Men néme üchün “Hijret” sepirige atlandim? (4)

Muxbirimiz qutlan
2017.02.21
tayland-uyghur-musapir-sot-mashina.jpg Bir yildin béri taylandta tutup buriliwatqan Uyghurlarni sot meydanigha élip kétiwatqan mashina. 2015-Yili 24-mart, bangkok.
RFA

Tötinchi qisim: sherqiy-jenubiy asiya elliridiki qismetler

2009-Yilining axirida dostliri bilen mexpiy yighilip, yekendiki melum bir qoruda diniy tebligh pa'aliyitige qatnashqan jalalidin bu meydandin qutulup chiqqan birdin-bir kishi. Ashu qétimliq saqchilarning tuyuqsiz basturup kirishi we tutqun qilish herikitide yash jalalidin 3 métirliq tamdin artilip chüshüp qéchip kétidu.

Yeken nahiyelik saqchi idarisi teripidin tutush buyruqi chiqirilghan jalalidin taki 2013-yiligha qeder yoshurunup yashashqa mejbur bolidu. U axiri yoshurunche xitay ölkilirige qéchip baridu. U yerdin “Adem qachaqchiliqi” bilen shughullinidighan guruppilargha 70 ming som pul tölep, xitay chégrasidin la'usqa aman-ésen ötüp kétidu.

Yash jalalidin qeyseridiki turalghusida turup ziyaritimizni qobul qilghanda, öz hékayisini mundaq dawamlashturdi:“Biz pul tölep ötken bu qachaq yol shu yillarda bekmu janlan'ghan iken, emma kéyinche bu yollarning pütünley dégüdek taqalghanliqini angliduq. Bu qéchish sepiri hayatimdiki untulmas bir kechürmish boldi. Oylap baqsam, milyon-milyon puli bar kishiler pul xejlepmu bu japaliq seperde biz hés qilghan ashu ajayip tuyghularni hés qilalishi natayin. Chünki bizning qelbimizde alla yolida hijret qilishtin bashqa niyet yoq idi. Yurtimizdiki ré'alliq we xitayning teqibliri bizning öz tupriqimizda erkin yashishimiz we diniy étiqadimiz bilen kün köchürüshimizge yol bermidi. Shundaqken, bizning hijrettin bashqa tallishimiz yoq idi. Shunga bu seperge tewekkül qilduq.

Biz 2013-yili xitayning jenubiy ölkiliridin qéchip ötken deslepki kishiler topi bolghanliqimiz üchün sherqiy-jenubiy asiya elliride dölettin-döletke, chégradin-chégragha ötüp, téz sür'ette seper qilduq. Alla panahliq bérip, bu seperde saqchilarning qoligha chüshüp qalmiduq. Bizdin kéyin yolgha chiqqanlarning köpinchisi yaki wiyétnamda yaki taylandta tutulup qaptu. Bizning guruppida peqetla 13 kishi bolghachqa biz yétip barghan yérimizda uzun turmay, téz sür'ette seperni dawamlashturduq. Xitayning jenubiy ölkiliridin taki bangkok yaki ku'ala-lampurghiche sozulghan bu "qachaq yol" da adem bédikliri zenjirsiman halettiki bir qéchish torini hasil qilghan iken. Ular peqet pulnila tonuydighan kishiler bolup, qeyerge yétip barsaq, shu yerdin bizni élip üsti yépiq mashinilar bilen arqa yollardin yéngi menzilge yetküzidiken. Biz mushundaq méngip bir heptide taylandqa yétip barduq.

Taylandta 3-4 kün turupla malayshiyagha ötüp kettuq. Ku'ala-lampurgha barghandin kéyin u yerdin kétish unche asan bolmidi. Qolimizda héchqandaq qeghez yaki pasport bolmighachqa bu yerde purset kütüshke toghra keldi. Türkiyediki qérindashlar yolimizni méngip, malayshiyadiki türk elchixanisidin bizge pasport béjirip bérishke köp küch chiqardi. Bundaq kütüsh we resmiyet béjirish jeryani taki bir yilghiche sozuldi. Bizning guruppida qolida tüzük iqtisadi bolmighanlardin men bar idim. Emma némila bolmisun, malayshiyadiki bir yildin artuq yoshurunup turush jeryanida méningmu resmiyetlirim pütüp, axiri türkiyege uchidighan ayropilan'gha chiqtim.

Biz shu qétim malaysiyadin ayropilan'gha chiqalighanlar jem'iy 180 dek kishi bolup, bilishimche, ularning ichide 20-30 dek kishi malayshiyada tutulup qalghanlar iken. Qalghanlirimiz qérindashlarning yardimi bilen türk pasporti béjirip yolgha chiqqanlar iduq. Shu küni yillarche sozulghan bu qachqunluq sepirimizni axirlashturup türkiyege yétip kelduq”.

(Tügidi)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.