Exet hajim: “Xitay da'iriliri akamni türmige solap, qizimning pasportini tartiwaldi”

Ixtiyariy muxbirimiz haji qutluq qadiri
2017.05.09
exet-hajim-firansiye-tijaret.jpg Firansiyediki Uyghur tijaretchi exet haji ependi. 2014-Yili 9-ay.
RFA/Qutluq

Hazir firansiyede muhajirette yashawatqan Uyghur tijaretchilerdin exet hajim bügün ziyaritimizni qobul qilip, nöwette özining a'ilisining Uyghur élida xitay da'iriliri teripidin éghir awarichilikke uchrighanliqini bayan qildi.

Exet hajim aldi bilen qeshqer wilayiti yopurgha nahiyesi yekshenbebazar yézisi 6-kentte olturushluq 65 yashliq déhqan akisi abdura'op élining töt aydin buyan yéziliq saqchixanigha qamalghanliqini, akisi bilen birge chet'elde uruq-tughqanliri bar bolghan mezkur yézidiki Uyghurlardin jem'iy 25 tin 30 ghiche kishining birge tutup turuluwatqanliqini bildürdi.

Exet hajim akisining saqchixanigha qamilishining tunji qétimliq ish emeslikini, ilgirimu késelchan anisining salametlik ehwalini sorap akisigha bir qanche ret téléfon qilghanda, yéziliq saqchixana akisini: “Ininggha uchur yetküzdüng” dégen bahane bilen saqchixanigha qamap qoyghanliqini ilgiri sürdi.

Exet hajim sözide firansiyedin ürümchidiki qizigha téléfon qilghanliqi sewebidin, qizining saqchilar teripidin so'al-soraq qilinip, pasportining tartiwélin'ghanliqini bayan qildi.

Exet hajim 2016-yili 7-ayda parizhda chaqirilghan dunya Uyghur qurultiyi 5-nöwetlik qurultiyigha qatnashqanliqi we yighin jeryanida xalisane xizmette bolghanliqi sewebidin akisi abdura'op élining yopurgha nahiye yekshenbe bazar saqchixanisi teripidin tutqun qilin'ghanliqini eslidi.

Biz exet hajimning melumatigha asasen, bu heqte uchur igilesh üchün, yopurgha nahiye yekshenbebazar yéziliq saqchixana we saqchixana bashliqi memetjan'gha bir qanche qétim téléfon qilghan bolsaqmu, biraq téléfonlirimiz jawabsiz qaldi.

Axirida, parizhda hijrette yashawatqan exet hajimning xanimi bayja yoldishining Uyghur élidiki a'ilisining köpligen awarichiliklerge yoluqqanliqi sewebidin, turmushining hazir perishanliq ichide ötüwatqanliqini, bu sewebtin özining parizhdiki xelq'ara kishilik hoquq teshkilatlirigha bu toghrisida erz sunushqa teyyarlan'ghanliqini bildürüp: “Yoldishimning akisi we qizining Uyghur élida uchrawatqan azab-oqubetliri üchün men qolumdin kélishiche parizhdiki we bashqa yawropa elliridiki insan heqliri teshkilatlirigha erz sunush bilen birge, firansiyede turushluq xitay elchixanisigha a'ilimiz namidin naraziliq xéti yollaymen shundaqla xelq'ara jem'iyetni yoldishimning a'ilisige oxshash adaletsizlikke uchrighan Uyghurlarning mesilisige köngül bölüshke chaqirimen” dédi.

Igilishimizche, yéqinda firansiyedin ürümchige tughqan yoqlash üchün barghan bir neper Uyghurning pasporti xitay saqchiliri teripidin sewebsizla musadire qilinip, özi türmige solap qoyulghan.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.