Olimpik murasimi ötküzüsh peytliri qistap kelgende ...
Obzorchimiz sidiq haji rozi
2008.07.31
2008.07.31
Bu qétim, bashlinishi bilenla xuddi kochidin ötken chashqanni ur - ur qilghandek, junggoda ötküzülidighan olimpik murasimining mesh'ili dunyaning her qaysi jayliridin élip ütülgende, ténchliqni himaye qilghuchi, kishilik hoquq üchün küresh qilghuchi xelqlerning we kishilik hoquq teshkilatlirining, Uyghurlarning we tibetlerning qarshiliq körsitishige uchridi.Hetta fransiyidek döletlerde olimpik mesh'ili üchürüwétildi.
Xitay mustemlikichiliri bu qétimqi heywetlik xelq'ara murasimdin paydilinip özining xelq'ara ornini yuqiri kötürmekchi we junggoning nöwettiki mustemlikichilik ri'alliqini xelq'ara jem'iyetke étirap qildurmaqchi,xitayning mustemlikichilik hökümranliqini we bir partiye hökümranliqini bu tentenilik bayram arqiliq qanunlashturmaqchi bolghan idi.Kim bilidu, ish bashqa, gherez bashqa bolup chiqidighanliqini?jiddiy ré'alliq xitay mustemlikichilirining tatliq chüshlirini buzuwetti. Düshmenni dostqa aylandurmaqchi bolghan mustemlikichi xitay emeliyette, dostini düshmen'ge aylanduruwaldi. Ish chiqmasliq, ish chiqqandimu azraq ish chiqishqa könglide maqul bolush bedilige olimpik murasimini ghelbilik ötküzüp élish, xitay mustemlikichilirining axirqi ümidi bolup qaldi. Qedem bésilip shu yerge yitip kelgende, olimpik murasimida ish chiqmaydu dep, kim képil bolalaydu?peqetla xuda bilidu!
Qolgha élish, basturush, metbu'atni cheklesh jehette, olimpik murasimi téxi bashlanmay turupla, insaniyetke qarshi xitay mustemlikichiliri özining bet - beshirisini, yalghanchiliqni, wediside turmaydighanliqini pütün dunyagha ashkarilap qoydi. Xitayning qandaq xitay ikenlikini bilip élishtin ibaret bu ish - échilish aldida turghan olimpik murasimining bir ghelibisi bolup qaldi.
Nöwette, junggoning her qaysi jaylirida élip bériliwatqan olimpik murasimi teshwiqati kishilerde tuyup kétip bizar bolush keypiyati peyda qildi. Jay - jaylarda jümlidin ürümchide aptobuslarni tekshürüsh, yoluchilarning salahiyitini tekshürüsh bashlinip ketti.Kim bilidu,yene bir nechche kün ötkende, xitay mustemlikichilirining rohi qurulmisimu gumran bolamdu, qandaq? bu waqit her bir adem üchün teqezzaliq ichide titildap ötidighan waqit bolup qaldi. Olimpik murasimining harpisida meyli puqralar bolsun, meyli emeldarlar bolsun, meyli saqchi yaki herbiyiler bolsun, junggoda bir ish chiqidu, déyishti. Lékin qandaq ish chiqidighanliqini mölcherliyelmey qaldi. Kishiler endishe, sarasime, wehime, titildashlar ichide, siyaset, iqtisad saheliride néme ishning yüz béridighanliqini mölcherlep yételmisimu, lékin yüz bérish éhtimali bolghan ishlargha qandaq taqabil turush buyiche teyyarliq qilishqa kiriship ketti.
" Sirlar échilidighan künler yitip kelmekte. Yürikimiz tertipsiz soqushqa bashlidi, bu qétimqi oyunning axirqi yeshmisi tragédiyilik bolamdu yaki komédiyilik bolamdu, kütüp turimiz" - deydu xitay ziyaliy yün wiy. Yün wiy yene mundaq dédi:" olimpik murasimining aldi - keynide junggoda qandaq özgirish yüz bermisun, bu özgirish xelqqe paydiliq bolidu. Yawuz qabahetlik siyasi tüzümning halakitini choqum tézlitidu, bu mining qet'iy ishenchim yaki ishench mesilisila emes, belki tarix qanuniyetlirining muqerrerlikidur."
Shundaq bolushi mumkin. Muqerrerlik tebi'et alimide küchini körsetkendek, muqerrerlikning jem'iyettimu özining küchini körsitishi yüz bérip turmaydighan bolsa, insaniyet jem'iyitining tariximu bolmighan bolatti.