Үрүмчидики бир уйғур қизи: зулум бар йәрдә қаршилиқ болиду

Хитай һөкүмити үрүмчидә йүз бәргән "әтигәнлик база һуҗуми" ни "уйғур бөлгүнчиләр пәйда қилған" дәп әйиблиди. Ундақта уйғур ели ичидики уйғурлар буниңға қандақ қарайду. Биз бу тоғрисида нөвәттә хитайниң мәлум бир шәһиридә яшаватқан бир уйғур қизни зиярәт қилдуқ. У сабиқ хитай рәиси мавзидоңниң үзүндилирини нәқил елип туруп, "зулум бар йәрдә қаршилиқ" болидиғанлиқини билдүрди.

Мушу айниң 22 - күни үрүмчидики бир әтигәнлик базарда базирида партлитиш һуҗуми йүз берип 30 дин артуқ адәм өлгән 100 гә йеқин адәм яриланғанлиқи хәвәр қилинған иди.

С: әссаламуәләйкум, сиз һазир қәйәрдин гәп қиливатисиз?

Җ: буни соримиған болсиңиз.

С: түнүгүн үрүмчидә болған иштин хәвириңиз барму?

Җ: һә хәвирим бар.

С: бурун уйғурлар қаршилиқни хитай һакимийитигә, әскәр вә сақчилириға қаритип кәлгән йеқиндин бери һуҗумни хитайниң хәлқигиму қилидиған болди буниңдики сәвәб немә?

Җ: хитайму бизниң қолида томурниң сунуқи йоқ хәлқимизни яғлиқ чигдиң намаз оқудуң, дәп тутуп, уруп, өлтүрүп, кочиларда яшларниму кичиккинә ишлар билән тутуп кетип, өлтүрүп бәк зулум қилип кәтти. Уларда қорал бар; биздә йоқ болғандикин, уларниң қораллиқ әскәрлиригә тәң келип болмиғандикин, уларму бизниң хәлқимизни өлтүрүватқан турса, шу хитайниң өзиниң усулини қоллинип хитайниң хәлқигә һуҗум қилмай амал йоқ, дәп ойлиғанмикин дәймән.

Униң үстигә мән хитайниң хәлқини гунаһсиз дәп қаримаймән, уларму әскәрлири билән биллә бизни бастурди. Буни 5 - июл вәқәсидә испатлиғаниди. Һөкүмити қолиға тоқмақ тарқитип бәрсә кочида уйғурларни өлтүрүп қанға бойивәткән шу чағда..

С: лекин бу хил усулни қолланса хәлқарада терроризм дәп қарилип яман тәсир көрситиши мумкинғу?

Җ: хитайғу бәрибир бизни өйдә җим олтурсақму, һечнемә қилмисақму террорист дәйду, шуңа хитай немә десә десун. Әмма бизниң бигунаһ хәлқимизни хитай қораллиқ өлтүрсә хәлқара буниңға арилишип хитайни тохтиталмиди, бизгә бир алла, ундин башқа өзимизниң қаршилиқидин башқа ярдәм қилидиған һечким йоқкән.

С: һазир бу ишқа әтрапиңиздики уйғурларда қандақ инкаслар болуватиду? мәсилән бу вәқәни пәйда қилғанларни, мушулар җим олтурмиғачқа хитай бизни бастуриду, җим олтурса болмамду, дәйдиған әһваллар барму?

Җ: мәнчә бармикин дәймән, лекин шу хизмитидин қуруқ қелиштин қорқуп, уруқ - туғқанлиридин әнсирәп еғизида шундақ дәп қойиду, әмма көңлидин чиқирип ундақ дәйдиғанлар йоқ.

С: бәзиләр, бу хил йолни тутқанда хитай бизни техиму һәссиләп йоқитиду, биздә қорал йоқ уларға тәң келәлмәймиз, миллитимиз бәк җиқ бәдәл төләп кетиду, дәп қарайду, буниңға қандақ қарайсиз?

Җ: бизни 1949 - йилдин тартип қаршилиқ көрсәтсәк - көрсәтмисәк бизни йоқитип келиватиду. Мавзидоң хитайму "зулум бар йәрдә; қаршилиқ болиду" дәптикән. Бастурувәрсә биз җим туруп бәрсәк техиму бозәк қилиду, һелиму бозәк қилипла кәлди. Бизму қаршилиқимиз арқилиқ өзимизгә ярдәм қилсақ аллаһму ичи ағрип бизгә ярдәм қилиду. Хәлқараму ишниң маһийитини һаман бир күни тонуп йетип, бизгә ярдәм қилиду, дәп ойлаймән, шуңа чоқум қарши

Буни бесиш арқилиқ, пикриңизни йезиң

• Принт
• Һәмбәһр
• Әвәтиш

Барлиқ пикир - баянларни көрүш.

• Бүгүнки аңлитиш
• Илгирики аңлитишлар