Amanliq mudiri: “Ahaliler, ruxset bersekmu, chet'eldiki tughqanlirigha téléfon qilalmaywatidu”
2018.04.17

Nöwette Uyghur rayonida weziyetning jiddiyliki we ensizliki her xil jem'iyet hadisiliridin ipadilenmekte.
Melum bolushiche ghulja shehirining bayanday yézisidiki chet'ellerde tughqini bar bir türküm ahaliler, ruxset bérilgen teqdirdimu téléfon qilishqa jür'et qilalmighan. Bayandaydiki bir amanliq mudirining bayan qilishiche, kishiler, chet'elge téléfon qilsa yenila “Yitixu'a” yeni “Jeng supisi” déyilgen qara tizimlik torigha chüshüp qélip “Terbiyelesh” ke ekétilishtin qorqqan.
Inkaslardin melum bolushiche, muhajirettiki Uyghurlarning mutleq köpchilikining bultur yil béshidin bashlap, Uyghur diyaridiki a'ile-tawabi'atliri bilen téléfon alaqisi üzüldi. Buninggha xitay da'irilirining Uyghurlarni chet'eldiki tughqanliri bilen chek-chégrini ayrishqa bezide ashkara, bezide wasitilik halda qistishi seweb bolghan bolsa, yene bir tereptin, rayonda dawam qiliwatqan “Yépiq terbiye” dolquni peyda qilghan ensizchilik we qorqunchmu, kishilerni chet'eldiki uruq-tughqanlirigha téléfon qilishtin özini tartishqa mejburlighan. Bolupmu rayonda j x tarmaqliri yolgha qoyuwatqan “Yitixu'a” yeni “Jeng supisi” namidiki tor sistémisi, chet'elge téléfon qilghanlarni aptomatik halda tizimgha élip, tizimgha chüshküchining “Yépiq terbiye” lagérigha yollinishigha türtke bolghan. Bir türküm kishiler chet'eldiki uruq-tughqanliri bilen héchqandaq xitay dölet bixeterlik alaqidar sözlerni qilishmighan bolsimu, téléfonda sözleshkini üchünla tutulghan we ta hazirghiche lagérda yatmaqta.
Mana bu weziyettin chöchügen ghuljining bayanday yézisidiki bir türküm ahaliler, kent kadirliri öylirige kélip chet'eldiki tughqanlirigha téléfon qilishqa ilhamlandurghan bolsimu, yenila téléfon qilishtin özini qachurghan. Chet'eldiki Uyghurlarni qayturup ekélishte, aktip rol oynighan we chet'elge chiqishni pilanlighanlarni tutup bérip mukapatlan'ghan, bayandaydiki bir amanliq mudiri, öz tewesidiki ahalilerning ruxset bérilsimu, tutmasliq heqqide hetta wede bersimu, yenila téléfon'gha yéqin kelmigenlikini ashkarilidi. Bu mudir ahalilerning bu ishta “Yépiq terbiye” lagérigha bérishtin qorqqanliqini yoshurmidi.
Ötken yili igiligen uchurlirimizda, yopurghining lop yézisidiki 19 yashliq bir qizning türkiyediki hedisige téléfon qilghanliqi üchün 11 aydin béri lagérda ikenliki ashkarilan'ghan idi.
Yene melum bolushiche, Uyghur rayonidiki bezi ahaliler özlirining bixeterliki nuqtisidin emes, belki chet'eldiki tughqanlirining bixeterliki nuqtisidin chet'elge téléfon qilish we téléfon élishni toxtatqan. Chünki, chet'eldiki tughqanlirigha téléfon qilghanda, ularni qaytip kélishke dewet qilish mejburiyiti bolghachqa we tughqanliri qaytip kelse, udul türmige yaki lagérgha baridighanliqi özlirige éniq bolghachqa, ularning erkin dunyadin qaytip kélip qarangghu kamérda yétishini xalimighan.
“Yépiq terbiye” lagérliri Uyghur weziyitining eng jiddiy mesilisi süpitide dawam qilmaqta. Amérika dölet mejlisi ezaliridin marko robi'o bilen kristoper smit ötken bayanat élan qilip, amérikining xitaydiki bash elchisini, Uyghur rayonidiki lagérlar heqqide tekshürüsh élip bérishqa dewet qilghan. Dunya Uyghur qurultiyimu lagérlar mesilisini dunya miqyasida anglitish üchün 27-mart küni biryussélda namayish ötküzüsh üchün teyyarlanmaqta.