Уйғур ханим: яғлиқ чигкәнликим үчүн аптобустин чүшүрүветилдим

Ихтиярий мухбиримиз гүлшән абдуқадир
2017.01.03
toppa-yaghliq-saqal-ramzan.jpg Хитай даирилириниң уйғурларға қаратқан түрлүк бесими вә диний етиқад чәклимилири уйғурларни чүшкүнләштүрмәктә. 2009-Йили 17-июл, үрүмчи.
AFP

Йеқинда уйғур дияридин явропадики мәлум бир дөләткә келип олтурақлашқан, исим шәрипини ашкарилашни халимиған бир уйғур ханим зияритимизни қобул қилип, өзиниң яғлиқ чигкәнлики сәвәбидин дуч кәлгән аваричиликләрни аңлатти.

Бу ханимниң билдүрүшичә, у яғлиқ чигкәнлики сәвәбидин коча аптобусидин чүшүп кетишкә мәҗбурланған.

У ханим мундақ дәйду: “2016-йили уйғур диярида, яғлиқ чигкән вә узун кийим кийгән аялларға болған бесим һәссиләп ешип кәтти. яғлиқ чигкәнликим сәвәбидин аптобустин чүшүрүветилдим. Таксиғиму алмиди. Бир йәргә барсам яғлиқимни өзүм халиғанчә чигәлмәй, арқичилап чигишкә мәҗбур болдум. яғлиқ чигкән аялларға нисбәтән җәмийәттә соғуқ муамилә болғанлиқи үчүн, бир йәргә барсам уруқ-туғқанлирим биллә елип беришқа тоғра кәлди.”

Мухбир: аптобустин немә сәвәбтин чүшүрүветилгәнликиңиз һәққидә тәпсилийрәк тохтилип берәмсиз? шопур билән ариңизда қандақ бир диалог болуп өтти?

Ханим: шопур маңа, яғлиқиңизни еңикиңиздин чигипсиз, арқиңиздин чигишиңиз керәкти, кийимиңиз узункән, аптобусқа чиқалмайсиз, чүшүп кетиң, деди.

Мухбир: сиз, мениң узун кийим кийишим вә яки яғлиқни алдидин яки арқидин чигишим җәмийәтниң бихәтәрликигә немә зиян елип кәлди демидиңизму?

Ханим: мән, биз мусулман уйғур, биз мушундақ узун кийим кийимиз, машинаңға коча аптобуси дәп йезивапсән, ундақ болса, аммиви аптобус дегән хәтни өчүрүветип хәнзулар үчүн дәп яз, дедим.

Өткән йили канададин уйғур дияриға туғқан йоқлаш үчүн барған бир ханим бизгә әһвал инкас қилип, куча базириға яғлиқ чигип киргән уйғур ханимлириниң сақчи аптомобиллириға қопаллиқ билән селинип, тутуп туруш орунлириға елип кетилидиғанлиқини, өзиниңму яғлиқ чигкәнлики сәвәбидин куча базирида сақчиларниң қопал муамилисигә учрап тутуп туруш орунлириға елип кетилишкә тас қалғанлиқини, уруқ-туғқанлириниң ариға кирип, “бу ханим канададин кәлгән, бир қанчә күн ичидә дөлитигә қайтиду” дәп чүшәндүрүп өзини қоғдап қалғанлиқини ейтқан иди.

Бүгүнки зияритимизни қобул қилған исим шәрипини ашкарилашни халимиған ханимму бу хил әһвалларниң растлиқини дәлиллиди.

Хитай җәмийитидә уйғур аяллири яғлиқ чигкәнлики сәвәбидин еғир кәмситилишкә учрап, коча аптобуслиридин чүшүрүветиливатқан, һәтта сақчилар тәрипидин қопаллиқ билән сақчи аптомобиллириға бесилип тутуп туруш орунлириға мәҗбурий елип кетиливатқан болсиму, әмма, канадада әһвал дәл буниң әксичә. Канада қораллиқ қисимлири ичидә яғлиқ чигкән мусулман аялларниң барлиқи мәлум. Йеқинда канада һөкүмити йәнә, тағлиқ районларда чарлаш елип баридиған атлиқ сақчилар ичидики мусулман аял сақчиларниң вәзипә өтигәндә яғлиқ чигишигә рухсәт қилған.

Юқиридики улиништин, ихтиярий мухбиримиз гүлшән абдуқадирниң мәзкур ханим билән елип барған сөһбитиниң тәпсилатини аңлиғайсиләр.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.