Bir neper “Milletler ittipaqliqi ülgisi” ning korladiki “Terbiyelesh merkizi” de körgen- anglighanliri (1)

Korlada qamaqxana we türmiler liq, “Terbiye” ge tizimlatquchilar öchirette

Uyghur élida üch ayning aldidiki ehwal igilishimizde korlada jem'iy 4 orunda “Terbiyelesh merkizi” barliqi, bu yerge 1500 che kishining qamalghanliqi ashkarilan'ghan idi. Bu heptidiki éniqlishimizda 3 aydin béri künige nechche yüzlep kishining tutqun qilin'ghanliqi, yuqiriqi 4 merkezge sighmighanlarning türme we qamaqxanigha aprilghanliqi, nöwette türme we qamaqxanilar tolup ketken bolsimu, tutqun qilishning yene dawamlishiwatqanliqi melum boldi.

Igilinishiche, her küni nechche yüz kishining “Terbiyelesh” ke apirilish üchün korla sheherlik 1‏-doxturxanida salametliki tekshürülüwatqanliqi, korla yéngi sheher rayondiki “Terbiyelesh merkizi” de 3‏-dékabir künila 500 ge yéqin kishining “Terbiyelinish” ke tizimlitish üchün öchirette turghanliqi ashkarilandi.

Korla weziyitidin xewerdar kishilerdin biri korlada “Terbiyelesh” ke apiriliwatqanlarning barghanséri köpiyiwatqanliqi, nöwette türme we qamaqxanilar tolup ketkenlikini, emma tutqun qilishning yene dawam qiliwatqanliqini bayan qildi. Biz bu uchurning toghriliqini delillesh üchün korla sheherlik tutup turush merkizige téléfon qilduq. Nöwetchi xadim, qamaqxanining tolup ketkenlikini inkar qilmidi, emma soralghan uchurlarning dölet mexpiyetlikige yatidighanliqini bildürüp, jawab bérishni ret qildi. Korladiki bir yéziliq edliye ponkiti xadimi korlada türme we qamaqxanilarda orun bolmighachqa yézida tutulghan kishilerni sheherge yolliyalmighanliqini pash qildi.

Melum bolushiche, yéqinqi aylardin béri korlada “Terbiyelesh” ke apirilghanlar omumyüzlük halda salametlik tekshürüshidin ötküzülgen. Salametlik tekshürüshidin ötmey qalghan bir sabiq kent sékrétari, özining saqchixana, doxturxana we qamaqxana derwazisigha apirilish jeryani heqqide melumat berdi. U yéziliq saqchixanida 3 kün tutup turulghandin kéyin doxturxanigha apirilghan. U doxturxanida özige oxshash qismette salametlik tekshürüwatqan nechche yüzligen kishini körgen, ularning ichide aghriqchan momaylarni, baliliri yétiliwalghan 70 yashliq bowaylarnimu uchratqan.

Melum bolushiche, bu sabiq sékrétar eslide korlada tonulghan bir “Milletler ittipaqliqi ülgisi” bolup, u bu qétim özining néme üchün “Terbiyelinish” ke muwapiq körülgenlikini bilmeydiken. Uning déyishiche, sékrétar bolghan mezgilide xitay köchmenlirige étibar bahada yer ayrip bergen, ularning qanunsiz igiliwalghan yerlirige köz yumghan, yer tewreshke chidamliq öylerni sélish qurulush pilanini xitay köchmenlirining qoligha tutquzghan. Ichkiridin soda qilghili kelgen xitaylarni öz öyide qondurghan. U mushu heriketliri seweblik, bayin'gholin oblasti boyiche 4 neper “Milletler ittipaqliqi ülgisi” ning biri bolup bahalan'ghan, ish-heriketliri korlada aylap-yillap teshwiq qilin'ghan. Emma bu qétimqi “Terbiyelesh” dolqunida umu “Terbiyelesh merkizi” ning derwazisigha qeder apirilghan. Salametlik tekshürüshidin ötelmigechke, a'ilisige qayturuwétilgen.

Uning déyishiche, u salametlikini tekshürtüshning aldida tizimlitish üchün “Yépiq terbiyelesh merkizi” ge bir nöwet barghan. U “Terbiyelesh merkizi” ning sirtqi qorusida körgenliri heqqide mundaq melumat berdi: “Birnechchimizni kent saqchiliri élip bardi, terbiyelesh merkizining derwazisining aldida 1000 kwadrat métirche kélidighan bir zal bar iken, zalning ichide terbiyelinishke élip kélin'genler öchirette turuptu, sani 500 che kélishi mumkin. Bu 3-dékabir küni idi. Bir dostum méningdin kéyin kirip 3 kün yétip chiqqan, u tizimlitiwatqan mezgilide qamaqxana bashliqining bawgawji (doklat qilish mexsus téléfoni) bilen saqchixana bashliqlirigha ‛qamaqxanining emdi sighdurghudek yéri qalmidi, emdi ekelmenglar,‚ dep doklat qiliwatqanliqini anglaptu. ”

Igilinishiche, tesis qilghan terbiyelesh merkezliri tolup ketkendin kéyin, yighiwélin'ghan kishilerni qamaqxana we türmigimu yollighan. Nöwette korlada qamaqxana, türme we “Yépiq terbiyelesh merkizi” ning oxshashla yépiq “Terbiye” üchün ishlitiliwatqanliqi, bularda tutqunlarning sanining 10 mingdin ashqanliqi we sighimchanliqini ashurush üchün yene yéngi orun we eslihelerni tesis qiliwatqanliqi ilgiri sürülmekte.