Istanbuldin enqerege piyade yürüwatqanlar toghrisida türklerning köz-qarashliri

Uyghurlarning awazini türkiye xelqi we hökümitige angl'itish üchün 15-dékabir küni istanbuldin enqerege qarap yolghan chiqqan Uyghur pa'aliyetchilerning p'iy'ade yürüshi bügün 4-künige qedem qoydi. Ular seperning 3-küni sakariyege kelgende yerlik türkler qollap ular bilen sheher ichide birge yürdi we muxbirlarni kütüwélish yighini échip, Uyghurlarning nöwettiki ehwali toghrisida bayanat berdi.

Ular 12-ayning 18-küni kechte sakariyening xendek nahiyesige yétip bérip kéchini shu yerde ötküzgen. Sakariyening xendek nahiyeside ularni “Ülkü ojaqliri” teshkilati bilen “Milletchi heriket partiyesi” ning xendek shöbisi rehberliri qizghin kütüwalghan we ularni yataqqa orunlashturghan.

Ular bügün, yeni 19-dékabir küni etigende sakariyening xendek nahyesidin etigende yolgha chiqip yürüshni dawam qildi. Hawa soghuq qattiq yamghur yéghip ketken bolsimu, ular toxtap qalmay yürüshni dawam qildi we kech bolghuche yürüp düzje shehirining yéshil'uwa rayonigha yétip keldi. Ular 15-dékabirdin 19-dékabirghiche 4 kün yol yürüsh jeryanida 204 kilomtér yolni piyade bésip bolghan.

Yollarda bir qisim türkler ularni qollap sépige qétilghan. Ularni yollar kütüwélip qarshi alghan bir qisim türkler Uyghurlarning enqerege yürüsh herikiti toghrisida pikir bayan qildi. Ulardin biri bursa shehirining qarajabey nahiyesige jaylashqan qarajabey qumtanisi jem'iyitining re'isi sa'im bayram ependi bolup, u bursadin piyade yürüwatqan karwan'gha hemrah bolup izmit shehiridin sakariyegiche birge yürgen.

Sa'im bayram ependi mundaq dédi: “Ular bizning qérindashlirimiz. Ular bilen bizning hem diniy hem qan-qérindashliq munasiwitimiz bar. Shu sewebtin arimizdiki qérindashliq hés-tuyghulirimizning küchlük ikenlikidin héch shübhe qilmaymiz. Sherqiy türkistanliqlarning qanche yillardin buyan tartiwatqan zulumlirini biz yaxshi bilimiz. Halbuki sherqiy türkistan mesilisi türkiyede toghra tonushturulmighanliqi sewebidin mushundaq pa'aliyetlerge diqqet bérish yéterlik bolmidi. Biz qarajabe rayonida bu yürüsh pa'aliyitige qétilish qarari alghan waqitta sherqiy türksitandiki zulumni türk xelqige anglitish üchün qesem qilghan iduq. Bu munasiwet bilen qarajabeyde bir programma oyushturuldi. Emma bu piyade yürüsh biz üchün téximu menilik boldi. Biz bu yürüshke qatnashqandin kéyin sherqiy türksitanda bizge anglitilghandinmu éghir zulumning barliqini chüshinip yettuq. Shuning üchün sherqiy türksitan mesilisining hem hökümet teripidin hem bizning xelqimiz teripidin derhal dunyagha anglitilishi kérek. Buninggha munasiwetlik jiddiy bir xizmet ishlinishi kérek.”

Sa'im bayram ependi yenemundaq dédi: “Bizning küchlükning yénida emes, heqning yénida turush mejburiyitimiz bar. Shuning üchün sherqiy türksitan mesilisi heqliq bir dawadur. Sherqiy türkistan 1949-yilidin buyan erkin emes, hör emes. Sherqiy türksitanda 1949-yilidin buyan zulum boluwatqanliqini bilimiz. Ehwal bundaq iken, meyli hökümet erbabliri bolsun, meyli munasiwetlik organlar bolsun, kéreklik xizmet élip bérish mejburiyiti bar. Bizlerningmu türk xelqi, türk milliti bolush süpitimiz bilen Uyghurlarni qollap yénida bolush mejburiyitimiz bar. Shuning üchün men türk millitige wakaliten bu piyade yürüshke qatniship ular bilen birge yürüwatimen. Salametlik yar berse enqeregiche birge yürimen. Bu yürüsh jeryanida sherqiy türksitan dawasini hem yollarda hem enqerede kishilerge anglitimiz.”

Koja'éli shehiridiki koja'éli imam xatiplar jem'iyitining re'is wekili exmet dincher ependi mundaq dédi: “Biz türkler bu qutluq dawa yolida musulman bolush süpitimiz bilen silerni qollap yéninglarda bolimiz. Heq her zaman heqtur. Mezlumlar bügün qutulmisimu eng qisqa waqit ichide choqum zulumdin qutulidu dep oylaymen. Shuning üchün u yerdiki qérindashlirimiz sebirchan bolsun, endishe qilmisun, ulargha éhtiram bildürimen we salam yollaymen.”

Uyghur piyadiler karwini sakariyening xendek rayonigha yétip kelgende ularni “Ülkü ojaqliri” teshkilati xendek shöbisining mu'awin re'isi sidqi ependi kütüwalghan. U birge olturup Uyghurlar toghrisida söhbet élip barghan. Piyadiler karwinining yétekchisi éli ekber damollam Uyghurlar namidin sidqi ependige ay-yultuzluk kök bayraq hediye qilghan.

“Ülkü ojaqliri” teshkilati xendek shöbisining mu'awin re'isi sidqi ependi Uyghurlarni qollaydighanliqini bildürüp mundaq dédi: “Hörmetlik qérindashlirim, silerning derd-elemliringlarni yürikimizde hés qiliwatimiz. Biz qolimizdin kélishiche her türlük maddiy we meniwi yardemlerni bérishke biz teyyar. Men kichik waqtimdin bashlap sherqiy türkistanliq qérindashlarning tartqan zulumlirigha, kerkük we musuldiki türklerning tartqan zulumlirigha héch qachan sükütte qalmidim. Allah bizni sükütte qalghan dilsiz sheytanlardin bolup qélishtin saqlisun. Biz qérindashlirimizning heq-hoquqlirini qoghdashni dawam qilimiz. Biz siler bilen enqerigiche yürelmeymiz, emma qelbimiz siler bilen birge yüridu. Siler tartiwatqan derd-elemlerni bizmu yüreklirimizde hés qiliwatimiz. Biz silerni bir mezlum dep qarimaymiz, belkim öz qan-qérindashlirimiz dep qaraymiz. Qérindashlirimiz zulum tartiwatsa biz keyp sürüp yürelmeymiz. Her zaman yéninglarda bolimiz.”

Enqerege piyade yürüsh karwini eslide 9 kishi bilen yolgha chiqqan bolup, ulargha yolda qétilghanlar bilen hazir sani 18 ge yetken. Piyade yürüsh karwinining yétekchisi éli ekber hajim bu piyade yürüsh karwini toghrisida pikir bayan qilip mundaq dédi: “Biz istanbuldin enqeregiche piyade yürüsh qilish namida seperge atlanduq. Bu seperning sho'ari sherqiy türkistanda xitaylar teripidin yürgüziliwatqan irqiy qirghinchiliqqa qarshi turushtur. Xudayim buyrusa, bu seperni 20 kündin 30 kün arisida dawamlashturush meqsiti bilen yolgha chiqtuq.”