Pa'aliyetchiler: “Bir awaz, bir qedem” namayishi meydanida körüsheyli

Muxbirimiz gülchéhre
2018.03.12
bir-awaz-bir-qedem.jpg “Bir awaz, bir qedem” guruppisining logosi.
RFA/Ekrem

Xitay hakimiyitining Uyghur élide élip bériwatqan chektin ashqan teqiblesh siyasitige qarshi, chet'ellerdiki Uyghur qiz ayallirining “Bir awaz, bir qedem” sho'ari bilen 15-mart, her qaysi ellerde élip bérilidighan keng kölemlik namayish pa'aliyitige bir qanche künla qaldi. Bu namayishning teyyarliq basquchliri tamamliniwatqan künlerde, radiyomizgha kéliwatqan shikayet we inkaslardin xitay da'irilirining Uyghurlarning bu pa'aliyitiningmu tesir küchini töwenlitish üchün tosqunluq heriketlirini hélihem toxtatmighanliqi melum bolmaqta.

Radiyomizgha amérika we yawropada oquwatqan ismini ashkarilashni xalimighan bir qisim Uyghur oqughuchilar arqa arqidin, mektup we awazliq uchurlar yollap, özlirining 15-mart élip bérilidighan namayishqa qatnashmasliqi heqqide tehdit uchuri we agahlandurush tapshuruwalghanliqini, buning beziliri Uyghur élidiki xitay saqchiliridin kelgen bolsa, yene bezilirining ata anisi arqiliq agahlandurulghanliqini bildürdi.

Yene bir tereptin Uyghurlar qolliniwatqan ijtima'iy taratqu we uchur alaqe wasitiliridin bolsa eksiche xitay da'irilirining türlük shekillerdiki tehditlirige qarimay namayishqa awaz qoshuwatqanlar sanining künsayin köpiyip bériwatqanliqini shuningdek muhajirettiki Uyghurlarning xitaygha qarshi élip barghan namayish heriketliri tarixidiki az körülgen bir qizghin awaz qoshush dolquni kötürülgenlikini körüwélish tes emes iken. Her qaysi döletlerdiki Uyghur teshkilat we jem'iyetlirimu “Bir awaz, bir qedem” ge seperwerlik qilidighan qollash we chaqiriqlirini kücheytmekte.

Xitay hökümiti da'irilirining her da'imqigha oxshash, bu nöwetmu Uyghurlarni 15-mart élip bérilidighan namayishtin tosushqa urunuwatqanliqigha inkas qayturghan, merkizi washin'gtondiki Uyghur kishilik hoquq programmisining tetqiqatchisi shundaqla, mezkur “Bir awaz, bir qedem” herikitining aktip yétekchiliridin zübeyre shemsidin xanim, xitay hökümitining bu xil tosqunluqlirining ünüm bermeydighanliqini bildürdi. U, bu nuqtini “Herqaysi yerlik teshkilatlar teshkillewatqan omumiy pa'aliyetlerge awaz qoshuwatqanlarning köpiyiwatqanliqidin sirt, bezilerning özlirining xitayning namayishtin tosush tehditige uchrighanliqini dadilliq bilen anglitiwatqanliqining özidinla körüwalalaymiz” dédi. U, erkin döletlerdiki barliq Uyghurlarni shert-shara'ittin ünümlük paydilinip, bügünki Uyghur diyarida yüz bériwatqan zulumlarni téximu köp yerde kengri anglitishning yollirini izdeshke, namayishlargha awaz qoshush arqiliq adaletsizlikke étirazini bildürüshke chaqirdi.

15-Mart amérikining nyu-york shehiridiki birleshken döletler teshkilati (b d t) aldida we bashqa dölet sheherliridin ibaret oxshimighan orunlarda élip bérilidighan namayishlarning barliq teyyarliq basquchining asasen pütkenlikidin melumat bergen “Bir awaz bir qedem” herikitining bashlamchiliridin amérikidiki pa'aliyetchi roshen abbas xanim, her qaysi döletlerdiki Uyghur ayallirila emes, barliq Uyghurlarning we yerlik teshkilatlarning namayishni qizghin qollap kéliwatqanliqini bildürdi.

U: aktiplarning “Bir awaz, bir qedem” namayishining teyyarliq guruppisidin teshebbuskarliq bilen wezipe élip, pa'aliyetni pilanlash, teshwiqat waraqlirini yézish, lozunkilardiki resim we témilarni tallashqa oxshash teyyarliq xizmetliride pidakarliq körsetkenlikidin tesirlen'genlikini bildürdi.

Roshen xanimning éytishigha qarighanda, “Bir awaz, bir qedem” sho'ari bilen bashlan'ghan bu keng kölemlik xitaygha étiraz bildürüshke awaz qoshqan Uyghurlar bügün'ge qeder toxtap qalmighan, hetta mexsus nyu-yorkta ötküzülidighan namayishqa qatnishish üchün, bashqa ellerdin amérikigha kélishke teyyarliq körüwatqanlarmu az emes iken.

Xitayning Uyghur diyarida nöwette yolgha qoyuwatqan qattiq zerbe bérish siyasitige inkas qayturush meqsitide muhajirettiki Uyghur ayallirining özlükidin teshkillinishi bilen ikki ay ilgiri “Bir awaz, bir qedem” herikiti chaqiriqi meydan'gha kélip, 15-mart küni nyu-yorktiki b d t binasi aldida namayish qilishni tunji heriket pilani qilghan bolsimu, lékin d u q we bashqa Uyghur teshkilatlirining qizghin qollishi hem zich hemkarliqi netijiside Uyghur ayallirining mezkur “Bir awaz, bir qedem” herikiti muhajirettiki Uyghurlarning xitayning teqiblesh siyasitige qarshi keng kölemlik dunyawi heriket tüsini almaqtiken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.