6 aydin 7 yilghiche muddetlik qamaq jazasi höküm qilin'ghan.

Hazirghiche héchqandaq hökümet taratqulirida xewer bérilmigen bu yépiq sot kelpin nahiyesining yürchi yézisidiki Uyghur déhqanlirigha éghir qismetlerni élip kelgen.

Yépiq sot échilghan mezkur 17 neper Uyghur déhqan bu yil aprélda kelpin nahiye bazirida yüz bergen 17 yashliq Uyghur ösmür abdulbasitning naheq ölümige chidimay kökrek kérip xelqni bashlap namayishqa chiqqan kishiler iken. Merhum abdulbasit shu küni kéchisi motsiklit bilen kelpin nahiye baziridiki qizil chiraghdin bösüp ötüp ketkendin kéyin, kocha charlawatqan xitay alahide saqchiliri uni keynidin qoghlap bérip étiwetken. Saqchi terep shu kéchisi abdulbasitning bedinidiki oq tegken izlarni doxturxanida tiktürüp, ikkinchi küni tang seherde yürchi yézisidiki a'ilisige tapshurup bergen we el arisida dawrang salmay derhal méyitni depn qilishni buyrughan.

Bu naheqchilikke chidimighan abdulbasitning uruq-tughqanliri we yurt jama'iti méyitni kötürüp namayish qilghan. Da'iriler weqeni del waqtida adilliq bilen bir terep qilmay, eksiche namayishchilarni basturghan we kolléktip tutqun qilghan. Tutqunlarning köp qismini kelpin nahiyesidin aqsu wilayetlik türmige yötkep ketken.

Aridin top-toghra 3 ay ötkende tutqunlar ichidiki namayishqa yétekchilik qilghan kishiler dep qaralghan 17 neper kishige yépiq sot échip jaza höküm qilghan. Eyni waqitta kelpin nahiyesidin tutqun qilin'ghan 70-80 kishidin kéyinche 30-40 kishi qoyup bérilgen bolsimu, lékin 23-maydin bashlan'ghan bir yilliq “Qattiq zerbe bérish” dolquni dawamida qoyup bérilgen Uyghur déhqanlirining hemmisi qaytidin tutup kétilgen. Shahitlarning bildürüshiche, taki hazirghiche dawamlashqan tutqunda kelpin nahiyisi tewesidin tutulghanlar 100 din éship ketken.

Merhum abdulbasit ablimitning anisi aminem radi'omiz ziyaritini qobul qilip yéqinda jaza höküm qilin'ghan tutqundiki uruq-tughqanliri we yurt kattiliri heqqide toxtaldi.

Uning bildürüshiche, yépiq sot échilghan 17 neper tutqunning ikkisige 7 yilliq, ikkisige 6 yilliq, üchisige 4 yilliq, töteylen'ge 3 yilliq, qalghanlargha 6 aydin 2 yilghiche muddetlik qamaq jazasi bérilgen.

Sotlan'ghuchilarning adwokat tutup özlirini aqlishigha purset bérilmigen. Yürchi yézisidiki Uyghur jama'itining sotlan'ghuchilarni amal bar yenggil bir terep qilish heqqide hökümetke yollighan éltimasi héchqandaq nezerge élinmighan.

Merhum abdulbasitning ikki taghisi, yeni aminemning ikki inisi ularning a'ilisige wakaliten eyni chaghda yerlik da'iriler we nahiyelik saqchi idarisi bilen bu heqte dewalashqanliqi üchün ayrim-ayrim halda 3 yildin qamaq jazasigha höküm qilin'ghan.

Da'iriler gerche kelpin xelqige bu weqede tutulghanlar üchün chong sayliqta 5 ming adem qatnashqan ochuq sot achidighanliqini bildürgen bolsimu, lékin ularni yéqinda yépiq sot bilenla bir terep qilghan. Uning üstige hazirghiche kelpin teweside tutqun qilishni toxtatmighan.

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.