Ana qelbining choqani: “Abdulbasit öltürülgen mudhish kéchide körgenlirim…”

Muxbirimiz qutlan
2014.09.02
kelpin-saqchi-adem-olturush-namayish-2.jpg Motsiklit bilen qizil chiraghdin bösüp ötkenliki üchün xitay saqchiliri teripidin étiwétilgen 17 yashliq abdulbasit üchün namayish qiliwatqan kelpindiki Uyghur jama'et.
Photo: RFA

Bu yil 13-aprélda kelpin nahiyesidiki bir meydan xelq namayishigha seweb bolghan merhum Uyghur oqughuchi abdulbasitning ölümi toghriliq bir qisim yéngi tepsilatlar ashkara bolmaqta.

17 Yashliq abdulbasit xitay saqchilirining arqa tereptin atqan birqanche pay oqida hayatidin ayrilghinigha 5 ay bolay dep qaldi. Uning emdila 40 yashtin ashqan anisi aminemning perzent déghida puchilan'ghan qelbi téxiche tinchimidi.

Buningdin on nechche yillar ilgiri aminemning éri, yeni merhum abdulbasitning atisi ablimit qarim chet'elge seper qilip uzaq ötmey ölüm xewiri kelgen idi. Aridin on nechche yillar ötüp köz aldida chong bolghan oghlidin tuyuqsiz ayrilip qélish azabi aminemni rohiy we jismaniy jehettin qattiq sundurdi.

Kelpin da'irilirining qattiq bésimigha uchrap, hetta töwen ijarilik öyidinmu qoghlap chiqirilghan aminem yéqinda radi'omiz ziyaritini qobul qilip, oghlining ölümige da'ir bir qisim ehwallarni ashkara qildi.

Uning bildürüshiche, oghli abdulbasit 12-aprél kech sa'et 11:00 etrapida xitay saqchilirining oqida qattiq yarilan'ghan. Saqchilar birqanche pay oq tegken abdulbasitni aptomobilgha tashlap nahiyelik doxturxanigha élip ketkendin kéyin, uning arqisidin iz qoghlap barghan ikki dosti neq meydandiki ehwallarni yoshurunup yétip körgen. Ular abdulbasit étiwétilgen yol boyidiki orektin 17 pay oqning mishikini sanighan.

Neq meydandiki ehwallardin xewerdar birining kéyinche aminemge dep bérishiche, saqchilar shu kéchisi téxiche tiniqi öchmigen abdulbasitning nimjan jismini aptomobilda aqsugha élip mangghan. Aptomobilda ikki saqchi, abdulbasitning ata terep tughqanliridin hökümetning orunlashturushigha süküt qilghan biri hemde kelpin nahiyelik doxturxanidin bir doxtur bolup jem'iy 4 adem bille mangghan.

Halbuki, qutquzush aptomobili kelpin nahiye baziridin 15-20 kilométir kélidighan ürümchi-qeshqer tashyolining boyigha jaylashqan achal baziridin ötkende abdulbasitning axirqi tiniqi toxtighan.

Qutquzush aptomobili shu yerdin kelpin bazirigha qaytip kelgen. Doxturlar shu kéchisi saqchilarning buyruqi bilen abdulbasitning bedinidiki oqlarni chiqirip, jarahet izlirini tikken. Abdulbasitning hökümet terepning mexpiy orunlashturushini qobul qilghan ata terep tughqini jesetni dawrangsiz jimjitla depn qiliwétishke imza qoyup bergen. Bu jeryanlarning héchqaysisi abdulbasitning anisi aminemge uqturulmighan.

Abdulbasitning jesiti seher sa'et 5:00 etrapida öyige élip bérilghinida, mehellidiki jama'et we uruq-tughqanliri méyitni jimjitla depn qiliwétishke qarshi chiqqan. Aminem oghlining dümbisige étilghan ikki pay oqning kökrekning bir teripini yérip chiqip ketkenlikini, emma yara éghizining awaylap tikilgenlikini, put terepke 3 pay oq tegkenlikini, u jaydiki jarahet éghizliriningmu tikilgenlikini körgen.

Shu küni yüz bergen kelpin xelqining namayishi basturulghandin kéyin, saqchi terep abdulbasitning méyitini tartiwalghan hemde mexpiy halda héchkim bilmeydighan bir jaygha kömüwetken.

Aminem kéyinche bashqilardin oghlining jesitining kelpin nahiye baziri bilen achal yézisi ariliqidiki sayliqqa yoshurunche kömüwétilgenlikini we izining yoqitiwétilgenlikini anglighan. Wehalenki, u bu gepning rast yaki yalghanliqini hazirghiche delilliyelmigen.

Aridin 5 aygha yéqin waqit ötüpmu kelpin da'iriliri uninggha oghlining qeyerge kömüwétilgenlikini dep bérishni ret qilghan.

Buningdin on nechche yillar ilgiri chet'elge seper qilghan érining jesitining qeyerge depn qilin'ghanliqini hazirghiche bilelmigen aminem, bügünki künde öz yurti kelpinde turupmu naheq öltürülgen 17 yashliq oghli abdulbasitning jesitining qeyerge kömülgenlikini téxiche bilelmigen.

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.