Yötel sherbiti sétiwalghanliqi üchün saqchilarning basqunigha duch kelgen bir Uyghurning bayani

Shahitlarning Uyghur élida öz közi bilen körgenliri we ularning shu yerdiki shexsiy kechürmishliri yoqiri bésimliq siyaset künlüki astida yashawatqan Uyghur xelqining nöwettiki ré'alliqini ashkara qilmaqta.

Yéqinda özining tijaret ishliri bilen Uyghur élining jenub we shimalida 15 kündek turghan, emma nam - sheripini ashkarilashni xalimaydighan melum bir tijaretchi radiyomiz ziyaritini qobul qildi.

U ziyaritimiz jeryanida munularni bildürdi: “Men tijaret ishim bilen ötken yilining eng axiriqi heptisi bilen bu yilning deslepki heptiside ürümchi, qeshqer, yeken, qaghiliq, xoten we turpan qatarliq jaylarda boldum. Bu jeryanda yurtimizdiki Uyghurlarning intayin yoqiri bésim ichide yashawatqanliqini öz közüm bilen kördüm. Jenubtiki Uyghurlar "yéshil karta" béjirmey turup ürümchi we shimaldiki bashqa sheherlerge bérishi mumkin emesken. Yol - yollarda saqchilarning qatmu - qat tekshürüshige duch kélidiken. Jenubtiki déhqanlarning körüwatqan künini teswirleshke tilimiz qisliq qilidu. Yéza - kentlerde boldum, déhqanlarning er - ayal bolup künde kent ishxanisigha yaki yéza merkizige mejburiy yighiwélinip, axiri chiqmas siyasiy öginishlerge yaki kichik alma ussuli oynashqa séliniwatqanliqini kördüm. Eger kimde - kim siyasiy öginishke yaki kichik alma ussuli oynashqa baralmisa sa'itige 30 som jerimane töleshke mejbur bolidiken.”

U yene mundaq dédi: “Men jenubqa barghan waqtim del aldi bilen yekende, andin qeshqerde weqe yüz bérip uzun bolmighan waqitlar idi. Hemme yerde xelqning wehime we qorqunch ichide yürüwatqanliqini kördüm. Bu weqeler heqqide xelq ichide her türlük gep - sözler bolsimu, lékin héchkim bu heqte gep qilishni xalimaydiken. Men shu yerdiki saqchixanilarda ishleydighan tughqanlirimdin weziyetning neqeder chingliqini, ularning 24 sa'et dem almastin ishlewatqanliqini bildim. Men barghan waqtimda yekende intérnét tori üzük iken. Qaghiliqtin kélip yeken deryasi köwrükidin ötüshi bilenla tor aptomatik üzülidiken. Yekendin chiqip qeshqerge barsa, andin torgha chiqqili bolidiken. Lékin eqliy iqtidarliq téléfon ishletkenlerning hemmisini yol - yollarda qattiq tekshüridighan bolghachqa, nurghun kishilerning adettiki téléfonlarni kötürüp yürgenlikini kördüm.”

Axirida u munularni bildürdi: “Men bir hemrahim bilen tijaret ishimni dep xoten'giche bardim. Shu chaghda xoten sheher ichide intérnét üzükken. Kériyege barghinimizda méning hemrahim qattiq zukam bolup, toxtimay yötilip héch ehwali qalmidi. Biz méhmanxanigha orunlishipla shu yerdiki bir doxturxanigha barduq, doxturdin birqanche shishe zukam we yötel sherbiti alduq. Dorilarni yataqqa qoyupla kériyediki ishimizni béjirish üchün chiqip kettuq. Ikkinchi küni kéchide tuyuqsizla bir top saqchi yatiqimizgha bésip kirip, béshimizgha taghar kiygüzüp, hemme nersimizni axturup ongtey - tongtey qiliwetti. Bizni "partlatquch suyuqluq qéni?" dep soraq qildi. Menmu, hemrahimmu néme ish bolghinini bilelmey dang qétip qalduq. Axirida saqchilar hemrahimning somkisidiki héliqi birqanche shishe yötel sherbitini körüp: "siler yataqqa kötürüp kirgen birqanche quta gumanliq nersiler mushumu?" dep soridi. Biz doxturxanidin peqet yötel dorisi alghanliqimizni, bashqa héchqandaq gumanliq nerse yoqluqini éyttuq. Kimlik, yéshil karta we bashqa barliq qanuniy höjjetlirimizni körsettuq. Ular bizni axiri ikki künning aldida biz yötel dorisi alghan doxturxanigha bashlap bardi. Bizge dora bergen héliqi xenzu doxtur bizni tonup ispat bolghandin kéyinla andin qoyup berdi. Kéyin uqsaq, méhmanxanining kütiwélish zalida nöwetchilikte turghan xenzu qiz bizning birqanche shishe suyuqluqni élip yataqqa kirip ketkenlikimizni körüp derhal saqchixanigha melum qilghan iken. Uningdin sirt, méhmanxanilarning yataqlirida sezgür nersilerdin saqchixanigha aptomatik signal béridighan apparat orunlashturulghan dep angliduq…”

Tepsilatini awaz ulinishtin anglighaysiz.