Aqsuda bir a'ilidin 4 kishi késilgen, 13 nepiri terbiyeleshte

Muxbirimiz gülchéhre
2018.02.27
herbiy-tekshurush-kocha-qoralliq.jpg Simtor tosuqning keynide turup kochini közitiwatqan xitay qoralliq eskerliri we herbiy aptomobillar. 2009-Yili 9-séntebir, ürümchi.
REUTERS

2016-Yili séntebirde Uyghur diyaridin türkiyege kélip turup qalghan erkin isimlik bir Uyghur yéqinda radiyomizgha téléfon qilip, özining yurti aqsudiki uruq-tughqanliri bilen bir qanche aydin buyan alaqilishelmeywatqanliqini, emma bir ay ilgiri, ündidar arqiliq we Uyghur diyaridin kelgen tonush-bilishliri arqiliq 2017-yili bir yil ichidila özining jemetidin 17 neper yéqin uruq-tughqinining sewebsiz tutqun qilin'ghanliqigha da'ir uchur melumatlarni yighqanliqini bildürdi. Gerche u wetinidin chiqishta tamozhnida birer awarichilikke uchrap qélishtin ensirep uruq-tughqanlirining héchqaysisining kimlik süretlirini saqliwalmighan bolsimu, emma ularning isim familisi, tutulghan waqti qatarliq uchurlar bilen bizni temin étishni xalaydighanliqini bildürdi.

Erkinning éytishiche uning uruq-tughqanlirining arisidin 2017-yili ichide késilgen kishi tötke we “Terbiyelesh” te tutup turuluwatqanlarning sani 13 ke yetken.

Erkin ependi: “Biz sekkiz qérindash iduq, men chet'elde, yurttiki eng chong akamdin bashqa tughqanlarning hemmisi dégüdek türmide iken” dep sözini bashlidi. Uning bergen melumatigha qarighanda uning jazagha uchrighan biwasite tughqanliri töwendikiche:

Abduréshit turdi, (uning ikkinchi akisi) aqsu shehiridin, qizil köwrük kocha ish bashqarmisi tewelikide, 52 yash etrapida bolup, kespi yung-tére sodigiri. Uning tutulghan waqti 2017yili 5-ay, u 16yil késilgen. Uning ayali hörnisaxan osman, oghulliri érshat abduréshit bilen érpan abduréshit yépiq terbiyeleshte.

Exmet turdi(üchinchi akisi )aqsu shehiridin, qizil köwrük kocha ish bashqarmisi tewelikide, 47 yash etrapida, kespi yung-tére sodigiri, tutulghan waqti 2017-yili, 7-ay, 7 yil késilgen. Buning bir küy'oghli yépiq terbiyeleshte.

Aman'gül aydek(erkinning jiyen singlisi) aqsu shehiri qumbash yézisi baghwen mehellisidin, lengpung we rangpiza sétip jahandarchiliq qilidu, 37 yash etrapida. 2017-Yili, 6-ayda tutulghan, 21yil késilgen.
Buning yoldishi abduqadir bilen inisi abdu'éziz yasin yépiq terbiyeleshte.

Muxterjan(jiyen küy'oghul)aqsu shehiri qumbash yéza yuqiriqi yurchi kent 5-guruppidin, kespi rémontchi 2017-yili, 4-ayda tutulup 7yil késilgen.

Aytörem turdi(ikkinchi achisi) 2017-yili, 11-ayda, uning oghli yüsüpjan toqsun 2017-yili, 4-ayda yépiq terbiyeleshke ekirip kétilgen.

Dilmurat emer(jiyen inisi) 2017-yili, 11-ayda yépiq terbiyeleshke ekirip kétilgen.

Nurnisa turdi(tötinchi achisi), qizi shehide imin, oghli eltékin imin, yoldishi emerjan qatarliq bir a'ile ezalirining hemmisi 2017-yili, 5-ay etrapida yépiq terbiyeleshke ekirip kétilgen.

Erkin ependining éytishiche, tutqun'gha uchrap qamaq jazasigha höküm qilin'ghan we “Terbiyelesh merkezliri” ge élip kétilgen a'ile ezalirining beziliri, saqal qoyghanliqi, beziliri öyidin diniy kitab-matériyal chiqqanliqi, bezilirining téléfonliridin din'gha munasiwetlik nersiler tépilghanliqi seweblik jazalan'ghan.

Erkin hemmidin éghir késilgen jiyen singlisi aman'gülge échiniwatqan bolup, aman'gül, 2015-yili téléfonida din'gha munasiwetlik bir nersini saqlighanliqi sewebi bilen tutulghan bolsimu, lékin jinayiti eyibleshke toshmighan bolghachqa qoyup bérilgen, emma bu yil qayta tutulup 21 késiwétilgen iken. Erkin yene özining jemetidiki chonglarning hemmisi tutqun'gha uchrighandin kéyin, yéshi kichik newrilerning teqdiridin bekmu endishe qiliwatqanliqini tekitlidi.

Biz erkin bergen melumatlargha asasen, aqsu sheher qumbash yéziliq saqchixana we bashqa munasiwetlik da'irilerdin aman'gül we bashqilarning hazirqi ehwalini igileshke tirishtuq. Emma da'iriler so'allirimizgha jawab bérishni ret qildi.

Erkin ependi xitay hökümitining Uyghurlarni mundaq keng kölemlik tutqun qilghandin sirt yene chet'ellerdiki Uyghurlarnimu ularning a'ilisini görüge élish arqiliq oxshashla jazalawatqanliqini bildürdi. U hazir öz a'ilisidikilerning bu xil qiyin ehwali we hayat bixeterlikidin qattiq endishe qiliwatqanliqi üchün, öziningmu xatirjemliki buzulup we azablinip, bextsizlik keypiyatigha chömgenlikini eskertti shuningdek özining bu uruq-tughqanliri üchün adalet telep qilishqa tirishiwatqanliqini bildürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.